سرکه
معنی کلمه سرکه در لغت نامه دهخدا

سرکه

معنی کلمه سرکه در لغت نامه دهخدا

سرکه. [ س ِ ک َ /ک ِ ] ( اِ ) سرکا. گیلکی «سرکه » . می ترش شده بوسیله تخمیر. خَل . ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). ابونافع. ( دهار ). اسم فارسی خَل است. ( تحفه حکیم مؤمن ). آب انگور ترش شده :
بیاورد زن خوان و بنهاد راست
بر او تره و سرکه و نان و ماست.فردوسی.کرا سرکه دارو بود بر جگر
شود زانگبین درد او بیشتر.فردوسی.رغم مرا چو سرکه مکن چون به من رسی
رویی کزو بتنگ بریزد همی شکر.فرخی.چرا نبید حرام است و هست سرکه حلال
نه هم نبید بود ابتدا از آن سرکه.منوچهری.بسا کس کو خورد سرکه به خوان بر
نهاده پیش او حلوای شکر.( ویس و رامین ).تره و سرکه هست و نانت نیست
قامتت کوته است و جامه طویل.ناصرخسرو.ز می سرکه توان کردن ولیکن
ز سرکه می طمع داری نیاید.خاقانی.درستش شد که این دوران بدعهد
بقم با نیل دارد سرکه با شهد.نظامی.گر دهدت سرکه چو شیره مجوش
خیر توخواهد تو چه دانی خموش.نظامی.سرکه از دست رنج خویش و تره
بهتر از نان کدخدا و بره.سعدی.با هرکه نه دولتی است منشین
کز سرکه نگشت کام شیرین.امیرخسرو دهلوی.کسی را که از سرکه باشد دوا
شود دردش از انگبین بیشتر.قرةالعیون.- سرکه انداختن ؛ ریختن انگور یا مویز به خُم برای سرکه شدن.
- سرکه بر ابرو داشتن ؛ عبوس بودن. ترشرو بودن.
- امثال :
از خم سرکه ، سرکه پالاید.
به یکی گفتند سرکه هفت ساله داری ؟ گفت دارم و نمیدهم. گفتند چرا؟ گفت اگر به هر خواهنده میدادم هفت ساله نمیشد.
سرکه ای دادن و سپندان خواستن.
سرکه مفت شیرین تر از عسل است. ( آنندراج ).
سرکه نقد به از حلوای نسیه.

معنی کلمه سرکه در فرهنگ معین

(س کِ ) (اِ. ) مایعی است اسیدی بسیار تُرش و با بوی تند و زننده که از انگور، خرما، انجیر، گرفته می شود و طبیعت آن سرد و خشک است . ، ~ فروختن کنایه از: ترشرویی کردن . ، مثل سیر و ~ جوشیدن کنایه از: ناآرام بودن ، در تب و تاب بودن .

معنی کلمه سرکه در فرهنگ عمید

مایعی ترش که بخش اصلی آن اسیداستیک و آب است و از انگور، خرما، انجیر و بعضی میوه های آب دار دیگر به دست می آید و در داروسازی برای حل کردن بعضی داروها به کار می رود.
* سرکه فروختن: (مصدر لازم )
۱. فروختن سرکه به کسی.
۲. [قدیمی، مجاز] رو ترش کردن، روی در هم کشیدن، به کسی اخم کردن: سرکه مفروش و هزاران جان ببین / از قناعت غرق بحر انگبین (مولوی: ۱۳۱ ).

معنی کلمه سرکه در فرهنگ فارسی

مایع ترش که ازانگوریامویزیاخرمایاانجیر
( اسم ) مایعی است با بوی بسیار زننده و طعم بسیار ترش که از اکسید شدن شرابها و نوشابه های الکلی دیگر که غلضت الکلی آنها زیاد نیست به دست می آید . سرکه رنگ کاغذ تورنسل را قرمز میکند بنابرین جسمی اسیدی است که در تجزیه الکتریکی مانند اسیدهای کانی ئیدروژن تولید میکند . جوهر سرکه . اسیدی است که مایع اصلی سرکه است و جزو اسیدهای قوی آلی است و امروزه به طریق مختلف صنعتی نیز آنرا تهیه میکنند اسید استیک . یا سرکه ده ساله . ۱ - سرکه ای که ده سال از تولید آن گذشته باشد . ۲ - کینه دیرینه .

معنی کلمه سرکه در دانشنامه عمومی

سِرکه یک محلول آبی از اسید استیک و مواد شیمیایی دیگری است که می تواند، شامل طعم دهنده ها باشد. معمولاً ۵ تا ۲۰ درصد از حجم سرکه ها، اسید استیک می باشد. معمولاً اسید استیک با تخمیر اتانول یا تخمیر قند توسط باکتریهای اسید استیک تولید می شود. سرکه های طبیعی، اسید تاتاریک و جوهر لیموی کمتری دارند.
سرکه معمولی افزون برداشتن آنتی بیوتیکهای طبیعی، پس از تخمیر دارای اسید آمینههای بیولوژیک می شود، در صورتی که در سرکه مصنوعی این ماده مهم وجود ندارد.
سرکه طبیعی ناظم متابولیسم بدن می باشد، چون ترشح بزاق را زیاد می کند، ترشح بزاق از نظر علم بیوشیمی، دارای مقدار زیادی مواد پروتئینی ( آلبومین ) است که غذا را بهتر حل و هضم می کند. همچنین اختلاط سرکه با بزاق دهان، از دندانها در برابر فساد حفظ می کند.
سرکه محرک بدن است و برای پاره ای از داروها، مانند آتروپینف ضدتریاک محسوب می شود. مدت ها پیش سرکه را عامل سرطان زا می دانستند، ولی هم اکنون تا اندازه ای آن را عامل مبارزه با مواد تولیدکننده سرطان ( کانسروژن ) به حساب می آورند.
در رژیم نمک ( زیان نمک و نخوردن آن ) خوردن سرکه مناسب است، چون سرکه نمک موجود در میوه ها را تحریک و زیاد نموده و از راه عرق کردن بدن خارج می نماید. در رژیم گوشت نیز همین گونه عمل می نماید، و تنها برای مبتلایان به بیماری کبد مناسب نیست. سرکه برای جلوگیری از چاقی و لاغری و همچنین در رژیم ضد دیابت بسیار سودمند است. هم چنین مردمان ایران آن را برای ساخت ترشی استفاده می کنند
در دو روش سریع و آهسته انجام می شود. در روش آهسته طی چندین ماه وطی عملکرد استیک اسید باکتری ها اتانول به استیک اسید اکسید می شود. در روش سریع با اضافه نمودن بچ سرکه ( محیط کشت حاوی باکتری استیک اسید باکتری معروف به کشت مادر ) به محیط تخمیر، سرکه تهیه می کنند. عمل اکسید شدن را باکتری استوباکتر انجام می دهد. این باکتری در سال ۱۸۶۴ م. توسط لوئی پاستور کشف شد.
برای طعم و مزه دادن به انواع غذاها از سرکه به عنوان نوعی چاشنی استفاده می کنند. در تهیه انواع ترشی هم این ماده بسیار کاربرد دارد.
این نوع سرکه را با مالت کردن جو درست می کنند. در فرایند مالت کردن، نشاسته موجود در دانه جو به قند تبدیل می شود. سپس از این قند، آب جو پدید می آید که با گذشت زمان این ماده تبدیل به سرکه می شود. روشی دیگر، استفاده از محلول ۴–۸ درصدی اسید استیک است که با استفاده از کارامل، آن را رنگی کرده اند.
معنی کلمه سرکه در فرهنگ معین

معنی کلمه سرکه در دانشنامه آزاد فارسی

سرکه (vinegar)
مایع ترش، حاوی حداقل چهار درصد اسید استیک تهیه شده از تخمیر و اکسیداسیون الکل. چاشنی غذا و مادۀ نگه دارنده در ترشی ها به شمار می رود. سرکۀ جوانۀ جو (مالت)قهوه ای رنگ است و از حبوبات تهیه می شود. سرکۀ سفیدنوع تقطیرشدۀ آن است. از شراب سیب، شرابو عسلنیز سرکه می گیرند. سرکۀ تابستان، شراب سرکه شدۀ کهنه در چلیک های چوبی است.

معنی کلمه سرکه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سرکه از جمله الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.
سرکه مایع ترش به دست آمده از مواد گوناگون، بویژه انگور و خرما می باشد.
کاربرد سرکه در ابواب فقه
از آن در بابهای طهارت، نکاح و اطعمه و اشربه سخن گفته اند.
سرکه در روایات
در روایات متعدد از سرکه تعریف و به خوردن آن سفارش شده است. از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نقل شده که فرمود: سرکه خوب خورشی است و خانواده ای که از آن برخوردارند، فقیر نمی شوند. و نیز از آن حضرت نقل شده که فرمود: خداوند و فرشتگان او به سفره ای که در آن سرکه و نمک باشد درود می فرستند.
احکام سرکه
...

معنی کلمه سرکه در ویکی واژه

مایعی است اسیدی بسیار ترش و با بوی تند و زننده که از انگور، خرما، انجیر، گرفته می‌شود و طبیعت آن سرد و خشک است. سرکه ممکن است از دو کلمه سرّ - که تشکیل شده باشد و بخش اول کلمه کنایه از اسرار است که چگونه ماده شیرین به ماده ترش مبدل می‌شود.
سرکه فروختن کنایه از: ترشرویی کردن. ؛
مثل سیر و سرکه جوشیدن کنایه از: ناآرام بودن، در تب و تاب بودن.

جملاتی از کاربرد کلمه سرکه

شولی یا آش شولی یا اوماچو معروف‌ترین آش سنتی یزد (به گفته کامط) است و در آن از چغندر یا لبو و سرکه یا رب انار و سبزیجاتی مانند اسفناج، شوید به همراه عدس استفاده می‌شود.
مشکهای آب و سرکه می‌زدند بر سر آتش کسان هوشمند
برای درمان واژینیت بسته به عامل ایجادکننده از داروهایی مانند کرمهای موضعی مانند کلوتریمازول، داروهای خوراکی مانند کپسول فلوکونازول یا محلولهای شستشوکننده موضعی مانند بتادین، سرکه، جوش شیرین یا روغن نارگیل استفاده می‌کنیم.
سرکه بودم باده گشتم سرخوش و آزاده گشتم حالی از خم زاده گشتم نت اگر باور ببویم
بیاورد خوانی و بنهاد راست برو تره و سرکه و نان و ماست
چو داد آن خواجه را سرکه فروشی چه شیرین کرد بر وی سوکواری
از لعل لبان شکر فروشی از ابروی خویش سرکه مفروش
در غضب چین جبینش دیدم و گفتم به دل شربت سرکه‌انگبین از شاخ لیمو می‌چکد
هیچ عسل زهر دهد یا ز شکر سرکه جهد مغلطه تا چند دهی ای غلط انداز مهین
اسید استیک، هم به‌طور مصنوعی و هم از طریق تخمیر باکتریایی، تولید می‌شود. امروزه روش باکتریایی تنها ۱۰ درصد از تولید را به خود اختصاص داده‌است اما به دلیل اینکه قوانین جهانی مربوط به سلامت غذا بر تهیه سرکه خوراکی از مواد بیولوژیکی تأکید می‌کند، این روش همچنان برای تولید سرکه استفاده می‌شود. تقریباً حدود ۷۵ درصد از اسید استیک تولید شده برای استفاده‌های صنعتی، از کربن‌دار کردن متانول و به روشی که در زیر می‌آید تولید می‌شود. برای بقیه مصارف، از روش‌های دیگر استفاده می‌شود.
شکری از لبت به سرکه رسید سرکه را باز در شراب انداخت
سرکه شدهر کس شراب آورد در خاک درت پس گنه هم می شودالبته در آنجا ثواب
نان فرو زن به خون دیدهٔ خویش وز در هیچ سفله سرکه مخواه