جشیر

آبیاری در این ولایت به وسیله جوی‌هایی صورت می‌گیرد که از رودخانه پنجشیر، رود شتل و رودخانهٔ غوربند سرچشمه می‌گیرند. رودهای بزرگ این ولایت که در ولسوالی‌های مرکزی آن قرار دارد عبارت از نهر خواجه، نهر رزاق، نهر ریگروان و نهر افغان می‌باشد.

تأسیس این جبهه با ائتلاف احمدشاه مسعود و عبدالرشید دوستم محقق شد. آنها که از دو سال قبل با یکدیگر در حال جنگ بودند برای جلوگیری از نابودی خود توسط طالبان با یکدیگر متحد شدند. علاوه بر نیروهای عمدتاً تاجیک‌تبار مسعود و عمدتاً ازبک‌تبار دوستم، نیروهای هزاره‌تبار محمد محقق و چند گروه پشتون‌تبار از جمله نیروهای تحت فرماندهی عبدالحق و حاجی عبدالقدیر نیز در ائتلاف شمال حضور داشتند. ائتلاف شمال بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ حداکثر چیزی در حدود ۳۰ درصد از خاک افغانستان از جمله ولایت‌های بدخشان، پنجشیر، کاپیسا، تخار، و بخش‌هایی از پروان، نورستان، کنر، لغمان، سمنگان، کندوز، غور و بامیان را در تصرف خود داشت.

احمد جان (زادهٔ ۱۰ فوریهٔ ۱۹۴۸ در ولایت پنجشیر) کشتی‌گیر سابق اهل افغانستان است. وی در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ و بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۷۲ حضور داشته‌است.

مسعود در جوزا/خُرداد ۱۳۵۸ در رأس یک قطعه از چریکهای مجاهد نورستان وارد پنجشیر می‌گردد و در ۱۷ سرطان/تیر ۱۳۵۸ نخستین دسته‌های منظم چریکی را در درهٔ پنجشیر ایجاد می‌نماید.

جوش بود از جیش تو د‌ر سومنات و مو‌لتان گرد بود از رزم تو در پنجشیر و اندراب

مسعود، سپس برای ادامه تحصیل، وارد مؤسسه پلی تکنیک کابل شد، اما تحصیل در این مرکز را، پس از سه سال، در سال ۱۹۷۸ (میلادی) رها کرد و به برادرش احمدشاه مسعود، در دره پنجشیر پیوست.

شهرهای بگرام و کاپیسا در استان پروان و در دو سوی رودخانه پنجشیر مهد تمدن بشری است. امروزه آثاری تاریخی از دوره کوشانی در بگرام و تپه عبدالله و برج کاپیسا باقی مانده است.

هم‌زمان با ورود به دانشکدهٔ مهندسی پلی‌تکنیک کابل در سال ۱۳۵۲ رسماً عضویت نهضت اسلامی افغانستان را پذیرفت؛ و در تابستان سال ۱۳۵۴ رهبری مبارزه در نخستین قیام پنجشیر در برابر حکومت وقت را به عهده گرفت، قیام ناکام گشت و چندی از همکاران مسعود از جمله شاه ابدال دستگیر و سپس اعدام شدند. مسعود که تحت تعقیب دولت بود به پاکستان رفت، آن قیام را اشتباه محض خواند و از همان‌جا راه خود را با گلبدین حکمتیار جدا نمود.[نیازمند منبع]

اجمل سیلاب (زاده ١١ ژانویه ۱۹۸۴)(روستای جنگلک پنجشیر)سیاست مدار اهل افغانستان است.او از اعضای حزب جمعیت اسلامی افغانستان و از نزدیکان احمد ضیا مسعود میباشد.

ولایت لَغمان یکی از ۳۴ ولایت‌ افغانستان در شرق این کشور به مرکزیت شهر مهترلام است. لغمان سی‌و‌دومین ولایت پهناور و بیست و هفتمین ولایت پرجمعیت افغانستان است. پهناوری آن ۳۸۴۲ کیلومتر مربع و جمعیت آن نیم ملیون نفر است. از شمال به ولایت نورستان و پنجشیر، از شرق به کنر، از جنوب به ننگرهار و از غرب به کاپیسا و کابل محدود است. ساکنان آن بر علاوه زبان‌های پشتو و دری، به زبان پشه‌ای نیز مسلط هستند. میانگین ارتفاع آن ۷۷۲ متر و بلندترین نقطه آن کوه فرنگال با ۴۷۹۵ متر بلندی است. لغمان از ولایت‌های سرسبز و خوش آب و هوای افغانستان است که دره‌های حاصلخیز آن توسط رودهای علیشنگ و علینگار و کابل آبیاری می‌شود.

زیاده‌ترین نقاط پرآب و شاداب را قسمت شمال شرقی افغانستان مانند کنر و نورستان و دره‌های پنجشیر بدخشان و تخار تشکیل می‌دهند.