صدارت

او در دوره صدارت خود امتیازات بسیاری به بیگانگان داد. از جمله امتیاز شهری، لاتاری، کشتیرانی در رود کارون، بانک شاهی و استخراج معادن را به دولت انگلیس اعطا کرد. وی با گرفتن قرض از روسیه برای سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ موجب شد روس‌ها نیز از ایران بی‌بهره نماندند و امتیازاتی چون ساخت راه انزلی به قزوین، استخراج معادن قراچه داغ آذربایجان و… به روس‌ها تعلق گیرد.

عدل است خلیل تو در ایوان ریاست عقل است دلیل تو به صحرای صدارت

المنة لله که بیاراست شهنشه توقیع کمال تو بطغرای صدارت

قاسمی عاشق بیچاره بسودای تو ماند عاقلان میل بزرگی و صدارت کردند

شاید که همی درنگری کار جهان را با روشنی دیده بینای صدارت

با نقد شرف خواسته سرمایه دولت با گنج هنر یافته کالای صدارت

در دوره‌ای که او به صدارت انتخاب شد، رقابت روسیه و انگلستان در ایران به شدت رو به افزایش بود. سفرای هر دو کشور تلاش می‌کردند تا نظر شاه و امین‌السلطان را به سمت خود جلب کنند و سرانجام هم انگلیسی‌ها موفق به جلب نظر امین‌السلطان به سمت خود شدند.

ز پایداری اقبال باد مستحکم صدارتت به ثبات و جلالتت به دوام

تاج‌الملوک، معروف به ام‌الخاقان از دختران میرزا تقی‌خان امیرکبیر است، که به سال ۱۲۲۷ یا ۱۲۲۸ زاده شد. مادرش عزت‌الدوله؛ خواهر ناصرالدین‌شاه بود، که به فرمان شاه و پس از انتصاب میرزاتقی‌خان به صدارت، به عقد او درآمد. ازدواج این دو در نخستین سال سلطنت ناصرالدین‌شاه رخ داده است. در یادداشتی که امیرکبیر به ناصرالدین‌شاه در خصوص گزارش ولادت دختری از نوادگان او می‌فرستد، آمده است که دختری به دنیا آمده است که هنگام ولادت، بر مادرش سخت گذشته است. از متن نامه اطلاعاتی بیشتری کسب نمی‌شود، اما سال نگارش نامه را بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۲۶۶ تخمین زده‌اند.

نبرد من که در دو جلد در سال‌های ۱۹۲۵ و ۱۹۲۶ منتشر شد، از ۱۹۲۵ تا ۱۹۳۲ فروشی معادل ۲۲۸٬۰۰۰ نسخه داشت. در ۱۹۳۳ که اولین سالی بود که هیتلر به صدارت رسید، ۱ میلیون نسخه دیگر از کتاب مذکور به فروش رسید.

امروز جای هر کس پیدا شود ز خوبان کان ماه مجلس‏افروز اندر صدارت آمد

۷- فرمان شاه طهماسب مورخ ۱۰ رجب ۹۳۱ هجری قمری دربارهٔ معزالدین محمد فرزند شاه تقی الدین محمد که پس از این به صدارت رسید.

از تو ایوان صدارت را شکوهی کآفتاب بیند از جان در نعالش آسمان ماوا گرفت

پس از استعفای عین الدوله و تبعید وی به فریمان خراسان، مشیرالسلطنه به تهران بازگشت ولی شغلی نپذیرفت و در تمام مدت صدارت مشیرالدوله (مشیر السلطنه با مشیرالدوله میانه‌ای نداشت و او را لایق صدراعظمی نمی‌دانست و غالباً از انتصاب او به صدارت انتقاد می‌نمود) او بیکار بود. پس از صدور فرمان مشروطیت در کابینهٔ میرزا نصرالله خان مشیرالدوله به وزارت عدلیه منصوب شد، ولی این کابینه دوام زیادی نداشت و با ورود میرزا علی اصغرخان اتابک وی به انتصاب ریاست وزرائی رسید.

طوبی و هنیئا و مریئا لک کامروز در کام تو شد شهد مصفای صدارت

شیرین شودت کام که خالیگر گردون آراسته خوان تو به حلوای صدارت