همایون
معنی کلمه همایون در لغت نامه دهخدا

همایون

معنی کلمه همایون در لغت نامه دهخدا

همایون. [ هَُ] ( ص ) در اصل به معنی مبارک و فرخنده است. ( انجمن آرا ). خجسته. فرخنده. فرخ. فرخجسته. میمون :
سپاه جهاندار بیرون شدند
ز کاخ همایون به هامون شدند.فردوسی.بفرمود بردن به پیش سپاه
درفش همایون فرخنده شاه.فردوسی.به قلب اندرآمد میان را ببست
گرفت آن درفش همایون به دست.فردوسی.پشت سپه میر یوسف آنکه ز رویش
روز بزرگان خجسته گشت و همایون.فرخی.جشن فریدون خجسته باد و همایون
بر عضد دولت آن بدیل فریدون.فرخی.همیشه بر سر او سایه همای بود
تو هیچ سایه همایون تر از همای مدان.فرخی.آیین عجم ، رسم جهاندار فریدون
بر شاه جهاندار فری باد و همایون.عنصری.بدین همایون سور و بدین مبارک جشن
تو شاد و خلق جهان شاد و دین و دولت شاد.مسعودسعد.یکی سرو با خسروانی قبای
به فرّ و به فال همایون همای.اسدی.دوزخ تنور شاید مرخس را
گل در بهشت باغ همایون است.ناصرخسرو.روزی بس همایون است و مجلسی مبارک. ( تاریخ بیهقی ). تاریخ روزگار همایون او را برانم. ( تاریخ بیهقی ). کارنامه این خاندان بزرگ را برانم و روزگار همایون این پادشاه. ( تاریخ بیهقی ). ایزدتعالی خیرات بر این عزیمت همایون مقرون گرداناد. ( کلیله و دمنه ). نام و آوازه عهد همایون... بر امتداد ایام مؤبّد و مخلد گردانید. ( کلیله و دمنه ).
خداوند را دیدم و روز بر من
به دیدار میمون او شد همایون.سوزنی.تارک گشتاسب یافت افسرلهراسب
زال همایون به تخت سام برآمد.خاقانی.مبارک باد و میمون باد و خرم
همایون خلعت سلطان عالم.انوری.صاحبا جنتت همایون باد
عید نوروز بر تو میمون باد.انوری.من که این صفه همایونم
دایه خاک و طفل گردونم.انوری.در فصل گلی چنین همایون
لیلی ز وثاق رفته بیرون.نظامی.به خود کم شوم خلق را رهنمای
همایون ز کم دیدن آمد همای.نظامی.علی الخصوص که دیباچه همایونش
به نام سعد ابوبکر سعدبن زنگی است.سعدی.

معنی کلمه همایون در فرهنگ معین

(هُ ) ۱ - (ص . ) خجسته ، مبارک . ۲ - (اِ. ) نام یکی از آهنگ های موسیقی ایرانی .

معنی کلمه همایون در فرهنگ عمید

۱. فرخنده، مبارک، خجسته، فرخ.
۲. (اسم ) (موسیقی ) از دستگاه های هفت گانۀ موسیقی ایرانی.
۳. (اسم ) [قدیمی] از شعبه های بیست وچهارگانۀ موسیقی ایرانی.

معنی کلمه همایون در فرهنگ فارسی

از پادشاهان گورکانی هند . دولت گورکانی هند یا امپراطور مغول در هند بوسیله ظهیر الدین بابر نواده پنجم امیر تیمور گورکان در شمال غربی لاهور تاسیس شد . همایون ناصرالدین پسر بابر پس از مرگ پدر با اینکه نوزده سال بیش نداشت مصمم به تکمیل فتوحات پدر شد ولی اقدامات او مقابل سرداری مثل [ شیر شاه ] که از افاغنه بنگاله بود و بر اثر حمله خائنانه ای که [ شیر شاه ] به اردوی همایون بتاریخ ۹۴۶ ه. و ۱۵۳۹ میلادی وارد آورد لشکریان او را مجبور بترک بنگاله کردند و همایون ناچار به ایران پناهنده شد و مورد پذیرائی های شایان و گرم شاه طهماسب اول صفوی قرار گرفت . همایون پس از ۱۵ سال که در ایران بود بعزم به دست آوردن ممالک از دست رفته بهند برگشت و شاه طهماسب که در این مدت وی را با کمال صمیمیت و جوانمردی پذیرفته بود برای استرداد مملکتش با قشون کافی کمک کرد . در آنزمان هندوستان بر اثر مرگ [ شیر شاه ] دچار نفاق شده و راه برای پیشرفت همایون باز بود . وی در سال ۹۶۲ ه. مطابق ۱۵۵۵ م . دهلی را مجددا تسخیر نمود و سال بعد وفات کرد و پسر چهارده ساله او اکبر شاه دنباله فتوحات پدر را گرفت .
هماگون، خجسته، فرخ، مبارک، فرخنده
۱- ( صفت ) مبارک خجسته میمون . توضیح غالبا برای شاه وگاه وزیر آید:خداوندعالم را بمدافعت ومخالفت ایشان رکاب همایون بباید رنجانید وکار دشمن شعیف خرد نبایدداشت . : ذات شریف ... همایون وزیراست . ) ۲- یکی ازمقامهای موسقی ایرانی . گام همایون ازگام کوچک هم آهنگ مشتق شده باین طریق که نمایان گام کوچک تونیک همایون و رونمایان آن برای اینکه روتونیک گام همایون شود یک ربع پرده بالارفته است .اگر در گام فوق دقت کنیم ملاحظه می نماییم که شباهتی درگام رکوچک دارد. چنانکه نمایان گام دررکوچک یعنی نوت لا تونیک همایون شده ودرج. ششم گام دررکوچک - یعنی نوت سی بمل درگام همایون یک ربع پرده بالا رفته است (سی کرن ) . همین درجه که درگام کوچک وهمایونو تفاوت دارد در همایون نوت شاهد است اغلب روی آن توقف میشودگام همایون هم مثل گام شور پایین رونده است زیرا در موقع بالا رفتن نوت محسوسی ندارد یعنی نوت سل دیزنیست در صورتی که در موقع پایین آمدن درج. دوم یا درج. اول دارای فاصل. دوم نیم بزرگ است که به دوم کوچک نزدیک میباشد وتمایل به نوت سی کرن به نونت لا بیشتراست تا به نوت دودیز . از طرف دیگر درج. چهارم گام همایون هم ( نوت ر ) که تونیک گام کوچکی است که همایون از آن منشعب شده اهمیتش بیش از درج. پنجم ( نوت می ) است ونمایان حقیقی محسوب میشود ولی درعین حال درج. پنجم هم بنوبت خود گاهی درفرودهامورداستعمال دارد. نوت ایست همایون درج. هفتم گام بالا رونده است که پس ازتوقف های مکرر روی درج. دوم ( شاهد ) فرود همایون باین درجه ( سل ) است . بنابراین مهمترین درجات گام همایون عبارتست از درج. اول ( تونیک ) - درج. دوم ( شاهد ) - درج. چهارم (نمایان گام پایین رونده ) - درج. هفتم گام بالا رونده ( نوت ایست ) . فواصل گام همایون بترتیب نسبت به تونیک ازین قرار است دوم نیم بزرگ - سوم بزرگ - چهارم وپنجگم درست - ششم کوچک - هفتم کوچک - هنگام ( اکتاو ) . پس دانگهای گام همایون در روش نامساوی استزیرا دانگ اول دارای یک دوم نیم بزرگ و یک دوم بیش بزرگ است و یک دوم کوچک است در صورتی که دانگ دوم دارای یک دوم کوچک و دو دوم بزرگ است . فاصل. میان دو دانگ هم یک پرده است . یکی ازخواص همایون این است که درموقع شروع و فرود درج. ششم ( در مثال فوق نوت فا ) یک ربع پرده بالارفته با درج. هفتم فاصل. دوم نیم بزرگ پیدا میکند . زیرا گام همایون را ممکن است بالا رونده هم تصور کردواینکه درج. ششم بالا میرود برای نزدیک شدن بدرچ. هفتم است که چون محسوس حقیقی نیست به آن اندکی کمک کند و فرود را مناسبتر نماید. این ترتیب چنانکه در مقام شور نیز اشاره شد در آن مقام هم متداول است . در حقیقت در هنگام فرود دو نوت تونیک حمل میشود یکی درج. دوم که تقریبا محسوس گام پایین رونده است دیگر درج. هفتم که میل دارد محسوس گام بالا رونده باشد وچون گام همایون دارای هر دو جنبه است بهمین جهت هم درج. چهارم آن اهمیت دارد که نمایان گام پایین رونده محسوب میشود. در مثال ذیل نمونه ای از فرود همایون بطور چهار صدایی نوشته شده که مطلب را واضحتر میکند و این از همان مواردی است که آکو در خاتمه احتیاج به سوم پیدا نکرده است و از فاصله های چهارم و پنجم تشکیل شده که باحالت همایون بیشتر توافق دارد. چنانکه ملاحظه میشود در بخش سپرانو نوت سی کرن باحرکت پایین رونده روی لا رفته است . در بخش آلتو نوت سل بانوت قبلی فا که سری شده و در ردیف بهمین ترتیب شنیده میشود باز روی تونیک رفته . در بخش تنور نوت ر که نمایان گام پایین رونده است و باز هم در ردیف همایون بهمین ترتیب فرود می آید روی تونیک رفته و درباس نوت ر بجای خود باقی مانده است . درست است که تونیک گام همایون نوت لا است ولی باس باید روی نوت ر بماند که در شور هم همین رویه مناسبتر بنظرمیرسد.البته برای اینکه آکورد پایان کامل باشد ممکن است نوت فا را هم نشان داد ولی اگر بکار باشد شبیه گام ر کوچک میشود و اگر دیز باشد آکورد خاتمه نمایش دهند. گام بزرگ خواهد بود و چون قبلا این نوت سری شده بهمین ترتیب که استعمال شده گویی بطبیعتش بیشتر نزدیک است . البته طرق دیگری نیز میتوان بکار برد که برای مثال آکورد خاتمه هم بطور کامل بکار برده شده است . البته نوت فاسری را چون بعد بکار است قبلا با سری نشان نداده ایم . التبه این نوع فرود بیشتر حالت مقام ر کوچک را بخود گرفته است بااین اختلاف که شاهد همایون سی کرن هم نشان داده شده است . اهم گوشه های همایون عبارتست از : در آمد موالیان چکاوک بیدادو نی داود لیلی مجنونن بختیاری موالف و شوشتری .

معنی کلمه همایون در فرهنگ اسم ها

اسم: همایون (پسر) (فارسی) (هنری) (تلفظ: homāyun) (فارسی: همايون) (انگلیسی: homayun)
معنی: دارای تأثیر خوب، خجسته، مبارک، فرخنده، یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی، ( در قدیم ) از شبکه های بیست و چهارگانه ی موسیقی ایرانی، ( اَعلام ) ) نام دلاوری ایرانی مشهور به زرین کلاه، ) همایون: دومین شاه سلسله ی تیموریان هند [، قمری]، که بر اثر شورش داخلی به ایران گریخت و مدتی در دربار شاه تهماسب بود، تا دوباره به کشورش بازگشت و قدرت را در دست گرفت، از شخصیتهای شاهنامه، نام پهلوان ایرانی مشهور به زرین کلاه در زمان گشتاسپ پادشاه کیانی

معنی کلمه همایون در دانشنامه عمومی

همایون (افغانستان). همایون یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولسوالی محمود راقی واقع شده است.
همایون (زیرکوه). همایون روستایی در دهستان افین بخش زهان شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این روستا ۱۴۵ نفر ( در ۴۳ خانوار ) بوده است.
همایون (فیلم). همایون ( به هندی: Humayun ) فیلمی محصول سال ۱۹۴۵ و به کارگردانی محبوب خان است. در این فیلم بازیگرانی همچون آشوک کومار، وینا، نرگس دات، چاندرا موهان، کی. ان. سینگ ایفای نقش کرده اند.
معنی کلمه همایون در فرهنگ معین

معنی کلمه همایون در دانشنامه آزاد فارسی

هُمایون (مشهد ۱۳۱۶ش)
هُمایون
(نام اصلی: محمدعلی تبریزی) بازیگر سینما و تئاتر ایران. بازیگر چاقی که وردستِ جوان اول را بازی می کرد و رفتار و حرکات اولیور هاردی، کمدین امریکایی، را الگو قرار می داد. همایون نخستین فیلمش را در ۱۳۳۶ بازی کرد، و تا ۱۳۵۷ حدود ۱۰۰ فیلم بازی کرد. تعدادی از فیلم هایش عبارت اند از آس و پاس (۱۳۴۰)، شیطون بلا (۱۳۴۴)، فیل و فنجون (۱۳۴۵)، قوزِ بالا قوز (۱۳۴۹)، مرغِ تخم طلا (۱۳۵۱)، تپلی (۱۳۵۱)، و آقای جاهل (۱۳۵۳).
همایون (موسیقی). هُمایون (موسیقی)
نام یکی از دستگاه های موسیقی ایرانی. گام همایون به جز در درجۀ سوم آن، شباهت بسیاری به گام شور دارد. منظور از گام در این جا دُوری از نت ها در فاصلۀ یک اکتاو یا پنجم یا چهارم درست است که روی درجه های خاصی از آن مقام یا گوشۀ خاصی بنا می شود و با مفهوم اروپایی گام کاملاً متفاوت است. درجۀ سوم شور سومِ کوچک، و درجۀ سوم همایون سومِ بزرگ است. همچنین در گوشۀ درآمد درجۀ ششم گام همایون نیم پرده بالا می رود، ولی در گوشه های دیگر مانند بیداد، نی داود، و چکاوک درجۀ ششم ثابت است و فقط در گوشۀ عشاق درجۀ ششم ربع پرده بالا می رود. در ردیف میرزا عبدالله همایون ۲۸ گوشه دارد به انضمامِ رِنگ فَرَح و در ردیف موسی معروفی این دستگاه ۵۲ گوشه دارد به انضمام رِنگ فَرَح و رِنگ شهرآشوب. گوشه های معروف و مهم همایون عبارت اند از درآمد، کرشمه، زنگ شتر، گوشه چهارگاه، موالیان، چکاوک، بیداد، نی داود، باوی، ابوالچپ، راوندی، لیلی و مجنون، موره، طرز، نوروز عرب، نوروز صبا، نوروزِ خارا، نفیر، فرنگ، عُزّال، دِناسِری، عشاق، مِیگلی، مرودشتی، بهبهانی، منصوری، شوشتری، بختیاری، مؤالف، نیریز، جامه دران، رِنگ فرح، رِنگ شهرآشوب. همایون نت متغیر ندارد و مُدگردی های آن به چهارگاه، چهارمِ درست بالاتر، از طریق اجرای گوشۀ منصوری و چهارگاهِ همان مایه یا تُن، با شروع از طریق موالیان و گوشه چهارگاه، و نیز شور همان مایه با درآمد از طریق عشّاق و عُزّال صورت می گیرد. همچنین وارد سه گاهی می توان شد که شاهد آن درجۀ ششم همایون است و از طریق گوشۀ زابل ربع پرده بالا رفته است. برخی آواز شوشتری را نغمه ای مستقل از همایون می دانند، ولی در اغلب ردیف های موجود شوشتری در ادامه گوشه های همایون وارد شده است. درجه های همایون عبارت اند از دومِ نیم بزرگ ـ دومِ بیش بزرگ (کم افزوده) ـ دومِ کوچک ـ دومِ بزرگ ـ دومِ کوچک ـ دومِ بزرگ ـ دومِ بزرگ. شاهد همایون درجۀ دوم گام آن و ایست همایون روی درجۀ هفتم آن است. آن طور که در ردیف مرسوم است خاتمۀ همایون روی درجۀ اول آن است ولی در برخی اجراها روی نت ایست نیز آهنگ را ختم می کنند. برخی از آهنگ هایی که در دستگاه همایون ساخته شده عبارت اند از خزان عشق، معروف به شد خزان از آثار بدیع زاده با شعر رهی معیری؛ تو ای پری کجایی اثر همایون خرم با شعر ابتهاج؛ و عاشقی محنت بسیار کشید اثر نی داود با شعر ایرج میرزا. گوشه های معروف همایون که تقریباً در تمامی آهنگ های همایون اجرا می شود «بیداد» و «عشاق» است.

معنی کلمه همایون در ویکی واژه

خجسته، مبارک. میمنت و مبارکی. عزیز و گرامی. عالی‌مقام. همایون ممکن است با کشور ناشناخته و باستانی هُما مرتبط باشد، کشوری که نزد سایر ملل شهره به صفتی خاص مانند سفیدی پوست بود.
از نام‌های مردانه ایرانی و بدون پسوند یون از نام‌های زنانه ایرانی؛ هما. همایون اصطلاحی باستانی و متشکل از هَ علامت مثبت یا آره و ما به معنی بوسه و یون حالت یا صفتی لخت است. احتمال اینکه همایون از اسامی زنانه بوده باشد بسیار زیاد است.
نام یکی از آهنگ‌های موسیقی ایرانی.

جملاتی از کاربرد کلمه همایون

صادق شرفکندی دبیرکل وقت حزب دموکرات کردستان ایران، نوری دهکردی یکی از فعالان سیاسی اپوزیسیون در برلین، و دو تن از رهبری حزب دموکرات به نام‌های همایون اردلان، و فاتح عبدلی در ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ در رستوران میکونوس برلین با شلیک مسلسل به قتل رسیدند. به دنبال صدور حکم دادگاهی که برای چهار تن از عوامل این ترور تشکیل شد در تاریخ ۱۰ آوریل ۱۹۹۷ حکم جلب بین‌المللی برای علی فلاحیان وزیر وقت اطلاعات جمهوری اسلامی صادر شد. همچنین دادگاه حکم داد که ترور با اطلاع مستقیم علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت انجام شده است.
همایون و سمن‌ترک و پری‌زاد ختن خاتون و گوهر ملک و دل‌شاد
به دیدن همایون به بالا بلند به ابرو کمانکش به گیسو کمند
آهنگ وفا، نام آلبومی است با صدای محمدرضا شجریان و هم‌آوازی پسرش همایون شجریان که در دستگاه ماهور اجرا شده‌است.
یا رب این عید همایون چه مبارک عید است که بدین واسطه دل دست بتان بوسیده‌ست
به نام همایون عبدالحمید کز او هست آثار نیکو پدید
چو بزم ، بزم بلند اختر خجسته اثر چه وصل ، وصل همایون‌فر ستوده خصال
محمدرضا شجریان چهار سال پس از آن‌که برای آخرین بار جلوی دوربین ظاهر شد و اعلام کرد ۱۵ سال است به بیماری سرطان مبتلاست، روز یکشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹ به دلیل افت سطح هوشیاری در حدِ کمایِ عمیق به بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهرِ پنجشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۹ در ۸۰ سالگی درگذشت. در ساعت ۱۷ همان روز، همایون شجریان، فرزند وی نیز خبر درگذشت پدرش را در اینستاگرام رسمی خود تأیید کرد و نوشت: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد».
ای رفته دور از برما چون نیامدی دیگر بدین جناب همایون نیامدی
آمدجی منشی مخصوصِ «رئیس‌الکتاب» بود و مستقیماً زیر نظر وی انجام وظیفه می‌کرد. واژه آمدجی یا آمده‌چی به معنای مسئول آمده‌ها (رسیده‌ها، وصول‌شده‌ها) است. تهیّه و تنظیم گزارش کارهای رئیس‌الکتاب به صدراعظم، ابلاغ فرمان‌ها و دستورهای صادره از «دیوان همایون» (دربار) خطاب به صدراعظم و دیگر مقامات، انجام مکاتبات سرّی و آشکارِ رئیس‌الکتاب از وظایف مهم آمَدجی بود.
به یمن بخت همایون و طالع میمون کنون زوال کمال است در کمال زوال
باز این دل غمدیده به دام تو در افتاد بس مرغ همایون که به تیر نظر افتاد
فری عید مسلمانان و فرخ جشن پیغمبر همایون و مبارک باد بر سلطان نیک‌اختر