صفار

هرات زیر سلطه طاهریان که اولین حکومت نیمه مستقل تحت قلمرو خلافت عباسی بود. در ابتدا پایتخت طاهریان هرات بود اما بعداً به نیشابور انتقال پیدا کرد، طاهریان کنترل هرات را تا ظهور صفاریان بدست داشتند. مؤسس صفاریان، یعقوب لیث صفاری شروع به تصرف سرزمین‌های اطراف خود در ۸۶۲ نمود، تا در ۸۶۷ و دوباره در ۸۷۲, موفق به تسخیر هرات شد. در ۸۷۳, صفاریان موفق به بیرون راندن طاهریان از خراسان شدند.

خال او صفار سالار است و او از رشک خال بوق روشن کرد و بی سالار و بی صفار شد

ای سحاب کرم و جود بگردون وجود از یم رحمت برکشت صفاریز مطر

پس از به تخت‌نشینی عباسیان مرکز سیاسی فارس به تدریج به شیراز منتقل شد. این امر در زوال استخر تأثیر بسزایی داشت. اما هنوز از این شهر در جنگ‌های صفاریان و والیان خلیفه در فارس یاد شده‌است. در ۱۱ آوریل ۸۹۰ عمرو لیث (حک.  ۸۷۹–۹۰۱) موسی مفلحی والی خلیفه را در استخر شکست داد. به گفته ایران‌شناس آدریان دیوید هیو بیوار، آخرین سکه منسوب به استخر سکه‌ای است که گویا دلفیان در سال ۶/۸۹۵ ضرب کرده‌اند.

ابوبکر راشد، محمد طوسی را به خواب دید که وی را میگوید: به ابوسعید صفار مودب از من بگو:

رای من بر آن جمله قرار گرفت که دست از طاعت صفاریان بازداشتم و خواف را غارت کردم و به روستای بشت بیرون شدم و به بیهق درآمدم.

اولین فرمانروای معروف ایرانی این سرزمین بعد از اسلام، «یعقوب لیث» صفاری بود. همچنین یعقوب لیث صفاری پس از شکست اعراب، زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی کشور اعلام کرد بعد از صفاریان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان نیز هر یک، مدتی در این سرزمین فرمان رانده‌اند.

سوری از نسل امیر بنجی و معاصر یعقوب لیث صفاری بود، ممالک غور بیشتر در اختیار او بود. در این زمان مسلمانان و مشرکان با همدیگر اختلاف داشتند و صفاریان و سامانیان در تلاش برای فتح قلاع غور بودند.

احمد بن سهل (مرگ در ۹۲۰ م) یک نجیب‌زاده ایرانی در دورهٔ صفاریان و سپس سامانیان بود.

مجید صفاری نیا در کتاب «آزمون‌های روان‌شناسی اجتماعی و شخصیت» به معرفی ۳۲ آزمون و پرسشنامه ای که در حوزه روان‌شناسی اجتماعی و شخصیت توسط خود ایشان و دانشجویانشان ساخته شده‌است پرداخته است.

و باز دولت صفاریان در ذروهٔ اوج علیین پرواز همی کرد، و علی برادر کهین بود و یعقوب و عمرو را بر او اقبالی تمام بود.

احمد به وسیله برادرش عماد الدوله برای تسخیر کرمان که در اختیار صفاریان بود فرستاده شد.

میرزا احمد خان سالار مؤید (۱۲۶۵ لاهیجان – ۱۳۳۳ تهران) که نام خانوادگی صفاری برگزید، از مالکان بزرگ گیلان و نماینده مجلس شورای ملی بود.

از تهران تا بهشت فیلمی به کارگردانی ابوالفضل صفاری محصول سال ۱۳۹۱ است.