عطارد
معنی کلمه عطارد در لغت نامه دهخدا

عطارد

معنی کلمه عطارد در لغت نامه دهخدا

عطارد. [ ع ُ رِ ] ( اِخ ) ستاره ای است از ستاره های خنس در آسمان دوم. ( منتهی الارب ). ستاره ای است از خنس در آسمان ششم. و آن هم به صورت منصرف و هم غیرمنصرف بکار رفته است. ( از اقرب الموارد ). ستاره ای معروف که بر فلک دوم تابد و آن را دبیر فلک گویند. علم و عقل بدو تعلق دارد. و شرف او در سنبله و وبال او در قوس. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). نام ستاره ای است از سیارات که اورا دبیر فلک و تیر فلک گویند و جای او در دوم آسمان است. ( دهار ). ستاره ای است از کواکب سبعه سیاره ، معنای آن «نافذ در امور» می باشد، لذا دبیر و کاتب را بدان نامیده اند. و آن در فلک دوم است پس از فلک قمر. و دور قرص آن 720 میل است. عطارد یک بیست ودوم زمین است. ( از صبح الاعشی ). اولین سیاره شمسی است و بیست بار از زمین کوچکتر است و دوری آن از خورشید 85 میلیون کیلومتر و مدت مدار آن گرد خورشید 88 شبانه روز و مدت دوره محوری آن 24 ساعت و پنج دقیقه است و آن از سیارات داخله است و خانه و بیت او دو برج جوزا و سنبله است و شرف آن در پانزدهمین درجه سنبله است. آن را ذوجسدین نیز نامند و بلاد روم بدان منسوب است و در علم احکام نجوم ، رب روز چهارشنبه است. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). خدای موهومی بت پرستان قدیم و قاصد ملأ اعلی و خدائی که همواره معاون علم و تجارت بود و یونانیان وی را هرمیس ، یعنی مفسر اراده خدایان می نامیدند. ( از قاموس کتاب مقدس ). عطارد به موجب افسانه ٔیونانی پیامبر یا قاصد خدایان و حامی قاصدان و بازرگانان بوده است. تیر. زادوس. زادوش. زاودش. ( ناظم الاطباء ). کوچکترین سیاره منظومه شمسی است. قطر آن 3030 میل و یک برابر ونیم ماه می باشد. عین عملی را که ماه نسبت به زمین انجام می دهد عطارد با خورشید می کند.دوری آن از خورشید 36 میلیون میل است. از آنجا که این ستاره بسیار کوچک است در حرکت انتقالیش به دور خورشید فقط یک بار به دور خود می چرخد. مدت حرکت انتقالی آن 88 روز است. همیشه یک طرف ستاره مذکور به طرف خورشید است و یک سال و یک روز آن با هم مساوی هستند.سمتی که به طرف خورشید است بسیار داغ است بطوری که سرب و قلع آن به صورت مذاب می باشد. سمت دیگر آن بسیار سرد است بطوری که 200 الی 300 درجه زیر صفر فارنهایت است. این ستاره دارای اتمسفر یا هوای محاطی نیست و بدین جهت قابل سکونت نمی باشد. عطارد در نزد یونانیان رب النوع سخنوری و بازرگانی بوده است. و قدما عطارد را سیاره ای می دانستند که در فلک دوم ( فلک عطارد ) قرار داشت و آن را دبیر فلک می نامیدند. ( از فرهنگ فارسی معین ). و رجوع به التفهیم ص 130 شود :

معنی کلمه عطارد در فرهنگ معین

(عُ رُ یا رِ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - تیر، کوچک ترین سیارة منظومه شمسی و نزدیک ترین سیاره به خورشید. ۲ - در اساطیر یونان ، رب النّوع نویسندگی . ۳ - در ادب فارسی دبیر فلک است .

معنی کلمه عطارد در فرهنگ عمید

نزدیک ترین سیاره به خورشید و کوچک ترین آن ها، تیر.

معنی کلمه عطارد در فرهنگ فارسی

یا تیر کوچکترین سیاره منظومه شمسی است قطر آن ۳٠۳٠ میل و ۱/۵ برابر ماه میباشد. عینا عملی را که ماه نسبت بزمین انجام میدهد عطارد با خورشید میکند . دوری آن از خورشید ۳۶٠٠٠٠٠٠ میل میباشداز آنجا که این ستاره بسیار کوچک است در حرکت انتقالیش بدور خورشید فقط یکبار بدور خود میچرخد . مدت حرکت انتقالی آن ۸۸ روز است . همیشه یک طرف ستاره مذکور بطرف خورشید است و یکسال و یکروز آن با هم مساوی هستند . سمتی که بطرف خورشید است بسیار داغ است بطوریکه سرب و قلع آن بصورت مذاب میباشد . سمت دیگر آن بسیار سرداست بطوریکه ۲٠٠ الی ۳٠٠ درجه زیر صفر فارنهایت است.این ستاره دارای اتمسفر یا هوای محاطی نیست و بدین جهت قابل سکونت نمیباشد . عطارد در نزد یونانیان رب النوع سخنوری و بازرگانی بوده است توضیح قدما عطارد را سیاره ای میدانستند که در فلک دوم - فلک عطارد - قرار داشت دبیر فلک .
۱ - نام گونهای سنبلالطیب سنبل اقلیطی ۲ - عطری که از سنبل اقلیطی به دست آید . ۳ - جوشانده سنبل اقلیطی که در طب قدیم مصرف می شده . ۵ - جمست .
ابن محمد حاسب و منجم اوراست : کتاب الجفر الهندی کتاب العمل الاسطرلاب کتاب العمل بذات الحلق کتاب ترکیب الافلاک کتاب المرایا المحرقه

معنی کلمه عطارد در فرهنگ اسم ها

اسم: عطارد (پسر) (عربی) (کهکشانی) (تلفظ: atarod) (فارسی: عطارد) (انگلیسی: atarod)
معنی: نام نزدیکترین سیاره به خورشید در منظومه شمسی، نام نزدیکترین سیاره به خورشید در منظومه شمسی که نماد نویسندگی و سخن سرایی است

معنی کلمه عطارد در فرهنگستان زبان و ادب

{Mercury} [نجوم] نزدیک ترین سیاره به خورشید، و دومین سیاره ازلحاظ کوچکی در منظومۀ شمسی که به دلیل نزدیکی به خورشید، کمتر در آسمان دیده می شود متـ . تیر 3

معنی کلمه عطارد در دانشنامه عمومی

تیر یا عُطارِد نزدیک ترین سیاره به خورشید در منظومهٔ شمسی و تندروترین سیارهٔ این منظومه است که با سرعتی حدود ۴۷٫۳۲ کیلومتر بر ثانیه، هر ۸۸ روز یکبار خورشید را دور می زند. از این رو سیاره ای گریزپا است و به همین دلیل است که، ایرانیان باستان آن را «تیر» نامیده اند. در روم باستان «مِرکوری» یا «پیک خدایان» لقبش داده بودند و نام یونانی آن هرمس خدای سرعت بوده است.
تیر ( عطارد ) کوچک ترین و درونی ترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی است و مانند سیارهٔ ناهید در بخش درونی مدار زمین به دور خورشید قرار گرفته است. این سیاره ماه ندارد و سطح رو به خورشیدِ آن بسیار داغ و رویهٔ پشت به خورشید آن بسیار سرد است. تیر مدار انتقالی خود را در ۸۷٫۹۷ روز زمینی می پیماید. مشاهدهٔ عطارد از زمین هرگز از ۲۸ درجهٔ فاصلهٔ زاویه ای فراتر نمی رود. در نتیجهٔ این نزدیکی به خورشید، این سیاره فقط پس از غروب خورشید در افق شرقی پیش از طلوع آفتاب؛ معمولاً در شرایط گرگ و میش، در نزدیکی افق غربی قابل دیده شدن است. در این زمان، ممکن است به صورت یک ستارهٔ روشن به نظر برسد، اما مشاهدهٔ آن اغلب به مراتب دشوارتر از مشاهدهٔ سیارهٔ زهره است. عطارد در طول دورهٔ تناوب مداری خود، طیف کاملی از گام های سیاره ای را، مانند زهره و ماه، به نمایش می گذارد که به صورت تلسکوپی از زمین می تواند تماشا و پیگیری شود. طول دورهٔ تناوب مداری این گام های عطارد ( همزمانی با توجه به جابه جایی زمین ) در حدود ۱۱۶ روز است.
چرخش تیر ( عطارد ) با گرفتاری در قفل جزر و مدی و رزنانس مداری ۳:۲ با خورشید، در سامانه خورشیدی یک چرخش سیاره ای بی همتاست. این سیاره به ازای هر دو بار گردش به دور خورشید، دقیقاً سه بار به دور خود می چرخد ( نسبت حرکت وضعی به حرکت انتقالی ۳ به ۲ ) ، به این معنا که: در مقایسه با ستارگان ثابت ( بیرون از سامانه خورشیدی و نه از دیدگاه زمینی ) ، یک روز کامل ( شبانه روز ) در سیارهٔ عطارد حدود ۱۷۶ روز زمینی است. از دیدگاه خورشید، در چارچوب مرجع؛ که خود با حرکت مداری می چرخد، سیارهٔ عطارد در هر دو بار گردش به دور خورشید ( یا هر دو سال عطاردی ) ، تنها یکبار به دور خود می چرخد. با این حساب از دیدگاه یک ناظر در سیارهٔ عطارد، او یک روز کامل را هر دو سال عطاردی یک بار، تجربه خواهد کرد.
محور تیر دارای کمترین انحراف محوری در مقایسه با هر یک از سیارات سامانهٔ خورشیدی ( تنها در حدود ۰٫۰۳ درجه ) است. خروج از مرکز مداری آن بیشترین در میان سیاره های شناخته شده در این منظومه در وضعیت اوج است. فاصلهٔ عطارد از خورشید تنها در حدود دو سوم ( یا ۶۶٪ ) فاصلهٔ آن در حضیض است. سطح عطارد به شدت درهم شکسته به نظر می رسد و از نظر ظاهری شبیه به ماه است، از نظر زمین شناسی این نشان می دهد که این سیاره برای چند میلیارد سال غیرفعال بوده است. با نداشتن تقریبی اتمسفر برای حفظ گرما، درجه حرارت سطحی روزانهٔ آن بیشتر از دیگر سیاره های سامانهٔ خورشیدی است و از ۱۰۰ درجهٔ کلوین: ( ۱۷۳ - سانتی گراد: ۲۸۰ - فارنهایت ) ) در شب، تا ۷۰۰ کلوین: ( ۴۲۷ درجهٔ سانتی گراد: ۸۰۰ درجهٔ فارنهایت ) در طول روز در سراسر مناطق استوایی متغیر است. دمای نواحی قطبی دائماً زیر ۱۸۰ کلوین: ( ۹۳ - درجهٔ سانتی گراد ؛۱۳۶ درجهٔ فارنهایت ) قرار دارد. این سیاره هیچ ماهوارهٔ طبیعی شناخته شده ای ندارد.
معنی کلمه عطارد در فرهنگ معین
معنی کلمه عطارد در فرهنگ عمید
معنی کلمه عطارد در فرهنگ فارسی
معنی کلمه عطارد در فرهنگ اسم ها

معنی کلمه عطارد در دانشنامه آزاد فارسی

عُطارِد (Mercury)
(یا: تیر؛ در فارسی نیز عَطارُد) در اخترشناسی، نزدیک ترین سیاره به خورشید، با جرمی برابر با۰.۰۵۶ جرم زمین. دمای روبه خورشید آن به حدود ۴۰۰ درجۀ سلسیوس می رسد، اما دمای بخش «شب» آن تا ۱۷۰- درجۀ سلسیوس اُفت می کند. میانگین فاصله آن از خورشید ۵۸میلیون کیلومتر، قطر استوایی آن ۴,۸۸۰ کیلومتر، تناوب چرخش محوری آن ۵۹ روز زمینی، و سال آن برابر حدود ۸۸ روز زمینی است. جرم اندک و دمای زیادِ روز و طولانی بودن آن، نگهداری جوّ را برای این سیاره غیرممکن ساخته است. سطح آن از سنگ های سیلیکاتی، و بیشتر از روانه های گدازه تشکیل شده است. کاوشگر فضایی مارینر ۱۰، متعلق به ایالات متحده، در ۱۹۷۴ نشان داد که سطح عطارِد براثر برخورد شهاب سنگ حفره حفره شده است. این سیاره قمر ندارد. در ۱۹۹۹، ناسا مأموریت ۲۸۶میلیون دلاری فرستادن فضاپیمای مسنجر را به مداری بر گرد عطارِد در ۲۰۰۸ (پرتاب در ۲۰۰۴) تصویب کرد تا از سطح سیاره عکس برداری، ترکیب جوّی آن را، در صورت وجود، تجزیه و تحلیل، و از میدان مغناطیسی آن نیز نقشه برداری کند. بزرگ ترین ویژگی عطارِد حفرۀ کالوریس بیسین (حوضۀ گرماها) با پهنای ۱,۴۰۰ کیلومتر است. همچنین، پرتگاهی به درازای چندصد کیلومتر دارد که بیش از چهار کیلومتر عمق دارد و تصور می شود براثر سردشدن سیاره در چند میلیارد سال پیش شکل گرفته باشد. در درون عطارِد هسته ای آهنی به قطر سه چهارم قطر سیاره قرار دارد که میدانی مغناطیسی با قدرت یک درصد میدان مغناطیسی زمین ایجاد می کند.

معنی کلمه عطارد در ویکی واژه

تیر؛ کوچک ترین سیارة منظومه شمسی و نزدیک ترین سیاره به خورشید.
در اساطیر یونان، رب النّوع نویسندگی.
در ادب فارسی دبیر فلک

جملاتی از کاربرد کلمه عطارد

منشی ملک دوم، آن کو عطارد نام اوست مست حضرت گشته و کلک از بنان انداخته
عطارد شود نکته های مرا ببازار دانش بجان مشتری
زهره در مدار تقریباً دایره‌واری با میانگین فاصلهٔ ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیک‌ترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصلهٔ آن دو با هم تنها ۴۱ میلیون کیلومتر است و در دورترین حالت این دوری به ۲۵۷ میلیون کیلومتر می‌رسد. سیارهٔ زهره از نظر مداری، نزدیک‌ترین فاصله به زمین را دارد. اما در حین گردش مداری به دور خورشید، سیارهٔ عطارد به مدت بیشتری در نزدیک‌ترین فاصله از زمین باقی می‌ماند.
عطارد گفت با کلک تو روزی که تا کی عمر در دریا گذاری
تکنیک‌های رادار اطلاعاتی را فراهم می‌کنند که با روش‌های دیگر در دسترس نیستند، مانند آزمایش نسبیت عام با مشاهده عطارد و ارائهٔ یک مقدار تصفیه‌شده برای یکای اخترشناسی. تصاویر رادار اطلاعاتی در مورد شکل‌ها و ویژگی‌های سطح اجسام جامد ارائه می‌دهند که با سایر تکنیک‌های زمینی نمی‌توان آنها را به دست آورد.
او از سال ۱۳۴۷ تا امروز به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول است و سید محمد خاتمی، عبدالله نوری، سید حسن و سید حسین خمینی، محمد هادی مفتح، نورالله عطاردی تهرانی، عبدالمجید معادیخواه و دو فرزند سید علی خامنه‌ای به عنوان شاگردان شناخته شده وی می‌توان نام برد.
محققی که عطارد خمیده همچو کمان بحضرتش پی تعلیم لوح ابجد رفت
ز چله دی و بهمن که بر کمان دارند عطارد افکند از دست کلک انسی را
همچنین وی محاسبات جغرافیایی شامل قطر و محیط کره زمین انجام داده‌است. وی زمین را «کوچکترین همه ستارگان» و بزرگتر از برخی سیاره‌ها می‌داند. او جرم عطارد را یک بیست و دوم زمین می‌داند که با آگاهی امروزی که یک نوزدهم زمین دانسته شده‌است، نزدیکی دارد. وی قطر زمین را ۵/۳ برابر قطر کره ماه می‌داند و فاصله آن تا زمین را ۲۴۵٫۰۰۰ میل (۴۵۰٫۰۰۰ کیلومتر) ثبت می‌کند که با آگاهی امروزی تنها ۱۰ درصد اختلاف دارد. وی در کتاب خود راجع به ۷ اقلیم سخن می‌گوید همچنین اشاره می‌کند که نواحی ناشناختهٔ دیگری هم وجود داریم که از وضع آن‌ها خبری نداریم.
مورخ چون شمار سال وی کرد عطارد بر سر ذوالقعد هی کرد
قمر رکاب و زحل قوت و عطارد کلک ستاره جنبش و بهرام کین و زهره لقا
جان وحید را به فلک برد ذو الجلال تا هم فلک به جای عطارد نشاندش
جاذبه بر روی سیاره عطارد ۳٫۷ متر بر مجذور ثانیه است و وزن انسان بر روی سیاره عطارد ۰,۳۸ برابر وزن خود در سیاره زمین است.
بر رخ ماه دو هفته چیست خط مشکبار گر عطارد وصف او ننوشت بر رخسار ماه
سیاره عطارد یا تیر به عنوان یکی از اهداف ممکن برای اسکان دادن انسان در منظومه شمسی به همراه بهرام، ناهید، ماه و کمربند سیارک‌ها پیشنهاد شده است.
آن عطارد را ورقها جان ماست آن سپیدی و آن سیه میزان ماست
شرایط سکونت‌پذیری انسان بر سطح بهرام از تمامی دیگر سیاره‌ها و هم‌چنین از ماه مناسب‌تر است. برای نمونه بر سطح سیارهٔ تیر (عطارد) نوسانات گرما و سرمای بسیار سختی وجود دارد، سطح ناهید (زهره) به مانند تنوری داغ است، و سیاره‌های مرزهای بیرونی سامانه خورشیدی و ماه‌های آن‌ها نیز در شرایط یخبندان شدید به‌سر می‌برند.