دادخواه

معنی کلمه دادخواه در لغت نامه دهخدا

دادخواه. [ خوا / خا ] ( نف مرکب ) طالب عدل. خواهنده داد. ( آنندراج ). طرفدار داد. حامی و مایل و دوستدار داد :
که هم دادده بود و هم دادخواه
کلاه کیی برکشیده بماه.فردوسی.یکی آنکه بر کشتن بیگناه
توباشی در این داوری دادخواه.نظامی. || خداوند که داد مظلومان خواهد :
من اول خطا کردم ای دادخواه
بدان پایگاه و بدین دستگاه.شمسی ( یوسف و زلیخا ).مُقرّم بدان کار زشت و گناه
سپردی بمن بازش ای دادخواه.شمسی ( یوسف و زلیخا ).یکی بر من خسته دل کن نگاه
همی گفت کای داور دادخواه.شمسی ( یوسف و زلیخا ). || دادخواهنده از کسی. شاکی. عارض متظلم. رافع قصّه. مظلوم. ( آنندراج ) ( منتهی الارب ). مستغیث. فریادخواه. عدالتخواه از کسی. ستم دیده. قصه بردارنده. معتضد. ملهوف. ( منتهی الارب ). آنکه درخواست دفع ظلم کند. آنکه برای انصاف خواهی نزد کسی رود. ج ، دادخواهان :
همی راه جویند نزدیک شاه
ز راه دراز آمده دادخواه.فردوسی.خروشید و زد دست بر سر ز شاه
که شاها منم کاوه دادخواه.فردوسی.هرآنکس که آید بدین بارگاه
که باشد ز ما سوی ما دادخواه.فردوسی.همانگه یکایک ز درگاه شاه
برآمد خروشیدن دادخواه.فردوسی.همان نیز تاوان بفرمان شاه
رسانید خسرو بدان دادخواه.فردوسی.نگر تا نپیچی سر از دادخواه
نبخشی ستمکارگان را گناه.فردوسی.به میدان شدی بامداد پگاه
برفتی کسی کو بدی دادخواه.فردوسی.برما شما را گشاده ست راه
بمهریم با مردم دادخواه.فردوسی.منم پیش یزدان ازو دادخواه
که در چادر ابر بنهفت ماه.فردوسی.هرآن کس که رفتی بدرگاه شاه
بشایسته کاری و گر دادخواه.فردوسی.دگر بخشش و دانش و رسم و راه
دلی پر ز بخشایش دادخواه.فردوسی.بپیش جهان آفرین دادخواه
که دادش به هر نیک و بد دستگاه.فردوسی.بموبد چنین گفت کاین دادخواه
زگیتی گرفته ست ما را پناه.فردوسی.بیامد بیک سو ز پشت سپاه

معنی کلمه دادخواه در فرهنگ معین

( ~. ) (ص فا. ) کسی که به او ظلم شده و تقاضای رسیدگی می کند.

معنی کلمه دادخواه در فرهنگ عمید

۱. دادخواهنده، طالب عدل وداد.
۲. (اسم، صفت فاعلی ) (حقوق ) [منسوخ] کسی که به او ظلم شده باشد و دادخواهی کند، کسی که دادخواست به دادگاه بدهد و خواهان دادرسی باشد.

معنی کلمه دادخواه در فرهنگ فارسی

( صفت ) کسی که به سبب ظلمی که بر او آمده داد خواهی کند آنکه به دادگاه داد خواست دهد مظلوم .

معنی کلمه دادخواه در دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:خواهان

معنی کلمه دادخواه در ویکی واژه

کسی که به او ظلم شده و تقاضای رسیدگی می‌کند.

جملاتی از کاربرد کلمه دادخواه

بعد از انقراض سلسله قاجاریه و روی کار آمدن حکومت پهلوی، نوع نگاه هم به مقوله ازدواج تغییر پیدا کرد. اولین قانون رسمی و سراسری که در سطح کشور در رابطه با موضوع ازدواج کودکان و در نظر گرفتن حداقل شرایط سنی آنان برای ازدواج به شکل قانون درآمد به سال ۱۳۱۳ بازمی‌گردد. ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی در سال ۱۳۱۳ اعلام می‌کرد که در ایران بر اساس قانون اساسی و مشروعیت قانونی، هیچ ازدواجی بین دختر زیر ۱۵ سال و پسر زیر ۱۸ سال نمی‌تواند شکل گیرد، مگر اینکه شرایط خاصی در نظر گرفته شود که در آن اعتبار ازدواج توسط یک دادخواه عمومی اعلام شود. این استثنا برای مواردی که دختر زیر سن ۱۳ سال و پسر زیر سن ۱۵ سال بود وجود نداشت. به این معنا که آنها نمی‌توانستند به هیچ وجهی ازدواج کنند.
چنان خسب کآید فغانت به گوش اگر دادخواهی برآرد خروش
گر هیچ سوی زلف تو راهی باشد هر تار به دست دادخواهی باشد
شکایت‌نامهٔ ایران را در دوم آذر نخست‌وزیر مخبرالسطنه هدایت به دبیرخانهٔ جامعهٔ ملل واگذار کرد و «برای حفظ حقوق مسلّم ایران نسبت به جزایر بحرین» رونوشت اعتراض‌نامهٔ به انگلیس را نیز فرستاد. دادخواهی ایران در مهٔ ۱۹۲۸ میلادی در صفحهٔ ۶۰۵ روزنامهٔ جامعهٔ ملل چاپ شد.
به دستور شه برد خود را پناه بدان داوری گشت ازو دادخواه
بگفت: ای سپهدار کشور پناه به درگاهت آمد یکی دادخواه
القصه دادخواهی او چون شود تمام آید چنین خطاب ز خلاق داورا
به میدان شدی بامداد پگاه برفتی کسی کو بدی دادخواه
خانواده جانباختگان هواپیمای اوکراینی مقابل ساختمان دادسرای نظامی تهران تجمع کردند. گروهی از خانواده جانباختگان پرواز ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین برای آنچه «دادخواهی» می‌خوانند به دادسرای نظامی تهران رفتند. نشست خانواده‌های جانباختگان در دادسرای نظامی، درنهایت به بی‌نتیجه مانده و به دلیل نحوه برخورد مسوولان با خانواده‌ها، کار برخی از آنان به بیمارستان و اورژانس کشیده شد و باعث شد خانواده‌ها در ادامه مقابل ساختمان دادسرای نظامی دست به تجمع بزنند.
علاوه بر دادخواهی‌های قضایی این اتحادیه از طریق لابی گری و نفوذ بر افراد حکومتی منتخب و فعالین سیاسی سیاست‌های اتحادیه را به پیش می‌برد.
از «آرژانتین، ۱۹۸۵» تا ایران ۱۴۰۱؛ مسیر دشوار دادخواهی و عدالت
دادخواهی کند از اهل خراسان‌، آری دادخواه ما امروز جز او نیست دگر
اسماعیلیون از مؤسسان و همچنین سخنگوی انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین است که به‌گفتهٔ وی درصدد «دادخواهی برای این جنایت» و همچنین «بزرگداشت یاد جان‌باختگان» هستند.
ذبیح‌الله خداییان، سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی، روز ۹ شهریور اتهام بازداشت‌شدگان را «اخلال در نظم» و برخی جرایم علیه امنیت ملی اعلام کرد. اما به گفته منابع غیر وابسته به حکومت این افراد در حال تنظیم دادخواستی برای شکایت رسمی و قانونی از رهبر جمهوری اسلامی و دیگر مسولین به دلیل سوءمدیریت در بحران کرونا و از از دست رفتن جان هزاران تن از ایرانیان به واسطه فتوای حرام بودن واکسن‌های غربی توسط سید علی خامنه‌ای و عدم واردات این واکسن‌ها بودند. این گروه به خاطر این اقدام به دادخواهی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به «دادخواهان سلامت» معروف شدند.
در آستانه سالگرد مهسا امینی و سالگرد خیزش ۱۴۰۱ ایران، فشار نهادهای امنیتی بر خانواده‌های دادخواه، فعالان سیاسی و مدنی، استادان دانشگاه، دانشجویان معترض و فعالان صنفی کارگری و فرهنگی افزایش پیدا کرد و بسیاری از آنها بازداشت یا تهدید شدند. از جمله خانواده حدیث نجفی یک روز قبل از سالگرد بازداشت شدند. خانواده کشته‌شدگان اعتراضات ایران نیز تحت فشار قرار گرفتند تا حساب‌های‌شان در شبکه‌های اجتماعی را تا سالگرد کشته شدن فرزندانشان ترک کنند یا تا آن زمان فعالیتی در فضای مجازی نکنند.
در داد بر دادخواهان مبند زسوگند مگذر نگه دار پند
بیداد گر هلاک شد و ماند برقرار بیدادکش که بود خدا دادخواه او
در آستانه سالگرد مهسا امینی و سالگرد آغاز اعتراضات ایران، فشار نهادهای امنیتی بر خانواده‌های دادخواه، فعالان سیاسی و مدنی، استادان دانشگاه، دانشجویان معترض و فعالان صنفی کارگری و فرهنگی افزایش پیدا کرد و بسیاری از آنها بازداشت یا تهدید شدند.
هم منابع تاریخی و هم منابع دینی مشارکت فعّال فاطمه در منزل و در اجتماع را ثبت کرده‌اند، و او را اهل زُهد و کنار نهادن امور دنیا ندانسته‌اند. دانش حقوقی فاطمه و دادخواهی او نشانهٔ حضورش در امور اجتماعی است. در نبرد احد وی خون را از زخم‌ها و شمشیر پدرش پاک می‌کند و به‌روایت واقدی زنانِ مداواکنندهٔ مجروحان را رهبری، و برای کشتگان مسلمان سوگواری می‌کند.
بعد از آن رسم دادخواه گرفت دست برد و عنان شاه گرفت