گلخن
معنی کلمه گلخن در لغت نامه دهخدا

گلخن

معنی کلمه گلخن در لغت نامه دهخدا

گلخن. [ گ ُ خ َ ] ( اِ مرکب ) ( از: گل = کردی کل ، حرارت ، جوش + خن ، خانه ، پسوند مکان ) گلخان ، کردی کول خن ( بخاری )، طبری گولخوم . ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ). آتشگاه حمام را گویند، و معنی ترکیبی این آتشخانه باشد چه گل به معنی اخگر آتش و خن خانه زیرزمین را گویند. ( برهان ). آتشگاه و نوعی از آتشدان است که در آن به ریگ گرم غله بریان کنند و معنی ترکیبی این لفظ آتش خانه باشد، چه گل به ضم به معنی اخگر آتش است و خن مخفف خانه. ( غیاث ) ( مجموعه مترادفات ص 300 ).تون گرمابه. اتون. ( زمخشری ). عُنّه اجاق. اتون الحمام ؛ گلخن گرمابه. کانون. ( منتهی الارب ) :
حاکم درخورد شهریاران باید
نیکو نبود فرشته ای در گلخن.ناصرخسرو.گلخن با دانا گلشن شود
گلشن با بیخردان گلخن است.ناصرخسرو.چو گلشن را نمی بینی نیاری
همی بیرون شد از تاریک گلخن.ناصرخسرو.ور نمانند هیچ آن گویند
که بود راست بابت گلخن.مسعودسعد.من اندر رنج و دونان بر سر گنج
مگس در گلشن و عنقا به گلخن.خاقانی.آب حیات ز آتش گلخن دمد چو باد
کز نقش خاک پاش به گلخن درآورم.خاقانی.وز آن گلخن بر آن گلگون فشاندش
به گلزار مراد شاه راندش.نظامی.آنکه سزاوار در گلخن است
در حرم شاه سزاوار نیست.عطار.سفله گر خجلت کشد ز آثار فعل خود کشد
گلخنی را روسیه از دود یا خاکستر است.( از تاریخ گیلان مرعشی ).گر گل است اندیشه تو گلشنی
ور بود خاری تو هیمه ی گلخنی.مولوی.چو عیسی گر توانی خفت بی جفت
مده نقد تجرد را ز کف مفت.
به گلخن پشت بر خاکستر گرم
به از پهلوی زن در بستر نرم.جامی. || جایی را گویند که روفته در آن اندازند و آن عبارت از آتشگاه حمام و مانند آن بود، پس چنانکه صاحب شرفنامه آورده مجازاست. ( آنندراج ). مزبله تون گرمابه باشد. جای انداختن خس و خاشاک نیز گفته اند. ( از غیاث ) ( مجموعه مترادفات ص 300 ) :
اندر پلیدزادگی ، پاکزادگی
تو چغر حوض گلخن و من شیم کوثرم.سوزنی.شاید او گلبن صفت در گلخن از فیض هوا
پرده های عنکبوت انگیزد ازهر تار گل.عرفی ( از غیاث ).

معنی کلمه گلخن در فرهنگ معین

( ~ . خَ ) (اِمر. ) ۱ - تون حمام . ۲ - جای انداختن زباله .

معنی کلمه گلخن در فرهنگ عمید

آتش خانۀ حمام، تون، توشکان.

معنی کلمه گلخن در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - نوعی آتشدان که در آن غله را بریگ گرم بریان کنند. ۲ - تون گرمابه اجاق حمام : آب حیات از آتش گلخن دمد چو باد کز نقش خاک پاش بگلخن در آورم . ( خاقانی ) ۳ - مزبل. تون حمام . ۴ - جایی که خس و خاشاک در آن ریزند مزبله : گلشن گلخن شود چون بستیزه کنند در یک خانه دو تن دعوی کدبانویی . ( سنائی )

معنی کلمه گلخن در دانشنامه عمومی

گلخن ( به لاتین: Gelkhen ) یک منطقهٔ مسکونی در روسیه است که در شهرستان کوراخسکی واقع شده است.

معنی کلمه گلخن در ویکی واژه

تون حمام.
جای انداختن زباله.

جملاتی از کاربرد کلمه گلخن

شعله برمی خاست از بیطاقتی و می نشست من نجنبیدم ز جا تا جا بگلخن داشتم
مرد گلخن‌تاب از پری زر بسته بودی در میان زرین کمر
فرشته‌خوی کند عشق، دیوسیرت را به گلخن ار گذرد بوی عشق، باغ شود
در آن کنج گلخن خزید از هراس تضرّع کنان با مغ ناسپاس
سینه ام از صحبت دل معدن زنگار شد آری از آتش نشیند بر دل گلخن غبار
چون ز زنگار خودی آیینه راپرداختی همچو خاکستر مقیم گوشه گلخن مباش
خاک بر دنبال او بایست کرد تا نرفتی او ازین گلخن به در
ترا چون گلشنت گلخن نموداست ولی بر آتشت افتاده دود است
در عبادت‌خانه خورشید و مه جای چراغ تیره‌روزی از در و دیوار گلخن می‌برم
چون تویی فاعل جراحت راحت است با تو گلخن باغ و دوزخ جنت است