ترکمنی. [ ت ُ ک َ م َ ] ( ص نسبی ) منسوب به ترکمن ، ترکمانی. چون قالیچه ترکمنی ، اسب ترکمنی و جز این ها. و رجوع به ترکمان و ترکمانی و ترکمن شود. ترکمنی. [ ت ُ ک ِ م َ ] ( اِخ ) ده کوچکی از دهستان سیرچ است که در بخش شهداد شهرستان کرمان و 54 هزارگزی باختر شهداد بر سر راه مالرو سیرچ به کرمان است و 10 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).
معنی کلمه ترکمنی در فرهنگ فارسی
ده کوچکی از دهستان سیرچ است که در بخش شهداد شهرستان کرمان و ۵۴ هزار گزی باختر شهداد بر سر راه مالرو سیرچ به کرمان است .
معنی کلمه ترکمنی در دانشنامه آزاد فارسی
تُرکَمنی از زبان های آلتایی در شاخۀ جنوب غربیِ ترکیک رایج در آسیای میانه در میان قوم ترکمن. ترکمن ها بازماندۀ ترکمانان غُز (اُغز) هستند که در قرون نخستین اسلامی در سواحل شرقی دریای خزر و نواحی اطراف آن استقرار یافتند. امروزه سخنگویان ترکمنی در جمهوری ترکمنستان، ترکمن صحرای ایران (شمال استان گلستان)، شمال استان خراسان، و بخشی در شمال افغانستان زندگی می کنند. گروه های بزرگ دیگری از ترکمن ها که به ترکمنی سخن می گویند در جمهوری های تاجیکستان، ازبکستان و قزاقستان و نیز آستراخان و استاوروپول در روسیه، و استان تسن هان چین سکونت دارند. زبان ترکمنی شعبه ای از ترکی اُغُزی است و دو گروه اصلی دارد: گروه گویش های قبایل بزرگ و گروه گویش های قبایل کوچک. زبان ادبی جدید ترکمن، ترکیبی از گویش های اصلی است. اوایل سال ۲۰۰۰، خط ترکمنستان، که سیریلی بود، تغییر کرد و به طور رسمی خط لاتین برای ترکمنی اعلام شد. از نمایندگان مهم ادبیات قومی ترکمن می توان از شاعرانی همچون نورمحمد عندلیب، دولت محمد آزادی، و مختوم قلی فراغی (فرزند دولت محمد و شاعر ملی ترکمن ها) نام برد.
جملاتی از کاربرد کلمه ترکمنی
آناگل آناقلی‌یوا اولین بار در سال ۱۹۴۱ کار خود را با خواندن آواز ترکمنی اپرا و باله تئاتر در عشق آباد آغاز نمود. او نخستین بار در نمایش تئاتر زهره و طاهر به عنوان نقش اصلی همچون ستاره‌ای درخشان استعداد و توانایی خود در اپرا ترکمنی را نشان داد.
لفظ «آشوراده» در زبان ترکمنی به معنای «جزیرهٔ آشور» است. و دارای دو بخش آشیر (آشور) و آدا (جزیره) {آشیرآدا = آشوراده} است.
لری، بلوچی، ترکمنی، گیلکی، و تبری، از دیگر زبان‌های ادبی ایران هستند.
بانارلی، پژوهشگر معاصر ترک، می‌گوید اساس این داستان از شعرهای سراینده و نوازندهٔ عاشیق به نام کرم دربارهٔ زندگی خود او بوده و به مرور زمان به صورت افسانه‌ای رواج یافته‌است. همچنین به روایت دیگری کرم پسر عنقال‌بیک بوده‌است و در روایت ترکمنی و خراسانی که قرائن و شواهد نزدیکی واقعیت دارد، حوادث داستان در محله قاراملیک یا قره ملیک تبریز روی داده‌است، که به گفته اهالی بومی قراملک تبریز، باغ منتسب به قاراملیک پدر اصلی، گوللو باغ هنوز در این منطقه پابرجا می‌باشد.
همان‌گونه که می‌دانیم، ترکمنهای ایران، افغانستان، عراق و سوریه از الفبای عربی استفاده می‌کنند. با این حال در میان اکثریت جامعه ترکمن‌زبان جهان الفبای لاتین ترکمنی متداول است. در کشور ترکمنستان زبان ترکمنی با الفبای لاتین رسمیت دارد.
آذربایجانی یکی از زبان‌های ترکی‌تبار و زبان اغلب مناطق آذری‌نشین ایران از جمله آذربایجان است. این زبان در کنار ترکی استانبولی و گاگائوز در زیرشاخه غربی از گروه زبان‌های اوغوز قرار می‌گیرد. ترکی خراسانی و ترکمنی زیر شاخه شرقی و زبان قشقایی زیر شاخه جنوبی زبان‌های اوغوز را تشکیل می‌دهند.
اُلُغ‌تپه (به ترکمنی به معنی تپهٔ بزرگ) یک مکان باستانی عصر برنز در دامنه کوه‌های کپه‌داغ واقع در صحرای قره‌قوم در منطقه قهقهه در استان آخال در جنوب شرقی ترکمنستان و در نزدیکی مرز ایران است. این محدوده حدود ۱۳ هکتار مساحت را شامل می‌شود و بر روی تپه‌ای به ارتفاع حدود ۳۰ متر قرار دارد و طولانی‌ترین توالی چینه‌نگاری آسیای میانه از اواخر دوران نوسنگی تا دوران پیش از هخامنشی را نمایان می‌کند.
در نوشتار اویغوری، تفاوتی بین صدای «ی» پسین و صدای «ی» پیشین وجود ندارد. ولی در زبان محاوره‌ای، گویشوران اویغوری، خود به‌طور ناخودآگاه بین این دو حرف تفاوت قائل می‌شوند. (در نوشتارهای ترکمنی و آذربایجانی در ایران بعضاً «ی» پسین را با حرف «یٛ» نشان می‌دهند)
نام ترکمنی (اُغوز) قبایل، در تاریخ اسلامی سده‌های میانی (قرون وسطی) ایران، پدیدار گشت. امپراتوری سلجوقی نخستین دودمان پادشاهی اغوزها در ایران بود و دودمان‌های آق‌قویونلو، قراقویونلو، قاجار و افشاریان (دودمان نادرشاه افشار) نیز از ترکان اغوز بودند.
تالاب تلخ یا به ترکمنی آجی‌گل در ۵ کیلومتری قسمت غرب شهر اینچه‌برون و در سمت شمال گنبد کاووس بخش داشلی‌برون قرار گرفته‌است. فاصله آن تا شهر اینچه‌برون ۵ کیلومتر است.