مرقع

اما موضوع مرقعات سابقاً عرض کردم چند قطعه (چهارده تا) از یادداشت‌های عباس میرزا خطاب به فرزندش فریدون میرزا که در این هنگام به امیر نظامی میرزا تقی خان در آذربایجان بوده از راه هرات به پسر نوشته است.

رشک همچشمی تماشا کن جگر در خون نشست شد ز داغت تا مرقع پوش بالای دلم

طراح این آرامگاه هوشنگ سیحون بوده‌است. موزه خط و کتابت نی‌ریز در این بنا واقع شده‌است. این موزه در بر گیرنده مرقعات خوشنویسی و کتب خطی و قدیمی‌ترین سنگ قبر تاریخ‌دار ایران است.

اسدالله شیرازی از بزرگان خط نستعلیق در دورهٔ قاجار به شمار می‌رود. اما از زندگی، استادان و شاگردان وی اطلاع چندانی در دست نیست. وی همچون بسیاری از استادان عصر خویش، بیش از کتابت و نسخه‌نویسی به قطعه‌نویسی و تهیه مرقع علاقه‌مند بوده است. از وی علاوه بر چند کتاب، بالغ بر ده مرقع نفیس برجای مانده است. اسدالله در این مرقعات گاه به تقلید از شیوهٔ میرعماد (درگذشت ۱۰۲۴ه‍.ق) پرداخته و گاه به سیاه‌مشق و رنگه‌نویسی پرداخته است.

شهباز مرقع سلب چنگ کناره بر کبک درد حله خارا و کتان را

آن شهنشاهی که این پیر مرقع پوش چرخ نقد انجم بر درش بهر نثار آورده است

کسی به دلق مرقع، کجا شود درویش؟ چو سینه صاف نباشد، چه سود ترک لباس؟

پیر طریقت گفت: آه از حکمی پیش از من رفته، فغان از گفتاری که خود رایی گفته، ندانم که شاد زیم یا آشفته؟! ترسان از آنم که آن قادر در ازل چه گفته؟! سگ اصحاب الکهف رنگ کفر داشت، و لباس بلعام باعور طراز دین داشت، لیکن شقاوت و سعادت ازلی از هر دو جانب در کمین بود، لا جرم چون دولت روی نمود، پوست آن سگ از روی صورت در بلعام پوشانیدند. گفتند: «فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ.» و مرقع بلعام در آن سگ وشیدند، گفتند: «ثَلاثَةٌ رابِعُهُمْ کَلْبُهُمْ»

تا نه بیند کس مرقع در برم اهل دل را بدنگوید بر سرم

ز ننگ احتیاج از دولت درویشی آزادم مرقع پوش چون طاووس از بال و پرم دارد

بر مرقع گل فنا دوزیم بویی از معرفت نبرده هنوز

مجموعه آثار هنری که او گردآورد مشهور است و شامل خطوط خوشنویسان، مصوران، جواهرات و چینی بود. مرقع او مشهور به مرقع ابراهیم میرزا صفوی است.

مرقع آثار خوشنویسی استاد اباصلت صادقی

و نیز به نسبت ببرد دلق مرقع سودش نبود گر نبود عاشق صادق

قصد کرد تا اویس را زیات کند. چون به قَرَن شد وی از آنجا رفته بود، ناامید بازگشت. چون به مکه بازآمد، خبر یافت که وی به کوفه می‌باشد. بیامد و نیافتش و تا مدتی دراز آن‌جا ببود. چون خواست که از آن‌جا سوی بصره آید، اندر راه وی را یافت بر کنارهٔ فرات که می طهارت کرد، مرقعه‌ای پوشیده بشناختش. چون از کنارهٔ رود برآمد و موی شانه کرد، هَرِم پیش رفت و سلام گفت. وی گفت: «و علیک السّلام، یا هرم بن حیان.» گفت: «مرا چه شناختی که من هَرِمم؟» گفت «عرفَتْ روحی روحَک. جان من مر جان تو را بشناخت». زمانی بنشستند و مر او را نیز بازگردانید.