غوانی

در شعری حماسی، مربوط به واهاگن که محبوبترین ایزد ارمنیان بوده‌است، او را نوجوانی زاییده شده از چهار عنصر یعنی آسمان (هوا)، زمین (خاک)، دریا (آب)، و نی زرد مایل به ارغوانی (آتش) دانسته‌اند که دارای موهای آتشین (پراکنده از آتش)، ریش آتشین (آتش سوز) و چشمانی مثال خورشید است.

هنوزش خط سبز ننوشت گامی در اطراف رخساره ارغوانی

خون دل می خورم اسیر کجاست باده ارغوانیی دارم

چو مرغ چمن ارغنون‌ساز شد گل ارغوانی دلش باز شد

آغوانی (به ارمنی: Աղվանի) یک روستا در ارمنستان است که در استان سیونیک واقع شده‌است. آغوانی در ۳۹ کیلومتری شمالغرب کاپان، مرکز استان سیونیک واقع شده است.

زان جام شراب ارغوانی زان چشمه آب زندگانی

به خونت پنجه سازم ارغوانی ز سر گیرم به مرگت زندگانی

هزاران خم شراب ارغوانی سب وی خود فزون تر ز آنچه دانی

مرا یک دو ساغر، می ارغوانی کرم کن زخم خانهٔ عشق حیدر

اغوانیت ۳۰۶ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده‌است.

تا ز خون شد ارغوانی، سنبل گیسوی اکبر در چمن دیگر نخواهم برد نام ارغوان را

بساط می ارغوانی بنه طرب ساز و داد جوانی بده

ای ساقی باده معانی درده تو شراب ارغوانی