شمر

معنی کلمه شمر در لغت نامه دهخدا

شمر. [ش َ م َ ] ( اِ ) حوض خرد و کوچک. ( برهان ) ( ناظم الاطباء ). حوض. حوض کوچک و تالاب. ( غیاث ) ( ناظم الاطباء ). آبگیر خرد. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ). آبگیر. آبدان. ( فرهنگ اوبهی ). آبگیر. غفج. ( لغت فرس اسدی ). آبگیر خرد و شاید بمعنی آبگیر بزرگ هم اطلاق می شده. ( از فرهنگ لغات شاهنامه ). ژی. آبکند. ( یادداشت مؤلف ) :
چو آب اندر شمر بسیار ماند
زهومت گیرد از آرام بسیار.دقیقی.بحر جایی که کف راد تو باشد شمریست
بلکه پیش کف تو کرد نداند شمری.فرخی.تو بر کناره دریای شور خیمه زده
شهان شراب زده بر کناره های شمر.فرخی.گر هنر باید هست ار که سخا باید هست
به قیاس عدد قطره باران به شمر.فرخی.ابر پیش کف او همچو بر یم شمر است
زشت باشد که بگویی به شمر باشد یم.فرخی.پادشا باش و ولی پرور و بدخواه شکر
پر کن از خون بداندیش و عدو هر شمری.فرخی.ز یخ گشته شمرها همچو سیمین
طبقها برسر سنگین مراجل.منوچهری.وآنگه که فروبارد باران بقوت
گیرد شمر آب دگر صورت و آثار.منوچهری.گردد شمر ایدون چو یکی دام کبوتر
دیدار ز یک حلقه بسی سیمین منقار.منوچهری.آن دایره ها بنگر اندرشمر آب
هرگه که در آن آب چکد قطره امطار.منوچهری.رنگ را اندر کمرها تنگ شد جای گریغ
ماغ را اندر شمرها سرد شد جای شناه.؟ ( از لغت فرس اسدی ).آبی که جز دل وجان آن آب را شمر نیست
جز بر کنار آن آب یاقوت بر شجر نیست.ناصرخسرو.آنکه زی دانا دریای خرد خاطر اوست
اوست دریا و دگر یکسره عالم شمر است.ناصرخسرو.ز بیم تیغ چو تو بگذری به آذر و دی
زره به روی خود اندرکشند هر شمری.ناصرخسرو.هر ساعتی ز عشق تو حالم دگر شود
وز دیدگان کنارم همچون شمر شود.مسعودسعد.ز توبه دل رویم همی کند چون زر
ز آب چشم کنارم همی شمر دارد.مسعودسعد.چرخ با قدر او زمین گردد
بحر با طبع او شمرباشد.مسعودسعد.قدر او چرخ گشت و چرخ زمین
طبع او بحر گشت و بحر شمر.

معنی کلمه شمر در فرهنگ معین

(ش ) (اِ. ) ۱ - شمر بن ذی الجوشن قاتل امام حسین (ع ). ۲ - (کن . ) شخص بسیار خشن و سختگیر و ظالم و بدخو. ، ~ هم جلودار کسی نبودن کنایه از: هیچ چیز یا هیچ قدرتی توانایی ممانعت از خلاف کاری یا تندروی کسی را نداشتن .
(شَ مَ ) (اِ. ) ۱ - آبگیر. ۲ - حوض کوچک .

معنی کلمه شمر در فرهنگ عمید

۱. = شمردن
۲. شمرنده، شمارنده (در ترکیب با کلمۀ دیگر ): ستاره شمر، روزشمر.
۱. آبگیر، تالاب: همچو روی رومیان از ابر رنگین شد چمن / همچو موی زنگیان از باد پرچین شد شمر (قطران: ۱۱۱ ).
۲. حوض کوچک.

معنی کلمه شمر در فرهنگ فارسی

ابن ذی الجوشن ضبابی کلابی . نام او شر حبیل و کنت او ابوالسابغه است .از روسای هوازن و مردی شجاع بود ( مقت. ۶۶ ه.ق ./ ۶۸۶ م . ). در صفین در لشکر علی ۴ حضور داشت . سپس در کوفه اقامت کرد و بروایت شرکت جست و در شمار قاتلان حسین ۴ به شام نزد یزید فرستاد . سپس وی به کوفه برگشت. چون مختار ابن ابوعبیده ثقفی قیام کرد و شمر از کوفه بیرون رفت مختار غلام خود را با گروهی بطلب او فرستاد . شمر غلام مختار را بکشت و به [ کلتانیه ] از قرای خوزستان ( بین سوس و صمیره ) رفت . جمعی از سپاهیان مختار به سر کردگی ابو عمره بجنگ او رفتند . شمر در این نبرد کشته شد و تن او را نزد سگان افکندند . بعضی از فرزندان او به مغرب رفتند و با ندلس در آمدند از جمله آنان کسی که شهرتی دارد نواده او صمیل بن حاتم بن شمر بن ذی الجوشن است .
آبگیر، تالاب، حوض کوچک
شر شمر بدی سخت بدی شدید

معنی کلمه شمر در دانشنامه آزاد فارسی

شَمَرّ
ناحیه ای در نجد، واقع در شمال شبه جزیرۀ عربی، از مناطق کشور عربستان سعودی. نام آن برگرفته از قبیله ای است که در این ناحیه می زیستند و برخی از طوایف آن به عراق و سوریه کوچیدند. مهم ترین شهر آن، حائل است. کوه های معروف به جبل شَمَّر در آن جاست و دو رشته کوه موازی اَجاء و سَلمی در همین ناحیه است. بین این دو رشته کوه آب نسبتاً فراوان است و آن جا نخلستان های بزرگ دارد. در روزگاران گذشته کاروان هایی که از شمال به جنوب و عراق می رفتند از این منطقه عبور می کردند. نخستین رئیس جمهور موقت عراق پس از حملۀ ایالات متحدۀ امریکا و متفقان آن به عراق و سقوط رژیم این کشور، رئیس قبیلۀ سنی مذهب شمر عراق بود.

معنی کلمه شمر در ویکی واژه

شمر بن ذی الجوشن قاتل امام حسین (ع)
شخص بسیار خشن و سختگیر و ظالم و بدخو. ؛ ~ هم جلودار کسی نبودن کنایه از: هیچ چیز یا هیچ قدرتی توانایی ممانعت از خلاف کاری یا تندروی کسی را نداشتن.
آبگیر.
حوض کوچک.

جملاتی از کاربرد کلمه شمر

چنین داد پاسخ که ای شهریار تو گر مرده را بشمری صدهزار
تا بنه مه می‌شمرد او روز روز تا نپرد تیر حکم خصم‌دوز
با دگر شاهان او را نتوان کرد قیاس او چو دریاست به ملک و دگران همچو شمر
سخن کان نه اندر خورد با خرد بکوشد که بر پادشا نشمرد
ور در قیامت نشمری باز از سگان این درم خاک دو عالم بر سرم
کار مشکل شود آنگاه‌ که مشکل‌گیری گرش ز اوّل شمری آسان آسان ‌گذرد
تا ز تن ببرید پیش چشم وی شمر راس شاه دین را زد به نی
شد همگی جان مثل آفتاب جان شده را مرده نباید شمرد
بنخچیر گور و بمی دست برد ازین گونه یک چند خورد و شمرد
فراوان ز گنج پدر بر خورد بسی روزگاران ببد نشمرد