طبعی

صلحی به اختیار چرا کرد زانک داشت طبعی چنان لطیف که مر جنگ نایدش

«مرحوم شیخ، مردی بود جامع میان علم و عمل، رابط میان تقوا و ذوق، دارای طبعی سیال و لهجه‌ای شیرین و... بود. در فقه و اصول و حکمت و عرفان مؤلفات زیادی دارد که غالب آنها مثل ضروریات یومیه و حیاتی، میان اهل علم دست به دست می‌گردد. سیمایی داشت متواضع و زبانی خاموش و صورتی وارفته و غالبا غرق فکر و به خود مشغول بود و زندگانی ساده‌ای داشت.»

جز مدح تو نزاد درین دوران طبعی که شد ز نابغه آبستن

ای سخی طبعی که سائل چون بدرگاهت رسد از صریر در ندا آید بگوشش کاندر آی

عمریست ترا عزیز طبعیست لطیف بر خود منما قید جهان را تکلیف

زمانه خنک طبعی آغاز کرد طبیعت به سردی سخن ساز کرد

ازین باد طبعی که در دست تست دل غنچه می‌کرد از خنده سست

بیشتر تفاسیری (مربوط به رابطه ترمودینامیک و تکامل موجودات) که در سال‌های اخیر انجام شده به تشریح و بررسی انرژی آزاد گیبس محدود شد زیرا بیشتر فرایندهای بیولوژیکی طبعیت در دما و فشار ثابت انجام می‌شود مانند فشار ثابت جو یا اعماق دریا.

عاشق نخواست دنی از دوست بلکه عقبی حرص و لئیم طبعی از پادشاه نیاید

اقتداری حاصل عمر خود را کتاب‌های و مقالاتی که نوشته یا تصحیح کرده و به چاپ رسانده توصیف می‌کند. او علاوه بر فعالیت‌های پژوهشی در زمینه‌های ایران‌شناسی، در زمینهٔ شعر و ادبیات نیز به فعالیت پرداخته‌است. وی با این که خود را شاعر نمی‌دانست، طبعی شاعرانه داشت و در اشعاری که به صورت پراکنده نوشته‌است، به مضامین مختلفی همچون تلاش‌هایش در راه ایران‌شناسی، تجربه‌های اجتماعی و برخی اتفاقات زندگانی‌اش اشاره کرده‌است.

در وصف نعال عاشقان فیض صافی طبعیست دردی آشام

در بعضی از مینا توری از منا ظر طبعی که مملو از خط‌ها و چین‌های زیبا هندسی باشند استعمال دارند.

ای سخنهای تو اصلی همه بی‌ز‌رق و فریب وی صِلَت‌ های تو طبعی همه بی‌روی و ریا

الکساندر در سال ۱۸۱۵ در شفردزتاون ایالت ویرجینیا (ویرجینیای غربی فعلی) در خانوادهٔ هلن رابینسون پیشین و شوهراش هنری بوتلر (۱۷۷۹–۱۸۳۶) به‌دنیا آمد. چارلز ویلسون پیل، پدربزرگ مادری الکساندر بوتلر یک نقاش، سپاهی و طبعیت‌شناس بود. زمانی‌که بوتلر پنج ساله بود مادرش فوت نمود و پدرش او را به بالتیمور فرستاد تا سن یازده سالگی، توسط پدر بزرگ‌اش بازرگان الکساندر رابینسون بزرگ شود. وی آموزش خصوصی مناسب کلاس خویش را فرا گرفت و حتی با سرلشکر لافایت در جریان سفرش به ایالات متحده ملاقات نمود. بوتلر در سال ۱۸۳۵ از کالج پرینستون فارغ شد بعد به ویرجینیا برگشت.

به جهان لطیف طبعی که ز خود ملال دارد ز غم رخش چه گویم که دلم چه حال دارد

کتاب دیگر او به نام طبعیت انسان در سال ۱۹۷۸ برنده جایزه پولیتزر شد. ویلسون در این کتاب رابطه وراثت و رفتار انسان را به تفصیل توضیح می‌دهد و به مباحث دیگری مانند جنسیت و اخلاقیات می‌پردازد.