زیرکی
معنی کلمه زیرکی در لغت نامه دهخدا

زیرکی

معنی کلمه زیرکی در لغت نامه دهخدا

زیرکی. [ رَ ] ( حامص ) بصیرت. فطانت. دهاء. فطنت. تیزی خاطر. ذکاء. ذکاوت. کیاست. کیس. ثقافت. ثقف. بزاعت. مهارت. ظرافت. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). عقل و دانش و ادراک. ( آنندراج ). فراست و ادراک و کیاست و تیزفهمی و چالاکی. ( ناظم الاطباء ). باهوش بودن. هوشیاری. صاحب فراست بودن. ( فرهنگ فارسی معین ) :
به هنگام برنایی و کودکی
به دانش توان یافتن زیرکی.فردوسی.زبان آوری راستی خواندش
بلنداختری زیرکی داندش.فردوسی.با همه زیرکی و رندی و پردانی
نخل این کار بر آورد پشیمانی.منوچهری.کی پسندد عاقل از ما در مقام زیرکی
کاسب تازی مانده بی جو، که به پیش خر نهیم.سنائی.آنکه دعوی زیرکی کردی گفت چه قسمت کنیم. ( کلیله و دمنه ).
روزی ز آسمان به سر کلک تو رسد
تا تو به سیر کلک ببخشی بزیرکی.سوزنی ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ).شنیده ام که به شطرنج در فزود کسی
یکی شتر ز سر زیرکی و دانائی.مجیر بیلقانی.تحفه فرستی ز شعر سوی عراق اینت جهل
هیچکس از زیرکی زیره به کرمان برد.جمال الدین اصفهانی.گیرم ز روی عقل همه زیرکیش هست
با کید روزگار بجز ابلهیش نیست.خاقانی.دخت او نیز در کنار آورد
زیرکی بین که چون بکار آورد.نظامی.آن فرشته که آدمی لقب است
زیرکانند و زیرکی عجب است.نظامی.با همه زیرکی که در خرد است
بیخود است از تو و بجای خود است.نظامی.رجوع به زیرک شود.
زیرکی. [ رَ ] ( اِخ ) دهی از دهستان سبزواران است که در بخش مرکزی شهرستان جیرفت واقع است و 195 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

معنی کلمه زیرکی در فرهنگ معین

(رَ ) (حامص . ) هوشیاری .

معنی کلمه زیرکی در فرهنگ عمید

۱. زیرک بودن.
۲. هوشیاری.

معنی کلمه زیرکی در فرهنگ فارسی

با هوش بودن هوشیاری صاحب فراست بودن .
دهی از دهستان سبزواران است که در بخش مرکزی شهرستان جیرفت واقع است و ۱۹۵ تن سکنه دارد .

معنی کلمه زیرکی در دانشنامه عمومی

زیرکی (بدخشان). زیرکی ( به لاتین: Ziraki ) یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولسوالی راغستان واقع شده است. زیرکی ۲٬۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.
زیرکی (جماعت). زیرکی جماعت و شهرکی در جنوب غربی کشور تاجیکستان است که در ناحیهٔ کولاب ولایت ختلان قرار دارد. جمعیت این جماعت ۲۱۵۲۲ است.

معنی کلمه زیرکی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] زیرکی از عناوینی است که در کودک وقتی که می خواهد در اموال خود تصرف کند مطرح می شود.

زیرکی تیز فهمی و باهوشی است.
← کاربرد زیرکی در فقه
۱. ↑ جواهر الکلام ج۲۶، ص۵۱.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۳۷.
...

جملاتی از کاربرد کلمه زیرکی

زیرکی را گفتم این احوال بین، خندید و گفت
پسر ارشد آتوسا، خشایارشا، پسر ارشد داریوش بزرگ نبود ولی به‌دلیل زیرکی و نسب پدری خود به کوروش بزرگ، توانست که پسرش را جانشین همسرش کند. روایت هرودوت در مورد او، بازتابی از روایت‌های پارسی‌ها در مورد قدرت او است. گرچه در منابع تاریخی سخنی از مذهب آتوسا نیامده، لیکن نام او نمودی از نام زرتشتی هتوئسه است که نشان می‌دهد، پیرو آیین زرتشت بوده است. هرودوت، با روایت داستانی، اولین جنگ بین ایرانیان و یونانیان را به آتوسا و پزشک محرم او، دموکدس، مربوط می‌سازد.
زیرکی سباحی آمد در بحار کم رهد غرقست او پایان کار
در ۹ سپتامبر ۲۰۲۲، در نمایش دی۲۳ دیزنی، آریانا دبوز و آلن تودیک به ترتیب برای ایفای نقش‌های اصلی به عنوان آشا و والنتینو معرفی شدند. در ۲۶ آوریل ۲۰۲۳، در سینماکان، اعلام شد که کریس پاین صداپیشگی پادشاه مگنیفیکو را بر عهده خواهد داشت. لی در مورد پاین گفت: «به عنوان قدرتمندترین فرد در پادشاهی، پادشاه مگنیفیکو باید توسط شخصی بازی شود که بتواند تمام جذابیت، زیرکی و کاریزما را به این شخصیت بزرگوار بدهد، و کریس به زیبایی همه اینها را به ارمغان می‌آورد.» در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳، آنجلیک کابرال به عنوان صدای ملکه آمایا، همسر پادشاه ماگنیفیکو، اعلام شد. بقیه بازیگران با انتشار تریلر کامل اعلام شدند.
عصمت اینونو در زمان جنگ جهانی اول مقام سرگردی را در ارتش عثمانی دارا بود؛ پس از پیروزی‌های پیاپی، به درجهٔ ژنرالی ارتقا یافت و با بنیان‌گذاری جمهوری ترکیه، مقام نخست‌وزیری را به‌دست‌آورد. وی سیاستمدار زیرکی بود و مغز اندیشمند آتاترک به‌شمار می‌آمد و در زمان آتاترک، بارها نخست‌وزیر شد و تا مرگ آتاترک، ریاست دولت را برعهده داشت و کشور را به نام او اداره می‌کرد. اینونو، در زمان جنگ جهانی دوم، با توجه به وضع اقتصادیِ ترکیه، کشورش را از جنگ به دور نگاه داشت. بسیاری از ناظران می‌نویسند که وی به‌تنهایی در برابر سیاست‌مدارانی که هوادار ورود به جنگ بودند می‌ایستاد و می‌گفت: «باید صبر کرد تا نتیجهٔ جنگ مشخص شود. اگر پیروزی متحدین حتمی باشد، آن‌گاه وارد جنگ می‌شویم.»
نظامی هر چند نمونه عالی کار فخرالدین اسعد گرگانی در ویس و رامین را پیش روی داشته، با زیرکی و جوهرشناسی خاص خود داستان‌هایی را برای منظوم کردن پیش کشیده که بیشتر مقبول طبع ایرانیان مسلمان واقع شده‌است.
به بغداد شد گامزن زیرکی دوچارش فتاد از قضا کودکی
الپیدا کاراماندی در سال ۱۹۳۹ به عضویت اتحادیه جوانان کمونیست یوگسلاوی درآمد. با شروع جنگ جهانی دوم، کاراماندی به بیتولا بازگشت. در ژوئن ۱۹۴۱، و تسلیم پادشاهی یوگسلاوی او به اتحادیه کمونیست‌های یوگسلاوی پیوست، کار انقلابی سخت، خطرناک و نیازمند حداکثر تعهد بود. کاراماندی گروه‌های عضو جنبش مقاومت را در شهر مدیریت می‌کرد، و وظایف تبلیغات مخفیانه حزب را انجام می‌داد. فعالیت حزبی چندین مرتبه توجه پلیس اشغالگر جلب کرد اما وی توانست با زیرکی کارهای خود را موجه نشان دهد.
آلنی حالا بیش از ۵۰ سال سن داشت و کم‌کم سرعت و زیرکی جوانی را از دست می‌داد و در عوض هر روز بیشتر و بیشتر در عرفان غرق می‌شد و کم‌کم روح و بدنش به وحدت می‌رسیدند.
هرگز دهد دل زیرکی در دست نادان کودکی نقدار دهی سد جان یکی با وعده ی مشتی زرش
گر زیرکی بهل که همین عین آرزوست کز دوست آرزو بکند جز رضای او
دلبری نازکی و شیرینی کافری زیرکی و خودبینی
مستِ لایعقل چه جوید زیرکی مرد بی‌حاصل چه داند شاعری
اما سخن گفتن‌های بی‌پرده و بی‌احتیاط بودن وی در بیان معتقدات باطنی در برابر همگان، و زیرکی و هوشمندی فراوان وی که سبب آن می‌شد که با هر کس بحث کند، بر وی پیروز شود، و نیز استادی وی در فلسفه و تصوف، از عواملی بود که دشمنان فراوانی مخصوصاً از میان علمای قشری برای سهروردی فراهم آورد.
افسر حوان و زیرکی وارد صحنه می‌شود. وی راسموس را به طمع پول فریب داده و به راسموس پولی پرداخت می‌کند که به معنی استخدام در ارتش و انجام خدمت سربازی است. اما راسموس که از خدمت سربازی گریزان است؛ مذبوحانه به التماس می‌افتد. سرانجام به افسر جوان قول می‌دهد که از آن پس با دیگران بحث و جدل بی خود نکند. در پایان صحنه راسموس، با گفتن این جمله که «زمین مثل یک نان تابه ای، صاف و مسطح است.» تسلیم شده و با نامزد خود آشتی می‌کند.
دشمن تو هم توئی وین غایت نازیرکی است خویشتن را هم به دست خویش کردن سنگسار
سعدی تو مرغ زیرکی خوبت به دام آورده‌ام مشکل به دست آرد کسی مانند تو شهباز را
زیرکیی ورز و چنان گیر یار کش بود اندر دل و جانت قرار
کین نامه که زیرکی فروش است قانون معاش اهل هوش است