سحابی. [ س َ ] ( ع اِ ) نام ستاره هایی است خرد. ابوریحان آرد : اندر آسمان پنج کوکب است ازگونه کاهکشان چون پاره ابر و ایشان را سحابی خوانند. ( التفهیم ). و کواکب سحابی لنگ ابری بر کمر بسته.( دره نادره چ شهیدی ص 265 ). رجوع به سحابیه شود. سحابی. [ س َ ] ( اِخ ) استرآبادی. لطفعلی بیک آذر آرد: ازجمله ارباب صلاح و اصحاب فلاح است ، مدتی سالک طریق نظم بود، آخرالامر بعد از مجاورت آستانه رضویه بتحصیل علوم و تنبیه و تهذیب اخلاق حسنه پرداخت. از اوست : زآن رو خط مشک سود برخاست آتش بنشست ورود برخاست. نمود روی تو گلهای باغ را چه کنم چو آفتاب برآمد چراغ را چه کنم.( آتشکده آذرچ بمبئی ص 141 ).صادقی کتابدار در مجمع الخواص نام او را آورده و از او مذمت کرده است ولی صاحب معاصر الکرام سخت او را ستوده. مؤلف الذریعه وفات او را به سال 1021 هَ. ق. نوشته. رجوع به تعلیقات آتشکده آذر چ شهیدی ص 54 و رجوع به ریاض العارفین و مجمعالفصحا ج 2 شود. سحابی. [ س َ ] ( اِخ ) نجفی. مؤلف مرآت الخیال آرد: مولانا سحابی نجفی ، محقق و صاحب حال بود و در مطاوی چهار مصراع رباعی هزاران معانی بلند و مطلب ارجمند ودیعت نهاده و از نعمت خانه معنی بهره تمام به گرسنه چشمان روشن پیرای بینش ( ؟ ) رسانیده به وقت موعود سر در پرده اختفا کشیده و رباعی عناصر اربعه اش از صدمه پنجه اجل مصرع مصرع بل حرف حرف از هم ریخت. اصلش از خاک پاک نجف است و تا آخر عمر از آن خطه متبرکه عزم خروج نکرد و معاصر شیخ ظهوری و شیخ فیضی فیاضی بود. از جمله رباعیات او است : هر کس بدرون خویشتن ره دارد در چشم شه و گدا گذرگه دارد دریا خود و غواض خود و گوهر خود هان غوری کن که این سخن ته دارد.( از مرآت الخیال ص 83 و 84 ).
معنی کلمه سحابی در فرهنگ معین
(سَ ) (ص . ) ۱ - منسوب به سحاب ، ابری . ۲ - ابر مانندی متشکل از گازهای بسیار رقیق و کم دما که در اثر نور ستارگان مجاور خود قابل رؤیت می شوند.
معنی کلمه سحابی در فرهنگ عمید
تودۀ ابر مانند.
معنی کلمه سحابی در فرهنگ فارسی
استر آبادی شاعر ( ف.۱٠۱٠ه.ق.۱۶٠۱م. ) اصل وی از استر اباد و زادگاهش شوشتر بود و چهل سال از عمر خود را در نجف گذرانید . او به ترانه ها و رباعیات عارفانه متوسط خود شهرت یافته است و غزلیاتی هم دارد . ( صفت ) منسوب به سحاب ابری . یا ستارگان سحابی . تعداد بسیار از ستارگان که بصورت ابری با نور سفید در آسمان دیده میشوند مهمترین این گروه کهکشان است . نجفی . مولف مر آت الخیال آرد : مولانا سحابی نجفی محقق و صاحب حال بود و در مطاوی چهار مصرع رباعی هزاران معانی بلند و مطلب ارجمند ودیعت نهاده و از نعمت خانه معنی بهره تمام بگرسنه چشمان روشن پیرای بینش رسانیده بوقت موعد سر در پرده اختفا کشیده و رباعی عناصر اربعه اش از صدمه پنجه اجل مصرع مصرع بل حرف حرف از هم ریخت .
معنی کلمه سحابی در فرهنگستان زبان و ادب
{nebula} [نجوم] جِرمی آسمانی به صورت توده ای مه آلود، تشکیل شده از ابرهای گازی بزرگ که معمولاً محل پیدایش ستاره هاست
معنی کلمه سحابی در دانشنامه عمومی
سحابی یا میغ واره، به ابر عظیمی از غبار، گاز و پلاسما در فضاهای میان ستاره ای گفته می شود. ( در لاتین؛ nebula یا nebulae در جمع ) بخشی درخشان و متمایز از محیط میان ستاره ای است که می تواند از یونیزه شدن، هیدروژن به شکل خنثی یا مولکولی، و همچنین از غبار کیهانی تشکیل شده باشد. بیشتر سحابی ها مناطق ستاره ساز هستند، مانند «ستون های آفرینش» در سحابی عقاب. در این نواحی، تشکیلات گاز، غبار و دیگر مواد به هم می پیوندند و مناطق متراکم تری را تشکیل می دهند که به جذب مواد بیشتری می انجامد و در نهایت آن ها به اندازهٔ کافی متراکم می شوند تا ستاره ها را تشکیل دهند. سپس، تصور می شود که مواد باقی مانده سیارات و دیگر اجرام سامانه سیاره ای را تشکیل می دهند. بیشتر سحابی ها اندازهٔ بسیار وسیعی دارند. قطر برخی از آنها صدها سال نوری است. یک سحابی که از زمین برای چشم انسان قابل مشاهده است؛ با آن که از نزدیک بزرگتر به نظر می رسد، اما روشن تر نیست. سحابی شکارچی، درخشان ترین سحابی در آسمان و مساحتی دو برابر قطر زاویه ای ماه کامل را می توان با چشم غیرمسلح مشاهده کرد، اما اخترشناسان پیشین آن را نادیده گرفتند. اگرچه چگالی بیشتر سحابی ها از فضای اطراف آنها بیشتر است، اما چگالی بیشتر سحابی ها بسیار کمتر از هر خلاء ایجاد شده روی زمین است - یک ابر سحابی به اندازهٔ زمین جرم کلی آن تنها چند کیلوگرم خواهد بود. چگالی هوای زمین تقریباً ۱۹۱۰ مولکول در سانتی متر مکعب است. در مقابل، متراکم ترین سحابی ها می توانند دارای چگالی ۱۰۰۰۰ مولکول در هر سانتی متر مکعب باشند. بسیاری از سحابی ها به دلیل فلورسانس ناشی از ستارگان داغ تعبیه شده قابل مشاهده هستند، در حالی که دیگر سحابی ها به قدری پراکنده هستند که تنها با نوردهی طولانی و فیلترهای ویژه قابل تشخیص هستند. برخی از سحابی ها به طور متغیر توسط نور ستاره های متغیر تی ثوری روشن می شوند. در اصل، اصطلاح "سحابی" برای توصیف هر جرم نجومی پراکنده، از جمله کهکشان های فراتر از راه شیری استفاده می شد. به عنوان مثال، کهکشان آندرومدا زمانی به عنوان سحابی آندرومدا ( و کهکشان های مارپیچی به طور کلی به عنوان "سحابی های مارپیچی" ) شناخته می شدند، قبل از اینکه ماهیت واقعی کهکشان ها در اوایل قرن بیستم توسط وستو اسلیفر، ادوین هابل و دیگران تأیید شود. ادوین هابل کشف کرد که بیشتر سحابی ها با ستاره ها مرتبط هستند و با نور ستاره ها روشن می شوند. او همچنین به دسته بندی سحابی ها بر اساس نوع طیف های نوری آنها کمک کرد.
معنی کلمه سحابی در دانشنامه آزاد فارسی
سحابی (nebula) ابری از گاز و غبار در فضا. سحابی ها زادگاه ستاره هایند، اما برخی از آن ها از گازهای بیرون ریخته از ستاره های فرومرده پدید آمده اند (← سحابی سیاره ای؛ اَبَرنواختر). سحابی ها بر این اساس رده بندی می شوند که نور را گسیل می کنند، یا باز می تابانند، یا جذب می کنند. سحابی گسیلییا نشری، مانند سحابی جبّار، تابش درخشانی دارد، چراکه گازهایش از ستاره هایی انرژی می گیرند که درون آن تشکیل شده اند. در سحابی بازتابیخرده غبارهای موجود در سحابی نور ستاره ها را باز می تابانند، مثل سحابی احاطه کنندۀ خوشۀ پروین. سحابی تاریکابری فشرده از هیدروژن مولکولی است که بخشی از نور یا همۀ نور پشت سرش را جذب می کند. سحابی گونیِ زغالدر چلیپا، و سحابی کله اسبیدر جبّارنمونه هایی از این دست اند. در ابتدای قرن ۱۸، اخترشناسان واژۀ سحابی را برای هر جسم آسمانی غیردنباله دار به کار می بردند که با تلسکوپ مبهم یا کدر به نظر می رسید. در ۱۷۸۴، شارل مسیهنخستین فهرست این گونه اجسام را گردآوری کرد که دربردارندۀ ۱۰۳ جسم شاخص در نیمکرۀ شمالی بود. برای مثال، مسیۀ شمارۀ ۱ یا ۱M باقی ماندۀ اَبَرنواختر ۱۰۵۴ است که به سحابی خرچنگشهرت دارد؛ ۱۳M خوشۀ کرویدر صورت فلکی جاثیاست؛ ۳۱M کهکشان مارپیچیدر صورت فلکی امرأه المسلسلهاست؛ ۴۲M سحابی گازی بزرگی در جبّار است؛ ۴۴M خوشۀ ستاره ای بازِ«مِعلَف» در سرطاناست؛ و ۵۷M سحابی سیاره ای در شَلیاقاست که سحابی حلقوینامیده می شود. هرشل هاشمار زیادی از اجسام مشابه فهرست مسیه را کشف کردند و به فهرست کردن آن ها ادامه دادند، با این حال، با تلسکوپ های قوی تر می توان خوشه های ستاره ای را از سحابی های واقعی تشخیص داد. توصیف آن ها در فهرست نامه ای گردآمده بود که یان درایرآن را با عنوان «فهرست نامۀ عمومی نوینِ سحابی ها و خوشه های ستاره ای» در ۱۸۸۸ روزآمد، و بازنگری کرد. این مجموعه، که معمولاً با عنوان اِن جی سی شناخته می شود، با دو ضمیمه در ۱۸۹۵ و ۱۹۰۸ منتشر شد و نزدیک به ۷۰ سال فهرستی معیارین باقی ماند. اکنون این فهرست نامه جای خود را به فهرست نامه های جامع تر داده است. با کامل شدن تلسکوپ ها روشن شد که بسیاری از اجسامی که تا پیش از آن سحابی محسوب می شدند مجموعه ای از ستاره های جداگانه اند و این نظر رواج یافت که همۀ اجسام مشابه، به موقع خود، به همین طریق قابل تفکیک خواهند بود. در ۱۸۶۴، هنگامی که هاگینزNGC۶۵۴۳ یا سحابی سیاره ای درخشان صورت فلکی اژدهارا رصد کرد، این نظر با شکست روبه رو شد. سحابی یادشده طیف پیوستۀ یک ستاره را نداشت بلکه دارای خطوط درخشانی بود که مشخصۀ بخارهای در حال تابش با چگالی کم اند. معلوم شد سحابی جبّار نیز طیف مشابهی دارد. به این مطلب هم پی برده شد که سحابی های گازی با این نوع طیف دوگونۀ اصلی دارند: سحابی های سیاره ای کوچک و فشرده، با لبه هایی کاملاً واضح؛ و سحابی های پخشی بسیار گسترده تر، با ساختار ابرگونه، و بدون مرزهای قابل تشخیص. برخی از خطوط طیف سحابی ها به شکل واضحی ناشی از هیدروژن بودند، اما منشأ قوی ترین خطوط در ابتدا مشخص نبود. درنتیجه، آن ها را به عنصری فرضی با نام نیبولیمنسبت دادند، همان طور که خطوط قوی موجود در طیف خورشید را پیش از شناسایی آن در زمین به هلیوم نسبت داده بودند. در ۱۹۲۷، بوئنتشخیص داد که خطوط نیبولیم ناشی از گذار ممنوعدر طیف یون های معمولی است و قوی ترین خطوط از اکسیژنِ دوبار یونیده ناشی می شوند. استفاده از اصطلاح سحابی در توصیف گونه های متفاوت اجسام موجود در فهرست مسیه و اِن جی سی به ابهام می انجامد. در کاربردهای نوین، اصطلاح سحابی را برای ابرهای گاز و غبار مادۀ بین ستاره ایبه کار می برند و سامانه های برون کهکشانی را کهکشان می گویند.
جملاتی از کاربرد کلمه سحابی
قبرستان ارامگاه امامزاده عبدالله شهر ری محل دفن بسیاری از مشاهیر ایران از جمله یدالله سحابی است.
دورانی که در این کشور گذراند به شکل گرفتن هویت نویسندگی‌اش کمک کرد؛ چنان‌که خودش گفته‌است: یادش داد که «بافت‌ها را ببینم، جنبه‌هایی از زندگی در آمریکا که پیش‌تر درنیافته بودم… فهمیدم که پشت این بوم‌گرایی چیز دیگری هست؛ آنچه که مضمون می‌ناممش: مضمون زمینی و مضمون حماسی سیاسی: کسی که رابطهٔ میان این دو را دریابد رمان آمریکایی خواهد نوشت.» کارپانتیه در پایان دورانی که در فرانسه گذراند اقرار کرد که «آروزی به بیان آوردن دنیای آمریکایی را به شدت» حس می‌کند. «آمریکا همچون یک سحابی عظیم بر من نمایان می‌شد که تلاش می‌کردم بفهممش، زیرا کم‌کم دریافته بودم که کارم در آن‌جا به وقوع خواهد پیوست، که سخت آمریکایی خواهم بود».
بخشنده چون سحابی زیبد اگر فتاد آوازه سخای تو چون رعد در جهان
قدر ظاهری این ستاره در زمین ۶ است و با چشم غیرمسلح به سختی قابل دیدن است. فاصلهٔ دو ستارهٔ آن از فاصلهٔ زمین و خورشید کمتر می‌باشد. بنابراین با تلسکوپ به صورت یک ستارهٔ منفرد دیده میشوند و تنها با طیف‌نگاری می‌توان به دوتایی بودنش پی برد. این ستاره در فاصلهٔ حدود ۲ درجهٔ شمال سحابی گل کاغذی و ان جی سی ۲۲۴۴ قرار دارد.
زمین کشته امید ما را گهی خورشیدی و گاهی سحابی
با این وجود، اصلانی یک شاعر محفلی نبود و چندان ارتباطی هم با این گروه نداشت؛ هرچند که دوست‌شان داشت. در حقیقت، اصلانی با گروهی از دانشجویان دانشکدهٔ هنرهای تزئینی همراه بود و سپس هم جدا شدند؛ در حقیقت همین گروه بودند که کتاب «شب‌های نیمکتی، روزهای باد» را منتشر کردند. این افراد مهدی سحابی، حسین رسائل، منوچهر صفرزاده، فرشید ملکی و قدسی قاضی نور بودند. به گفتهٔ اصلانی:
هستی چه باشد؟ آشفته خوابی نقش فریبی موج سرابی نخل محبت پژمرده شد کو؟ فیض نصیبی، اشک سحابی
آشفته سحابی بر خورشید ولایت جز پرتو خورشید بگو هیچ ندیدیم
آدم‌های نسل او (مثل دوستانش: حسین رسائل، منوچهر صفرزاده، مهدی سحابی) با لذات فلسفه به ادبیات و هنر آمده بودند. در نتیجه، هرچند به‌تنهایی ناکام شدند، اما هر یک پازلی از جامعه‌ای ساختند که بعدتر اساس مدرنیسم در فرهنگ ایرانی شد.
در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ میلادی (میانه‌های دههٔ ۱۳۳۰ خورشیدی) سحابی گسیلشیِ آرسی‌دبلیو ۸۶ در فاصلهٔ ۹۱۰۰ سال نوری کشف شد. خیلی زود این سحابی به ستاره میهمان سال ۱۸۵ مرتبط شد. مطالعات بعدی نشان داد که آرسی‌دبلیو ۸۶ واقعاً بازمانده یک ابرنواختر است.
طی شد جهان واهل دلی از جهان نخاست دریا به ته رسید و سحابی ندید کس
اینک رسید طرفه سحابی که آفتاب نور کرم ز سایه او کرده مستعار
مثال برق کوته خنده تو از آن محبوس ظلمات سحابی
زمین‌شناسان مقدار نسبی ایزوتوپ‌های اکسیژن در نمونه‌های زمین، ماه، مریخ و شهاب‌سنگ‌ها را تعیین کرده‌اند اما تاکنون در اندازه‌گیری نسبت مقادیر این ایزوتوپ‌ها در خورشید، ناموفق بوده‌اند. باور براین است که مقدار این نسبت برای خورشید معادل این نسبت در زمان تشکیل سحابی اولیه است. بررسی نوارهای سیلیسیمی قرار گرفته در معرض پرتوهای خورشیدی در فضا نشان داده‌است که میزان اکسیژن-۱۶ در خورشید بیشتر از زمین است. این اندازه‌گیری می‌گوید که فرایند نامعلومی موجب کاهش میزان اکسیژن-۱۶ قرص پیش‌سیاره‌ای پیش از زمان تشکیل زمین شده‌است.
بهشت اندر رهش کمتر حجابی خرد پیش مهش کمتر سحابی
نی به کوهی آب جوئی در ستیز نی به صحرائی سحابی ریزریز
فشاند از دیده باران سحابی که طالع شد قمر در برج آبی
جرم آسمانی یا جرم سماوی به هر ماده فیزیکی طبیعی موجود در فضای بیرونی گفته می‌شود. که البته می‌تواند یک شی یا چندین شی باشد و حتی دارای ساختار داخلی نیز باشد. از مثال‌هایش می‌توان به ماه زمین، ستارگان، سیارک‌ها تا سحابی‌ها، خوشه‌های ستاره‌ای و کهکشان‌ها را نام برد.
