معنی کلمه فراورده لبنی در دانشنامه عمومی
فرآورده های لبنی می تواند برای افرادی که عدم تحمل لاکتوز یا آلرژی به شیر دارند مشکلاتی ایجاد کند. مصرف بی رویه فرآورده های لبنی می تواند باعث افزایش کلسترول و چربی های اشباع در بدن شده، و باعث بیماری های قلبی و سایر بیماری های خطرناک شود. برخلاف تصور عموم، مصرف لبنیات باعث تولید مخاط و تشدید علائم سرماخوردگی یا آسم نمی شود.
• سرشیر، چربی تجمع یافته شیر در قسمت یک دهم بالایی ترکیب
• خامه، چربی شیر است که از سرشیر گرفته می شود یا در روش صنعتی مستقیم از شیر خام گرفته می شود.
• کره، چربی شیر است که از فرایندی تحت عنوان زدن شیر به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تولید می شود. دارای انواع مختلف ترش ( تخمیری ) و شیرین ( بدون تخمیر ) می باشد.
• پنیر، از راه مایه زدن به شیر از طریق افزودن آنزیم رنت یا اضافه کردن اسید که شیر را دَلَمه می کند فراهم می کنند. سپس این بخش دلمه شده را که جامد آبکی است با فرایند پرس از آب پنیر جدا می کنند. بر حسب میزان پرس انجام گرفته از گونه پنیرهای سخت، نیمه سخت، نرم تولید می شود. گفتنی ست روش های زیادی برای درست کردن پنیر هست و پنیر بر اساس گونه فرایند تولید انواع بسیار زیادی دارد.
• ماست، از راه افزودن باکتری های استرپتوکوک و لاکتوباسیل یا همان مایه که شیر را تخمیر می کند حاصل می شود.
• کشک، از جوشاندن دوغ و صاف کردن و خشک کردن آب آن بدست می آید.
• تَرف یا سُج یا قره قروت، خوردنی ای ترش مزه که از جوشاندن آب صاف شده کشک و خشکاندن آن بدست می آید.
• مَشکه، کره ای که از زدن ماست و جدا کردن دوغ بدست می آید، به آن کره دوغ هم می گویند.
• دوغ، به دو شیوه بدست می آید: ۱ آمیختن آب و ماست؛ ۲ زدن ماست و جدا کردن دوغ از مسکه ( کره دوغی ) که این دوغ ترش تر است.
شُور ( ترکی şor ) :از جوشاندن دوغ و دلمه شدن آن گرفته می شود
• پینو، گونه ای کشک است
• لور، پنیر دلمه شده سفت نشده است که مزه ای شیرین دارد
• آروشه، خوردنی خوشمزه که از سودن پنیر تازه در روی دیگ آتش که به روغن می نشیند و افزودن آرد و زردچوبه بدست می آید.
• دورده یا دووِه، باقی مانده ترش و شور مزه کره ای که داغ شده و روغنش جدا شده است.
• روغن زرد یا کرمانشاهی، روغن خالص کره که از جوشاندن کره یا مَشکه بدست می آید.
• شکر پنیر، شیرینی ای که از آمیختن آب پنیر و شکر و پختن آن فراهم می شود.
• بستنی، خامه ایست که به سرعت تا دمای منفی ۴۰ درجه سانتی گراد یخ بسته است که به آن ثعلب نیز می افزایند.
• شیر غنی شده، شیری است که با تبخیر، آب آن به کار رفته و قوام گرفته است؛ معمولاً به آن شکر هم می افزایند.
• شیر خشک، از خشک شدن صنعتی شیر به روش های پاششی یا تزریقی به دست می آید.
• خامه ترش، خامه ایست که به وسیله باکتری تخمیر و ترشیده است.
• کفیر، نوشابه ای خوشمزه شبیه به دوغ که از افزودن دانه های کفیر یا همان مایه کفیر به شیر و تخمیر شیر به وسیله مخمرها فراهم می شود و حدود ۵ درصد الکل دارد.