چرکس
معنی کلمه چرکس در فرهنگ فارسی
نام یکی از امرای روم که بنا بنوشته مولف تاریخ غازانی در بیست و چهارم رمضان سال ۶۹۸ هجری بامر غازان خان بقتل رسیده است .
معنی کلمه چرکس در دانشنامه عمومی
معنی کلمه چرکس در دانشنامه آزاد فارسی
قوم بزرگ قفقازی، از اقوام بومی مناطق شمال غربی کوهستان قفقاز و دشت کوبان، متشکل از سه گروه کابارتای (در جمهوری کاباردین ـ بالکار)، آدیغه/آدیگه، ساکن ایالت خودمختار آدیغه در کراسنودار، و چرکس های ایالت خودمختار قراچایفو چرکس در استاوروپول روسیه. معروف ترین قبایل چرکس عبارت اند از ابازه، ابزاخ، اُبوخ، بُزادوخ، بِسلِنی، تمرگوی، جامیکوای، چنگوی، خاتوقای، شاپسوغ بزرگ و کوچک، کابارتای بزرگ و کوچک (قبارطی)، کافرکوی، مگوی، موگوش، ناتخواج. چرکس ها، به استثنای بعضی کابارتایی های ناحیۀ مزدوک، مسلمان حنفی هستند. زبان شان چرکسی، از گروه زبان های شمال غربی قفقاز و با تعداد زیادی لغات عربی و فارسی و ترکی و روسی است. این مردم تا پیش از تشکیل دولت شوروی فاقد کتابت بودند. چرکس ها از گذشته های دور به شجاعت و زیبایی شهرت داشتند و دولت های مسلمان خاورمیانه به کنیزان و غلامان چرکس بسیار علاقه مند بودند. چرکس ها پس از پیروزی مغولان، ناگزیر به خدمت آنان درآمدند و سپس تابع خانات کریمه شدند. هزاران غلام چرکس در قرون ۷ـ۹ق به مصر انتقال یافتند. دولت های ممالیک بحری (۶۴۸ـ۷۹۲ق) و ممالیک برجی (۷۸۴ـ۹۲۳ق) مصر، عمدتاً بر پایۀ غلامان چرکس شکل گرفتند. هزاران غلام چرکس، به ویژه در دورۀ شاه عباس و جانشینانش، بخشی از سازمان نظامی دولت صفویه را تشکیل می دادند. به جز این، چند هزار چرکس در نقاط مختلف ایران نظیر فارس و اصفهان و خوزستان سکونت داشتند. ممالیک چرکس به همراه غلامان گرجی، از ۱۱۶۰ تا ۱۲۴۵ق عملاً حاکمان خودمختار عراق عرب بودند. نفوذ روسیۀ تزاری در قفقاز که عملاً از قرن ۱۰ق/۱۶ و دورۀ ایوان مخوف آغاز شد و شدت تعدیات دولت کریمه نسبت به چرکس ها سبب گرایش بعضی گروه های این مردم، به ویژه چرکس های کابارتای و چرکس های نواحی شرقی، به دولت روسیه شد. اما بسیاری از چرکس های نواحی غربی (دشت کوبان، سواحل دریاهای آزوف و سیاه) مخالف دولت روسیه بودند و در نهضت های بزرگی نظیر قیام شیخ منصور اُشرومه و مبارزات طولانی شیخ شامل برضد آن دولت شرکت داشتند. دولت روسیه پس از خاتمه جنگ های کریمه و پایان جنبش شیخ شامل دَه ها هزار نفر از چرکس ها را به سیبری تبعید کرد و بیشتر از آن تعداد را به قلمرو دولت عثمانی فرستاد و اراضی آنان را به مهاجران روس و قزاق و اوکراینی واگذار کرد. بقایای این مردم هنوز در ترکیه و بلغارستان و سوریه و لبنان و اردن سکونت دارند. غالب زمین داران و بازرگانان و کارخانه داران بزرگ اردن از چرکس ها هستند.
جملاتی از کاربرد کلمه چرکس
تنها قدرت اجرایی در جمهوری قره‌چای و چرکس رئیس‌جمهور میباشد که توسط مجلس خلق (پارلمان) منصوب می‌شود.
آندری گئورگی‌یویچ بیتوف (روسی: Андре́й Гео́ргиевич Би́тов؛ ارمنی: Անդրեյ Բիտով؛ زادهٔ ۲۷ مهٔ ۱۹۳۷ - ۳ دسامبر ۲۰۱۸) نویسنده سرشناس اهل روسیه در زمینه‌های رمان و داستان کوتاه که چرکس‌تبار بود.
تعداد کلی ارمنی‌ها (اعم از چرکسی و حمشین) حدود ۲۷۵٬۰۰۰ نفر است این رقم، ارمنی‌ها را بزرگ‌ترین اقلیت قومی در منطقه کراسنودار کرای که کل جمعیت آن ۵٬۱۲۵٬۰۰۰ نفر است می‌سازد.
پایتخت و بزرگ‌ترین شهر اردن، شهر امان است. این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان بوده و یکی از مدرن‌ترین شهرهای جهان عرب است. جمعیت امان در سال ۱۹۴۶، ۶۵٬۷۵۴ نفر بود، اما در سال ۲۰۱۵ از مرز ۴ میلیون نفر گذشت. عرب‌ها حدود ۹۸ درصد جمعیت اردن را تشکیل میدهند. ۲ درصد باقی مانده عمدتاً از مردم قفقاز، شامل؛ چرکسها، ارمنی‌ها و چچنی‌ها و دیگر گروه‌های اقلیت کوچک‌تر تشکیل شده‌است. حدود ۸۴٫۱ درصد از جمعیت در مناطق شهری زندگی میکنند.
امامت قفقاز (۵۹–۱۸۲۸) چرکسیه (۶۴–۱۸۰۰) کاباردیه (۲۵–۱۸۰۰)
بر پایه برآورد سال ۲۰۱۳ سازمان مرکزی آمار اسرائیل، این کشور در حدود ۸ میلیون و ۵۱ هزار نفر جمعیت داشته است که ۶٬۰۴۵٬۹۰۰ نفر از آنان را یهودیان و ۱٬۶۶۳٬۴۰۰ را اعراب اسرائیلی تشکیل داده‌اند. بیشتر اعراب اسرائیلی، مسلمان و گروهی نیز مسیحی و دروزی هستند. مارونی‌ها، سامری‌ها، ارمنی‌ها، چرکسی‌ها و کردها از دیگر اقلیت‌های قومی ساکن این کشور هستند.
هم اکنون از آن قوم فرخنده رای جز آباز و چرکس نبینم به جای
سازمان‌دهندگان بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ سوچی، پیش از بازی‌ها چندین تهدید دریافت کردند. در ژوئیهٔ ۲۰۱۳، دوکو عمروف، فرمانده اسلام‌گرایان چچنی، در یک ویدئوی منتشرشده، خواستار حمله به بازی‌ها شد و اظهار داشت که ''این بازی‌ها بر روی استخوان‌های بسیاری از مسلمانان کشته‌شده و دفن‌شده در سرزمین‌های ما تا دریای سیاه، برگزار می‌شود'' (اشاره به نسل‌کشی چرکس). همچنین تهدیدهایی از سوی گروه ولایت داغستان از سوی عمروف، مسئول بمب‌گذاری ولگوگراد دریافت شد.
او یک شاعر و دراماتیست اهل مصر و پیشگام ادبیات مدرن در آن کشور بود؛ که مهمترین آنها نوشته‌هایی در قالب شعر حماسه‌ای به سبک ادبیات سنتی عربی بود. او از سوی پدری، اصالتش به چرکس یونان و کرد کردستانبرمی‌گشت. از سمت مادرش هم جدی ترکی و یونانی داشت.
جهود و ارمنی و گرج و روم و چرکس و قبط همه رهیده ز زنجیر و برگسسته کمند