مسکه

ببین به سله ای انگور مسکه و فخری که در لطافت او عقل می شود خیره

خَلَقَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها الهاء راجعة الی السماوات لا غیر یعنی خلق السماوات السبع و امسکها بقدرته علی غیر عمد و انتم ترونها کذلک و العمد جمع عمود وَ أَلْقی‌ فِی الْأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِکُمْ یعنی لان تمید بکم لقوله: یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا یعنی لئلا تضلّوا، وَ بَثَّ فِیها مِنْ کُلِّ دابَّةٍ مع کثرتها و اختلاف اجناسها. وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ای من السحاب مطرا فی اوقات الحاجات الیها فَأَنْبَتْنا فِیها ای فی الارض مِنْ کُلِّ زَوْجٍ کَرِیمٍ ای من کلّ صنف جنس من النّبات حسن المنظر کثیر المنافع، و قیل: سمّاه کریما لانه یکرم علی العباد ما ینتفعون به.

چون خواهید نیکو خواهید قناعت و قدر کفایت خواهید، تا طاغی و بی‌راه نشوید این دنیا هم چون آب است و ربّ العزّة آن را مثل بآب زد، آب چون باندازه خویش بود سبب صلاح خلق بود، باز چون از حدّ و اندازه خویش در گذرد جهان را خراب کند. کذلک المال اذا کان بقدر الکفایة و الکفاف فصاحبه منعم فاذا زاد و جاوز الحد اوجب الکفران و الطّغیان. کَلَّا إِنَّ الْإِنْسانَ لَیَطْغی‌ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنی‌ و قیل: انّ الماء ما دام جاریا کان طیّبا فاذا طال مکثه تغیّر. کذلک المال اذا انفقه صاحبه کان محمودا و اذا امسکه کان معلولا مذموما.

شکم چو سیر طعام است اندکی باید بیار خواجه ز انگور مسکه یک خروار

و قال زید بن اسلم «لا تُواعِدُوهُنَّ سِرًّا» ای، لا تنکحوهنّ ثم تمسکها حتی اذا حلّت اظهرت ذلک و ادخلتها، باین قول سرّ نکاح است، میگوید نکاح ایشان مکنید بپوشیدگی در حال عدت، تا بعد از عدت اظهار آن کنید، پس استثنا کرد گفت: «إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفاً» ای تعریضا بالخطبة دون التصریح وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ ای لا تعزموا علی عقد النکاح یقول لا تنکحوهن حتی تنقضی عدتهنّ میگوید تا در عدت باشند، ایشان را بزنی مخواهید، چون عدت بسر آمد ایشان را بزنی بخواهید و بیوه فرو مگذارید. در خیر است که زن بیوه را چون کفو پدید آمد بشوی دهید و در آن تقصیر مکنید و کار وی در تأخیر میفکنید. همانست که رب العالمین گفت فَلا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ یَنْکِحْنَ أَزْواجَهُنَّ. جای دیگر گفت وَ أَنْکِحُوا الْأَیامی‌ مِنْکُمْ.

او یکی از بنیان‌گذاران اتحادیه جوانان در موریتانی بود، که به عنوان دبیرکل آن بشمار می‌آمد، در سال ۱۹۶۵ به جنبش الشبیبه پیوست که در سال۱۹۵۸ تبدیل به حزبی علیه فرانسه شد، بعد از استقلال موریتانی احمد بابا، فرزند احمد مسکه مقام‌های بلندپایه‌ای از جمله سفیر موریتانی در ساحل عاج و آفریقا در سال‌های ۱۹۶۴ و ۱۹۶۶، را کسب کرد و بعد از حوادث ۱۹۶۶ دستگیرشده و سپس آزاد شد و بعد در فرانسه به عنوان استاد دانشگاه مشغول کار شد.

ز اتفاق یکی روز خسته نتوانست که شیر با قدح آرد فراز و مسکه بقاب

و قیل: من بعد اللَّه، ای من غیره و سواه، ای ما قدر احد علی اعادتهما الی مکانهما الّا اللَّه، إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً. فان قیل فما معنی ذکر الحلم هاهنا؟ قیل: لانّ السماوات و الارض کادتا تتفطّران و تنشقّان و تزولان عند قولهم: اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً و همّتا بما همّتا من عقوبة الکفّار فامسکهما اللَّه عزّ و جلّ عن الزوال بحلمه و غفر انه ان یعاجلهم بالعقوبة، و بهذا المعنی دخل الرؤف الرّحیم فی قوله: وَ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ.

آن یکی داد اسب و کالسکه دیگری کشک و روغن و مسکه