تخته نرد

فلک همچو پیروزه گون تخته نردی ز مرجانش مهره، ز للش خصلی

چون مهره بروی تخته نردیم همه گاهی جمعیم و گاه فردیم همه

نمی‌دانم که خواهم باخت یا برد بریزم رو برو بر تخته نرد

پس از انقلاب ۵۷ شطرنج به عنوان آلت قمار در ایران چند سال ممنوع بود. پس از آن با حکم حکومتی آزاد شد. در خصوص تخته نرد، پوکر و بریج که مسابقات بین المللی دارند و حتی در بازی های آسیایی بریج از سال ۲۰۱۸ وجود دارد حکم همچنان آلت قمار و غیرمجاز است.

قهوه‌خانه نهاد تازه‌ای بود که مردان در آن جمع می‌شدند و به صحبت کردن، شعرخوانی و بازی‌هایی مانند تخته نرد و شطرنج می‌پرداختند. آن‌ها به مرکزی برای تجمع متفکران و به‌صورت ضمنی به رقیبی برای مسجد به‌عنوان محل ملاقات جمعی بدل شده بودند. برخی عالمان دینی معتقد بودند که قهوه‌خانه حتی از میکده هم بدتر است. مقامات هم متوجه شده بودند که این اماکن می‌توانند تبدیل به لانه‌های فتنه شود. با این حال همه تلاش‌ها برای ممنوعیت مصرف قهوه حتی با وجود صدور حکم اعدام در دورهٔ سلطان مراد چهارم (۱۶۲۳ تا ۱۶۴۰ میلادی) به شکست انجامید. در پایان عالمان دینی به اجماع رسیدند که مصرف قهوه مباح است.

کردند. یک بازی هیجانی تخته نرد را تماشا کرد. سپس راه خانه‌اش را پیش گرفت. مادرش نماز شبش را می‌خواند. مثل همیشه

فکر اصلی این داستان بلند را که به گالان و سولماز مربوط می‌شود، سال‌ها پیش از این، روزی، دکتر خدر فروهر به نادر ابراهیمی داده است؛ نرّادی قهّار، که به هنگام تاس ریختن، از اجدادش سخن گفته‌است، و دربارهٔ شخصیتی نزدیک به «گالان» برای نادر ابراهیمی گفته‌است، و آن داستان، سخت به دل نادر ابراهیمی می‌نشیند و برنخاست تا آتش، بدون دود، شد - جلد اول. در سپاسنامه و یادداشت‌های رمان، نادر ابراهیمی می‌گوید: هرجا که هست، گرامی باد خاطرهٔ «دکتر خدر فروهر ترکمن»، هرچند که تخته نرد را بیشتر از طبابت دوست داشت.

کعبتین و دوشش اندر کف نامردان است چون تو بی نقش در این تخته نردی مردی

وز بازی سپهر سبکبار بوالعجب بر تخته نرد رنج و بلا در مششدرم

چونتخته نرد است فلک نیک نگر ما مهره و آسمان بود بازیگر

زمین چو تخته نرد است و آسمان لیلاج تو طفل کودک و لیلاج پیر بس پر کار

به هر عرصه رخش طلب تاختند به هر تخته نرد خرد باختند

منه مهره کز راست بازان معنی در این تخته نرد آشنائی نیابی

ز لعل و زمرد یکی تخته نرد بساطی ز یاقوت و زر سرخ و زرد

با این وجود این تبادل فرهنگی باعث گسترش شیوه‌ها یا نگرش‌های مذهبی ساسانی به کوشانی‌ها نشد. در این دوره مبادلات فرهنگی سطح پایین نیز بین هند و ایران صورت گرفت. به عنوان مثال، پارسیان شکل اولیه شطرنج را وارد کردند، چاتورانگا (فارسی میانه: چترنگ) از هند. در عوض، ایرانیان تخته نرد را به هند وارد کردند.