رتوش

نفرین یا سنگ قبر آرزو یا آسمان چشم او یکی از ترانه‌های معروف در ایران در جهان با آهنگی از پرویز مقصدی، شعری از پرویز وکیلی و خوانندگی آرتوش است.

از حیا خود را تماشا کرد و خوی بر رخ دمید تا قیامت گوهرافشان شد سحاب از پرتوش

حسرت وصل تو برد آسایش از بنیاد دل پرتوشمعت شبیخونی درین ویرانه ریخت

آرتوش، در دی ۱۳۹۷ درگذشت. پیکر او روز ۲۶ دی ۱۳۹۷ در هالیوود هیلز لس آنجلس به خاک سپرده شد.

آرتوش در سال ۱۹۸۰ با همسرِ خود «نوا»، ازدواج کرد. او در سال‌های پایانی زندگی به نقاشی می‌پرداخت و کارت‌پستال‌هایی را طراحی و منتشر می‌نمود.

صائب زبان خامه روشن بیان ماست شمعی که پرتوش به هزار انجمن رسد

منم دختر شاه فرطورتوش جهان دار و با فر و با رای و هوش

بشد تازه پس شاه فرطورتوش بسی آفرین کرد زین زور و توش

در سپتامبر ۱۹۳۸ میلادی، شهرستان آرتوش در تابعیت ولایت کاشغر، از بخش‌هایی از شهرستان کهنه‌شهر ایجاد شد.

آرتاشس آودیان، مشهور به آرتوش، ۲۳ مرداد ۱۳۲۱ در تهران متولد شد. یکی از والدین او اهل ارمنستان بود و در سال ۱۳۴۲ به همراه خانواده به ارمنستان رفت. وی در سال ۱۳۴۴ در روابط عمومی کارخانجات تازه تأسیس شده «قو» مشغول به کار شد و دو ترانهٔ تبلیغاتی به نام‌های «افسانه قو» و «نیلوفر دریا» را خواند که با استقبال مخاطبان روبرو شد.

بود رای او شمع بزم وجود که در پرتوش آفرینش نمود

به زیر سایه شاهی که مهر از پرتوش زاید ولی حق که بر خورشید رخت از نور بخشاید

بود نوری زینت عالم شده پرتوش تمکینی آدم شده

در ژوئیه ۱۹۵۴ میلادی، از ترکیب ۳ شهرستان آرتوش، اولوغچات، و آقچی، ولایت خودمختار قزل‌سو قرقیز تاسیس شد. شهر آرتوش به عنوان مرکز ولایت انتخاب شد. یک ماه پس از آن، بخش‌هایی از اراضی شهرستان‌های ینگیسار، شهرستان کهنه‌شهر، تاشکورگان، و شهرستان اولوغچات ترکیب شده و شهرستان آق‌تو را تشکیل دادند. این شهرستان نیز به ولایت خودمختار قزل‌سو قرقیز پیوست.

آتشی در دل نهان دارم که سنگ از پرتوش چون کف دست کلیم الله روشن می شود

وزو بر شهنشاه فرطورتوش جهاندار و بینا دل و پاک هوش

آرتوش هاریتونیان، معروف به آرتوش، تنها فرزندِ پسرِ خانواده بود و از کودکی به همراه پنج خواهرِ خود، به موسیقی گرایش داشت به طوری که با استفاده از چوب کبریت و سیم، یک گیتار برای خودش ساخت. او در ۱۶ سالگی یک ارکستر راه‌اندازی کرد و نخستین بار در هتل اینترکنتینانتال تهران به اجرای برنامه پرداخت. پس از مدتی «حسن عرب» که مدیر هتل آبادان و یکی از سرشناس‌ترین صاحبان کاباره در ایران بود، به وی پیشنهاد همکاری داد. پس از آن، آرتوش با یک ارکستر ایتالیایی به عنوان نوازندهٔ گیتار باس، همکاری خود را آغاز کرد و به شهرت بیشتری رسید.

آرتوش (به ارمنی: Արտուշ Հարիտոնյան) با نام کامل آرتوش هاریتونیان (درگذشتهٔ دی ۱۳۹۷ در لس آنجلس) خوانندهٔ و نوازنده ارمنی‌تبار اهل ایران بود.

در ژوئیه ۱۹۵۴ میلادی، از ترکیب ۳ شهرستان آرتوش و اولوغچات در ولایت کاشغر و آقچی در ولایت آق‌سو، ولایت خودمختار قزل‌سو قرقیز تاسیس شد. یک ماه پس از آن، بخش‌هایی از اراضی شهرستان‌های ینگیسار، شهرستان کهنه‌شهر، تاشکورگان، و شهرستان اولوغچات ترکیب شده و شهرستان آق‌تو را تشکیل دادند. این شهرستان نیز به ولایت خودمختار قزل‌سو قرقیز پیوست.

آرتوش گالستیان (روسی: Артуш Погосович Галстян؛ زادهٔ ۲۲ ژانویهٔ ۱۹۹۰) بازیکن فوتبال در پست هافبک ارمنی‌تبار اهل روسیه است.