طاقی

قد صوف راغکی بین بر صوف سبز طاقین سری طوطی عجب اینکه زاغ دارد

چو نیشکر نطاقی بسته زرین کشیده قد سبز ارنگ شیرین

کمترین طاقی ز ایوانش فلک پاسبان درگهش گشته ملک

نمی‌آیی سر از طاقی برون کن ببین این غلغل و غوغای مستان

فغان که سرکشی و ناز را دو ابرویش گذاشته است به طاقی که دست ما نرسد

مقبره چهار تاقی یا چهارطاقی تیموری مربوط به دوره تیموریان است و در شهرستان شیروان، روستای زیارت واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ایوان دیگر حرم، ایوان جنوبی است که به ایوان مقصوره معروف است. سردر ایوان دارای طاقی عظیم و کاشی‌کاری شده‌است. گنبد مسجد گوهرشاد بر این ایوان بنا شده‌است و مجموعاً ایوان حدود ۵۰۰ مترمربع مساحت دارد و ارتفاع آن ۲۲٫۵ و ارتفاع گنبد آن ۳۳٫۵ متر و ارتفاع مناره‌هایش ۳۴ متر است. گنبد این ایوان و خود آن بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته‌اند. ایوان ولی عصر، یا ایوان قبله صحن جامع، بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین ایوان حرم امام رضاست که در بخش جنوبی صحن جامع رضوی قرار گرفته‌است. این بنا در سال ۱۳۸۰ ه‍.ش تکمیل شد. مساحت این ایوان با احتساب دو ایوان جانبی‌اش ۱۷۴۰ متر مربع گزارش شده‌است. ارتفاع این ایوان ۳۱ متر، دهانه آن ۱۶٫۳ و عمقش ۹٫۳ متر است.

و یا گسترده بر طاقی بعمدا پرندی نیلگون یک سر مذهب

چهارطاقی سیمکان مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان جهرم، بخش سیمکان، روستای کراده (کرته) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۷۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

طاقیه، از چرم پلنگش بسر پیرهن،، از پشم هیونش ببر

چارطاقی خیرآباد یا چهارتاقی خیرآباد مربوط به (گچساران) دوره ساسانیان است و در جادهٔ گچساران به لیشتر، خیرآباد و دهدشت، در منطقهٔ خیرآباد علیا واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۲۷ با شمارهٔ ثبت ۳۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

قلعه کهنه چهارطاقی (آتشکده) یا آتشکده خرم دشت مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان کاشان، روستای خرم دشت واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۴۱ با شمارهٔ ثبت ۴۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

توی که جفت کنی هر یتیم را به مراد که هیچ جفت نداری به مکرمت طاقی

مساحت محوطه و ساختمان‌های اطراف بقعه حدود ۱۸۰ متر مربع و بنای بقعه ۷۲ متر مربع است و دارای نمازخانه است و همچنین این بنا دارای طاقی به ارتفاع تقریبی ۵ ‏متر است. گنبد بنا از نوع هرمی است که با کاشی تزئین شده‌است.

این بنای سنگی در فاصله تقریبی ۷۵ کیلومتری مشهد در جاده قدیم اسدآباد واقع شده‌است. بنای چهار طاقی بازه‌هور دارای سه ورودی و یک گنبد مرتفع است.

چهارطاقی بازه‌هور یا آتشکده بازه‌هور (که با نام بنای سنگی بازه‌هور خرابه‌های دوره ساسانی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است) مربوط به دوره اشکانیان است و در جاده مشهد-تربت حیدریه، یک کیلومتری جنوب روستای رباط سفید واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۳۹ (نخستین اثر ثبت شده در خراسان) به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مانند پری گاه نهان در دل شیشه چون شیشه می، گاه عیان بر لب طاقی

یکی چار طاقی بنزدیک شهر شده زهرِ آن شهر از او پادزهر

از دید ساختمانی چهارطاقی همانند این بنا در استان فارس و دیگر مناطق ایران دیده می‌شود.