عدس
معنی کلمه عدس در لغت نامه دهخدا

عدس

معنی کلمه عدس در لغت نامه دهخدا

عدس. [ ع َ ] ( ع مص ) خدمت کردن. ( منتهی الارب ) ( از قطر المحیط ) ( از اقرب الموارد )( آنندراج ). || رفتن در زمین. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). || چرانیدن شتران را. ( از اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ).عَدَس المال َ؛ رعاه. ( قطرالمحیط ). || زده گردیدن مرد. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). || زجر کردن استر را به لفظ عدس. ( منتهی الارب ) ( ازاقرب الموارد ) ( قطرالمحیط ). || بردن مرگ کسی را. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || سخت پاسپر کردن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). عَدَس الشی ٔ؛ وطئه کثیراً. ( قطرالمحیط ). || سپردن. || کوشیدن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). || ( اِ ) حدس. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ).
عدس. [ ع َ دَ ] ( ع اِ ) نرسک. ( منتهی الارب ). دانه ای است که قسمی از آن بیابانی است و خرد و مایل بگردی و قسمی بستانی است و پهن. ( از اقرب الموارد ) ( از قطرالمحیط ). در ترجمه صیدنه است که در پارسی آن را نرسک گویند و به هندی مسوری گویند، ارجانی گوید: سرد است در دو درجه اول و خشگ است در دو درجه و جرم او قابض است هر طبیعت را وخون را غلیظ گرداند و سیلان خون را قطع کند و ادرار بول را که از حرارت باشد. و دمش دهان را سود دارد و به معده و جمله اعضاء عصبی نیک باشد، و چشم را تاریک گرداند و بیماریهای سودائی را تقویت دهد و آبی که عدس را در او بجوشانند و بخورند اطلاق شکم آرد. ( از ترجمه صیدنه ابوریحان ). در تحفه است که آن را به فارسی مرجومک گویند. برّی او کوچک است. ( تحفه ص 181 ).
- عدس جبلی یا عدس کوهی ؛ نوعی از عدس است. ( از تحفه حکیم ص 181 ).
عدس. [ ع َ ] ( ع اِ صوت )کلمه ای است که بدان استر را زجر کنند. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از قطر المحیط ) ( از اقرب الموارد ).

معنی کلمه عدس در فرهنگ معین

(عَ دَ ) [ ع . ] (اِ. ) گیاهی یک ساله از تیرة پروانه واران ، دانه هایش یکی از مواد عالی غذایی است .

معنی کلمه عدس در فرهنگ عمید

۱. گیاهی بوته ای از خانوادۀ باقلا با گل های سفیدرنگ و برگ های باریک، دانچه، انژه، مرجمک، نسک، بنوسرخ.
۲. دانۀ گرد و محدب این گیاه که مصرف خوراکی دارد.

معنی کلمه عدس در فرهنگ فارسی

( اسم ) گیاهی است از تیره پروانه واران که یک ساله است و دندانه هایش یکی از مواد عالی غذایی انسان است . برگهای این گیاه دارای ۱٠ تا ۱۴ برگچه دراز کرکدار می باشد گلهایش سفید و دارای لکه های بنفش است . میوه اش حاوی دو دانه و نیامک است . ساقه و برگهای عدس به مصرف علوفه حیوانات می رسد . عدس در اراضی آهکی خوب می روید ولی در اراضی رستی عمل نمی آید . موقع درو عدس وقتیست که میوه های پایین بوته آن شروع به قهوه ای شدن کنند . دانه های عدس محدبالطرفین می باشند بلس مرجمک . یا عدس آبی . گیاهی است از رده تک لپهییها که دارای برگهاو ریشه و گلهای کوچک است و در آبهای راکد می روید و سطح آب ها را از یک ورقه سبز نازک می پوشاند . یا عدس پلو . پلوی که در آن عدس داخل کنند . عدس تلخه . یا عدس تلخه . گیاهی است از تیره سبزی آساها که گیاهی علفی و دارای برگهاب متناوب و مرکب شانه یی است . در حدود ۵٠ گونه از این گیاه شناخته شده که همه در نواحی گرم و معتدل می باشند . این گیاه پایا و دارای ریشه ای طویلی است و ساقه ای بر افراشته دارد که بانشعابات زیاد منقسم شده است . گلهایش سرخ یا صورتی است که دارای آرایش سنبله مخروطی شکل می باشند عدس تلخ عدس مر . یا عدس مر . عدس تلخه .
کلمه ایست که بدان استر را زجر کنند

معنی کلمه عدس در دانشنامه عمومی

عدس، مَرجُمَک، مَرجو یا نسک ( به فارسی تاجیکستان ) ( نام علمی: Lens esculinaris ) ، گیاهی کوچک شبیه به نخود و دانهٔ آن از دانه های خوراکی ( حبوبات ) است که معمولاً در خاک های فقیری که برای کاشت دیگر محصولات مناسب نیست، کاشته می شود. عدس در انواع و رنگ های گوناگونی وجود دارد که عدس قهوه ای، سبز، نارنجی از آن جمله اند. از عدس قرمز برای تهیه شوربای رنگی استفاده می شود. برای پختن نان، عدس را با آرد مخلوط می کنند. در ایران، از این گیاه، برای تهیه عدس پلو استفاده می کنند همچنین عدس برای جبران کم خونی مفید است.
واژه عدس ریشه عربی دارد و از این زبان وارد فارسی شده است. معادل فارسی این واژه، نسک و مرجمک است. واژه مرجمک هنوز در برخی از زبان های ایرانی مرکزی و برخی گویش های محلی فارسی زنده و رایج است و واژه نسک در فارسی دری و فارسی کلاسیک بودهاست ( مازندرانی: مرجی ) ، همچنین این واژه به بیشتر زبان های ترکی راه یافته است و در این زبان ها نیز بکار می رود.
معنی نسک nasak در لغت نامه دهخدا نسک. ( اِ ) : نشک ( عدس ) . این کلمه به صورت نرسک و نرسنگ هم آمده. ( حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ) . نام غله ای است که به عربی عدس می گویند. ( برهان قاطع ) . عدس. ( لغت فرس اسدی ) ( آنندراج ) ( جهانگیری ) ( اوبهی ) ( دهار ) ( غیاث اللغات ) . آنکو ز سنگ خارا آهن برون کشد نسکی ز دست تو نتواند برون کشید.
گر بخواهم از کسی یک مشت  نسک مر مرا گوید خمش کن مرگ و جسک. مولوی ( از انجمن آرا )

عدس دو نوع است: عدس رسمی که دانه آن گرد و نسبتاً درشت و رنگ آن سبز مایل به زرد است. عدس ریز یا عدس قرمز که دانه های آن ریز و به رنگ قرمز است. انواع عدس در بازار ایران به دودسته تقسیم می شود عدس ایرانی و عدس خارجی عدس ایرانی عدس روس عدس کانادایی
عدس از نظر طب قدیم ایران معتدل و خشک است و مانند دیگر گیاهان، پوست و دانه آن دارای اثرات متضاد یکدگر است. یعنی پوست عدس گرم و خود عدس قابض است. به عبارت دیگر پوست آن ملین و مغز آن ضداسهال است.
بنا بر پایگاه اطلاعاتی کتابخانه ملی کشاورزی آمریکا، هر ۱۰۰ گرم از عدس خام شامل ۳۵۳ کالری انرژی است؛ همین مقدار عدس پخته ۱۱۶ کالری انرژی دارد. عدس خام شامل ۸٪ آب، ۶۳٪ کربوهیدرات از جمله ۱۱٪ فیبر غذایی، ۲۵٪ پروتئین، و ۱٪ چربی ( در جدول ) . عدس منبع غنی تغذیه ای ( ۲۰٪ یا بیشتر از مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه یا DV ) است و از تعداد زیادی مواد مغذی، شامل اسید فولیک ( ۱۲۰٪ DV ) ، ویتامین ب۱ ( ۷۶٪ DV ) ، پانتوتنیک اسید ( ۴۳٪ DV ) ، ویتامین ب۶ ( ۴۲٪ DV ) ، فسفر ( ۴۰٪ DV ) ، آهن ( ۵۰٪ DV ) ، و روی ( ۳۵٪ ) ، می شود. به دلیل آهن و پروتئین موجود در آن، عدس را گوشت فقرا هم می نامند، البته بر خلاف پروتئین های جانوری، عدس فاقد ویتامین ب۱۲ است.
عدس (سرده). عدس ( نام علمی: Lens ) نام یک سرده از زیرخانواده باقالی ها است.

معنی کلمه عدس در دانشنامه آزاد فارسی

عدس (lentil)
گیاهی یک ساله و قدیمی، متعلق به جنس Lens، تیره نخودیان. مشابه ماش است. ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر رشد می کند و گل هایی سفید، آبی یا ارغوانی دارد. دانه های آن در نیام هایی به طول دو سانتی متر قرار دارند و به فراوانی در غذا مصرف می شوند. عدس فرانسوی خاکستری و عدس مصری قرمز رایج ترین انواع آن اند. از این جنس سه گونه در جنوب، غرب، و شمال غربی ایران می روید.

معنی کلمه عدس در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] تکرار در قرآن: ۱(بار)
عدس مشهور است و از حبوبات خوردنی است. این کلمه فقط یکبار در قرآن آمده است. وآن از جمله درخواستهای بنیاسرائیل از موسی «علیه السلام» است.

معنی کلمه عدس در ویکی واژه

گیاهی یک ساله از تیره پروانه‌واران، دانه‌هایش یکی از مواد عالی غذایی است؛ عدسی و عدس پلو از غذاهای با این دانه مقوی است. عدس ممکن است به زبان معیار باستان به دو بخش عَ - دَس قابل تجزیه باشد و کنایه همراه با تعجب از دسته یا گروه کوچک کارگری در مزرعه است.

جملاتی از کاربرد کلمه عدس

نور چشم خواجهٔ بوالفتح مسعود آنکه او چون ظفر با فتح و سعدست او همه ساله نظیر
اختر سعدست گویی طلعت میمون او چون بنزدش راه یابد مرد نیک اختر شود
در روشی جدیدتر موسوم به اکسترنال از لنزی که از جنس کریستال و گونه‌ای پلاستیک است استفاده می‌شود و هنوز نیز کاربرد دارد. در این روش لنز مصنوعی جایگزین عدسی چشم می‌شود.
از خرمن دنیا نخورد گندمی آنمرد کاین دور فلک در نظرش یکعدسی نیست
خواجه سید اسعد آنکه ازوست هرچه سعدست زیر هفت سما
همانا اخترِ سَعدست دیدار همایونش که روز و روزگار ما همایون شد به دیدارش
ای جان، همه هشیاری تو غایت بعدست تا مست نگردی نشود کار تو آسان
افراد با فقدان عدسی می‌توانند نور فرابنفش با طول موج ۲۰۰ تا ۳۰۰ نانومتر را که در حالت عادی توسط عدسی جذب می‌شود به شکل نوری آبی-سفید یا بنفش-سفید ببینند.
خون افسرده‌ایم باقی هیچ خرقهٔ‌ ما چو پوست بر عدس است
همچون حرمش طالع سعدست و مبارک همچون ارمش نقش مهنا و گزینست
بیدل ز فضولی همه بی‌نعمت غیبیم آب رخ این مایده‌ها، سیر و عدس ریخت
سعدست طالع من برجیسم صدرست اخر من کیوانم