معنی کلمه یساول در لغت نامه دهخدا
بنده آن نگاه خشم آلود
که یساول به مجلسش غضب است.فوقی ( از آنندراج ).یساولان حقیقت را به عرض رسانیدند اورا به حضور طلبید. ( تاریخ زندیه گلستانه ). در بیان تفصیل شغل لشکرنویس دیوان اعلی که وزیر سرکار آقایان و قوشچیان و یساولان و قاپوچیان دیوان حرم و غیرهم... و ارقام و احکام طلب و تنخواه امرا و مقربان درگاه و آقایان و قوشچیان و یساولان و... که غیر غلام باشند... به مهر او می رسد. ( تذکرة الملوک چ دبیرسیاقی صص 40 - 41 ). در بیان تفصیل شغل ایشیک آقاسی باشی... مشارالیه ریش سفید کل یساولان... و مواجب و تیول... بر طبق... رقم صادر می گردد. ( تذکرة الملوک ص 8 ). از تنخواه و مقربان و یساولان بیست دینار... و رسوم پیشکش به شرح اسم لشکرنویس است. ( تذکرة الملوک ص 62 ). تیول و مواجب همه ساله ، یساولان : یکهزار و پانصد و هشتادوهفت تومان... ( تذکرة الملوک ص 93 ).
- یساولان قور ؛ مأموران تسلیحات. سواران و نظامیان مسؤول اسلحه و قورخانه : شغل مشارالیه آن است که... سایر کیفیات سرکار مزبور را از قورچیان و یوزباشیان و یساولان قور و غیرهم را نیز وزراء قورچی خط گذاشته و طوامیر و تصدیقات و نسخه جات ملازمت یوزباشیان و یساولان قور و... نزد وزرای مذکوره ضبط و... می نوشته اند. ( تذکرة الملوک ص 84 ). شغل مشارالیه آن است که... سایر کیفیات طلب و همه ساله تیول و مواجب یوزباشیان و یساولان قور و غیره... می نوشته اند. ( تذکرة الملوک ص 38 ).
- یساول صحبت ؛ رئیس تشریفات. ( ناظم الاطباء ) : تیول و مواجب همه ساله :... یساولان صحبت و ایشیک آقاسیان حرم و دیوان هادیان چهارهزاروهفتصدوبیست و یک تومان. ( تذکرة الملوک ص 92 )... مشارالیه ریش سفید کل یساولان صحبت و ایشیک آقاسیان... ( تذکرةالملوک ص 8 ). همگی یساولان صحبت و ایشیک آقاسیان را «مقرب الحضرت » می نویسند. ( تذکرة الملوک ص 28 ).
|| پیک و قاصد دولتی. ( ناظم الاطباء ). || ملازمی که چماق طلا و یا نقره بر دوش گرفته پیشاپیش امرا رود. ( ناظم الاطباء ). مقرعه داران. مأموران «دورشو دورشو» یا «بردابردگوی ». نقیب و چوبدار. ( از غیاث ) ( از آنندراج ). چوبداری را گویند که برای نظم صفوف و طرد و منع بیگانه در دربار ارباب دولت باشد. ( سنگلاخ ). || میرتوزک ( یزک ؟ ) پاسبانان. ( ناظم الاطباء ). میریزک. ( از آنندراج ). || حاشیه نشینان و ملازمان و نوکرها.