جبن

فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ ای خوف القتال رَأَیْتَهُمْ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ تَدُورُ أَعْیُنُهُمْ فی احداقهم یمینا و شمالا من الخوف و الجبن کَالَّذِی یُغْشی‌ عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ ای کدوران عین الّذی یغشی علیه من الموت، و ذلک انّ المغشی علیه من الموت یذهب عقله فیشخص بصره، ای یرمق ببصره مکانا واحدا فلا یطرف.

داغی به جبن برزده از شاخ حجامت کاین جای سجودست ببینید سراسر

هیئتت وقت ظفر چون جبنبش آرد در زمین گوید از دهشت زمین با آسمان این المفر

و فرق بین خوف و جبن آن است که در جبن، الم و دل سوختن ضروری نیست پس کسی که شب در خانه تنها نمی خوابد جبن دارد و خوف ندارد، زیرا که تا در آنجا نخوابیده المی ندارد.

دوم: خوف مذموم، و این قسم است که از جمله مهلکات است و مراد در این موضع، این قسم است و این قسم از خوف، نتیجه صفت جبن است.

عبد الرحمن بن ساعده گفت: یا رسول اللَّه انه یعجبنی الخیل فهل فی الجنة خیل فقال له النبی ص «یا بن ساعدة، ان ادخلک اللَّه الجنّة کان فیها فرس من یاقوت احمر، یطربک حیث شئت من الجنة»

و معنی أَلْزَمَهُمْ، اوجب علیهم و قیل الزمهم الثبات علیها، وَ کانُوا أَحَقَّ بِها من غیرهم، «و» کانوا أَهْلَها، فی علم اللَّه لان اللَّه تعالی اختار لنبیه و صحبة نبیه اهل الخیر، و قیل ان الذین کانوا قبلنا لا یکون لاحد ان یقول لا اله الا اللَّه فی الیوم و اللیلة الا مرة واحدة لا یستطیع یقولها اکثر من ذلک و کان قائلها یمدّ بها صوته حتی ینقطع النفس، التماس برکتها و فضیلتها و جعل اللَّه لهذه الامة ان یقولونها متن شاؤا و هو قوله: وَ أَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوی‌ وَ کانُوا أَحَقَّ بِها من الامم السالفة. و قال مجاهد: ثلث لا یحجبن عن الرب: لا اله الا اللَّه من قلب مؤمن و دعوة الوالدین و دعوة المظلوم، وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیماً فیجری الامور علی مصالحها.

دیو جبن و کاهلی همراز او خواب و سستی روز و شب انباز او

ز عشق عاشق درویش خلق در عجبند که آنچ رشک شهانست او چرا خواهد

لاجرم روی بزرگان همه سوی در اوست حاجبند ایشان گویی و در خواجه حرم