معنی کلمه شرک در لغت نامه دهخدا
شرک. [ ش َ رَ ] ( اِ ) شرا و حصبه. ( ناظم الاطباء ). جوششی بود که بسبب خون یا صفرا آمیخته بهم رسد و آن راشرا نیز گویند. ( فرهنگ جهانگیری ) ( از انجمن آرا ) ( از برهان ) ( از آنندراج ). جوششی بود. ( غیاث اللغات ).
شرک.[ ش ِ ] ( اِ ) آبله و چیچک و جدری. ( ناظم الاطباء ). نوعی از دمیدگی باشد که به بشره کودکان برآید و آن رابه تازی جدری گویند. ( فرهنگ جهانگیری ) ( از برهان ) ( شرفنامه منیری ). || زور. ( منتهی الارب ).
شرک. [ ش ِ ] ( ع اِ ) انباز. ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ( مقدمه لغت میر سید شریف جرجانی ص 3 ) ( مهذب الاسماء ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ) :
به باد مرکب کرده بهار شرک خزان
به ابر دولت کرده خزان عصر بهار.مسعودسعد ( دیوان ص 215 ).سوی ایوان شرک روی نهی
شب تاری چو کوکب سیار.مسعودسعد. || ریا. || دادن بر کسی زمین را بر نصف یا ثلث. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || ( اِ ) حصه و نصف. ج ، اَشراک. || ( اِمص ) انبازی در نسب. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). || کفر. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). کافر شدن باشد بسبب آنکه انباز بجهت حق تعالی آورند. ( فرهنگ جهانگیری ) ( از برهان ) ( از اقرب الموارد ). انبازی که بت پرستان و مشرکین برای خداوند عالم جل شأنه قرار داده اند. ( ناظم الاطباء ). انباز گفتن خدای را. دو یا چند خدای گفتن. خدای را دو گفتن. ( یادداشت مؤلف ). اعتقاد انباز به خدای بی انباز. دانشمندان گفته اند شرک بر چهار گونه است : 1- شرک در الوهیت. 2- شرک در وجوب وجود. 3- شرک در بندگی. 4- شرک در تدبیر.در جهان هنوز کسی که در هر چهارگونه شرک برای خدا انبازی جسته باشد یافت نشده ، مگر طایفه ثنویه که قائل به دو خدای می باشند یکی دانا و مصدر نیکیها، و دیگری نادان و منشاء بدیها، که اولی را یزدان و دومی را اهریمن نامند. اما آنان که در بندگی و تدبیر خدای به انباز معتقدند فراوانند، مانند: ستاره پرستان. اماگروهی دیگر در شرک غلو کرده منکر صانع بیچون گردند و گویند: این افلاک و کواکب واجب الوجودند. و هستی آنها به ذات خویش باشد و نیستی را بدانها راه نیست... واینان دهریه خالص اند. دیگر از طوایفی که به خدای یکتا قایل نیستند نصاری میباشند که حضرت عیسی ( ع ) را آفریننده مطلق شناسند. و از جمله منکران الوهیت بت پرستانند. در اینکه آیا اهل کتاب هم در شمار اهل شرکند یا نه بین دانشمندان اختلاف است ، گروهی شرک را مخصوص بت پرستان دانند به دلیل آیه شریفه ٔ: ان الذین من اهل الکتاب و المشرکین فی نار جهنم خالدین فیها... ( قرآن 6/98 ). ولی بیشتر دانشمندان شرک را شامل اهل کتاب نیز بکنند، بحکم آیه ٔ: ان اﷲ لایغفر ان یُشرَک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء. ( قرآن 48/4، 116 ). ( ازکشاف اصطلاحات الفنون ). اعتقاد انباز به خدای بی انباز و آن شرکت در عبادت است ، مانند: ثنویان و نصاری و حرام است و کفر است : «ان اﷲ لایغفر ان یشرک به و یغفرما دون ذلک ». ( قرآن 48/4، 116 ) ( فرهنگ علوم سجادی ):اعوذ باﷲ من شر الشیطان و شرکه ؛ ای ما یوسوس به من الاشراک باﷲ. ( ناظم الاطباء ) :