شعبده

معنی کلمه شعبده در لغت نامه دهخدا

شعبده. [ ش َ / ش ُ ب َ دَ / دِ ] ( از ع اِ ) شعبدة. بازی که آن را نمودی باشد ولی بودی نداشته باشد. چشم بندی و نظربندی و حقه بازی. ( ناظم الاطباء ). نیرنگ. بازیگری. تردستی. نیرنج. چشم بندی. سبک دستی. ( یادداشت مؤلف ). در اصل شعبذة است که گاهی نیز باء آن را به واو تبدیل کنند و شعوذة گویند.( نشریه دانشکده ادبیات تبریز سال اول شماره 7-6 )شعوذة. ( منتهی الارب ). بازیی را گویند که نمودی داشته باشد لیکن او را بودی نباشد و این به حرکت دست و سرعت آن صورت بندد. ( برهان ). بازیی که به سحر و فن کنند. ( غیاث اللغات ). بازیی را گویند که نمودی داشته باشد لیکن او را بودی نباشد. مانند: پنهان کردن بازیگران هند مهره را در زیر کاسه و به سرعت هرچه تمامتر از آنجا بیرون بردن چنانکه کسی درنیابد که بیرون برده است. شعبده را به وزن بتکده گفتن و درآمدن شعودة تأمل داشتن بنا بر عدم اطلاع است زیرا هر دو لغت عربی و به ذال معجم مصدر رباعی مجرد است و فارسیان بجای ذال با دال خوانند و این منشاء غلطی است که شده. ( آنندراج ) : به افتعال و شعبده قضای آمده بازنگردد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 425 ). برجمله عادات و شعبده خصمان واقف گشتم. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 603 ).
گویی همه بر من بکار بندد
هر شعبده کاین روزگار دارد.مسعودسعد.دل شعبده ای گشاده از فکرت
جان معجزه ای نموده در انشاء.مسعودسعد.به یک شعبده بست بازیش را
تبه کرد نیرنگ سازیش را.نظامی.چو زین شعبده یافت شاه آگهی
فرودآمد از تخت شاهنشهی.نظامی.شعبده تازه برانگیختم.
هیکلی از قالب نو ریختم.نظامی.- شعبده بازه ؛ شعبده باز. ( آنندراج ) :
تأثیر شد ار دختر رز رام تو جانان
سحر است فسان سازی این شعبده بازه.محسن تأثیر ( از آنندراج ).رجوع به مدخل شعبده باز شود.
- شعبده کردن ؛ چشم بندی نمودن. تردستی و نیرنگ کردن : روزی در حمامی رفت. چند کس را گواه گرفت که هیچ شعبده نکند و هر شعبده کند دروغ باشد. ( منتخب لطایف عبید زاکانی ، چ برلن ص 139 ).
- شعبده وار ؛ برطریق شعبده. به نحو چشم بندی. ( فرهنگ فارسی معین ).

معنی کلمه شعبده در فرهنگ معین

(شَ یا شُ بَ دِ ) [ ع . شعبدة ] (اِ. ) ۱ - (مص ل . ) تردستی کردن . ۲ - (اِ. ) حقه ، نیرنگ .

معنی کلمه شعبده در فرهنگ فارسی

۱ - ( مصدر ) تردستی کردن حقه بازی نمودن . ۲ - نیرنگ زدن . ۳ - ( اسم ) حقه بازی تردستی . ۴ - نیرنگ .

معنی کلمه شعبده در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شعبده (شعوذه) به یک نوع تردستی گفته می شود
شعبده عبارت است از عمل سرگرم کننده‏ای که زیرکانه و با حرکات بسیار تند دست انجام می‏گیرد و موجب فریب و شگفتی بیننده می‏شود. در حقیقت شعبده باز، کارهای عادی و متعارف را با تردستی و سرعت زیاد، غیر متعارف و شگفت انگیز جلوه می‏دهد و از این طریق ذهن بیننده را به خود مشغول کرده، او را در برابر امری شگفت قرار می‏دهد. بنابر این، شعبده پدیدار شدن چیزی با اسباب عادی و متعارف است؛
اما از آنجا که با سرعت بسیار بالایی انجام می‏گیرد، بیننده تصور می‏کند، بدون سبب عادی پدید آمده است؛ از این رو، شگفت زده می‏شود.
فرق شعبده با سحر
بنابر این تعریف، آنچه با شعبده پدیدار می‏گردد، امری واقعی است نه خیالی؛ برخلاف سحر که بسیاری از فقها آن را خیالی محض می‏دانند
برخی، شعبده را مرادف معنای سحر دانسته و گفته‏اند: شعبده عملیات تأثیر گذار بر قوه خیال است و شعبده باز با تصرف در مخیّله فرد، انواع شکلها و صورتهای خیالی را در آن ایجاد نموده و در مرحله بعد با قوه نفسانی خود آن اشکال را در فضایی حسّی به بینندگان منتقل می‏کند؛ به گونه‏ای که آنان، آنها را امری واقعی می‏بینند؛ در حالی که حقیقت آنها نمود است نه بود.
بر اساس این تعریف، تردستی مصداق شعبده نخواهد بود. از احکام عنوان یاد شده در باب تجارت سخن گفته‏اند.
احکام شعبده
حکم: شعبده به معنای دوم از مصادیق سحر به شمار می‏رود و احکام آن را دارد؛ لیکن به معنای نخست (تردستی) آیا حرام است یا نه، اختلاف می‏باشد. مشهور فقها آن را نیز حرام می‏دانند. بنابر قول به حرمت، آموختن و آموزش دادن آن جهت عمل و نیز گرفتن اجرت در ازای یاد دادن آن حرام و اکل مال بالباطل است.
در مقابل مشهور، گروهی از معاصران آن را حرام ندانسته‏اند، مگر آنکه عمل حرامی همچون زیان رساندن به مومن بر آن مترتب گردد.


معنی کلمه شعبده در ویکی واژه

شعبدة
تردستی کردن.
حقه، نیرنگ.

جملاتی از کاربرد کلمه شعبده

گفته از اینگونه سخنها بسی رسته نه از شعبده ی زن کسی
نورتون در دههٔ ۲۰۰۰ به عنوان فیلم‌ساز پدیدار شد. او در سال ۲۰۰۳ شرکت تولید فیلم کلاس ۵ را تأسیس کرد و کارگردان یا تهیه‌کنندهٔ کمدی رمانتیک حفظ ایمان (۲۰۰۰)، نئو-وسترن ته دره (۲۰۰۵) و درام پرده رنگی (۲۰۰۶) بود. او برای بازی در فیلم‌هایی مانند امتیاز (۲۰۰۱)، ساعت بیست و پنجم (۲۰۰۲)، شعبده‌باز (۲۰۰۶)، قلمرو طلوع ماه (۲۰۱۲) و هتل بزرگ بوداپست (۲۰۱۴) نیز مورد تحسین قرار گرفت. موفق‌ترین فیلم‌های تجاری او اژدهای سرخ (۲۰۰۲)، قلمرو بهشت (۲۰۰۵)، هالک شگفت‌انگیز (۲۰۰۸) و میراث بورن (۲۰۱۲) هستند. نورتون برای بازی در کمدی سیاه بردمن (۲۰۱۴) بار دیگر نامزد دریافت جایزهٔ اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.
دل ربودی ز ره شعبده و عیاری شیوه چشم خوشت سد عتابت باشد
کریس جانسون (نیکلاس کیج) شعبده‌بازی در یک هتل کوچک در لاس وگاس است. او از توانایی‌اش در دیدن دو دقیقهٔ بعد زندگی خود استفاده می‌کند تا در بازی‌های شرط‌بندی کوچک برنده شود. او در یک عملیات دزدی با هدف قتل دو نفر، که باید کشته شوند، از قتل جلوگیری کرده و اسلحه را از دزد می‌گیرد. اما به خاطر این که فکر می‌کنند اسلحه به او تعلق دارد تحت تعقیب قرار می‌گیرد. با استفاده از توانایی‌اش می‌گریزد و…
شعبده‌باز دوران وودویل، پرستو دی‌جوتاجونه به دلیل حقهٔ کلاهی که در آن، خرگوش خود که الک آزم نام دارد را از کلاهش بیرون می‌کشد، مشهور است. الک گرسنه و خشمگین‌شده در قفسی زندانی است و نمی‌تواند به هویجش دست یابد. پس از بازگشت پرستو از خوردن وعدهٔ غذایی‌اش، او شروع به تمرین نمایش خود با الک می‌کند؛ اینجاست که برای بیننده فاش می‌شود که کلاهش به شکلی جادویی به یک کلاه جادوگری که در پشت صحنه به همراه الک است، پیوند دارد. هر چیزی که به هر کدام از کلاه‌ها وارد شود، از دیگری بیرون می‌آید.
زمانی که هردو دستیاران میلتون شعبده باز (ریکی جی) با مبتکرش جان کاتر (مایکل کین) بودند، که در نمایشی جولیا همسر انجییر (پایپر پرابو) هنگام انجام حقه فرار از مخزن آب در مقابل چشمان تماشاگران خفه می‌شود و انجیر بوردن را مقصر می‌داند که او گره نامناسب بسته بوده‌است.
در ۱۷ سپتامبر برنده این مسابقه مشخص شد و برای اولین بار یک شعبده باز به اسم مت فرانکو برنده این فصل شد. امیلی وست خواننده سبک کانتری نیز مقام دوم را بدست آورد.
ایدهٔ اصلی این فیلم، شامل شعبده‌بازی بود که یک خرگوش که از اضطراب اجرا رنج می‌برد را وارد کار خود کرده‌است. این بسیار طولانی و پیچیده دانسته شد و دوباره روی ایده کار شد. در مورد طراحی تئاتر فیلم پرستو، سازندگان فیلم از چندین سالن تئاتر و تالار اپرا برای گرفتن ایده‌های طراحی صحنه بازدید کردند. هنگام تلاش برای پویاسازی ۲۵۰۰ تماشاگر تئاتر، مشکلاتی پدید آمد؛ این کار بسیار پر خرج پنداشته شد و مشکل با نشان دادن پشت حاضران، حل شد.
او بازیگری را از سن ۶ سالگی شروع کرد و در فیلم‌هایی چون شعبده‌باز (۲۰۰۶) و آنگوس، شورت و ماچ عالی (۲۰۰۸) حضور داشت. او در فیلم‌های معروفی چون پسر هیچ‌کجا (۲۰۰۹) در نقش جان لنون، کیک-اس (۲۰۱۰) و قسمت دومش کیک-اس ۲: گلوله‌ها به دیوار (۲۰۱۳) در نقش اول فیلم و گودزیلا (۲۰۱۴) بازی کرده‌است. وی تا زمان بازی در کیک-اس ۲ به نام آرون جانسون شناخته می‌شود که با ازدواج با کارگردان سم تیلور-وود آن را عوض کرد.
بهر بازیچه ی ما هر نفس از پرده ی غیب بازییی می کند از نو فلک شعبده باز
هر روز بامداد به عمدا بر آفتاب نقشی دگر به شعبده ی رنگ می کنی
زین شعبده حال دل خراب است کاندر دل ذره آفتاب است
از فیلم‌های معروف او می‌توان به بازی در فیلم منترونشن، قرار ملاقات دو ناشناس، مری و مارتا، شعبده‌بازی اشاره کرد.
بس شعبده بازی کند این خالک هندوت فریاد از این هندوک شعبده بازت
از فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی که وی در آن نقش داشته‌است می‌توان به نقش دملزا پولدارک در پولدارک، شاهزاده الیزابت در جک غول‌کش، فیونا در آلیس در سرزمین عجایب، جوانی سوفی در شعبده‌باز، و ایزابل نویل در ملکه سفید اشاره کرد.
سست شد از خنده گل خیره خند بس که صبا شعبده ها می کند
هاروت تو ز معجزه دارد دلیل‌ها ماروت تو ز شعبده دارد مثال‌ها
بازى چرخ بشکندش بیضه در کلاه زیرا که عرض شعبده با اهل راز کرد
در سال ۱۷۸۷اولین کتاب او، اخبار اقامت کالیوسترو بدنام در میتائو در سال ۱۷۷۹و عملیات جادویی او، خاطرات ماه‌هایی بود که او با «کنت» الساندرو دی کاگلیوسترو شعبده‌بازی می‌آموخت و تأثیر زیادی در سراسر اروپا داشت. کاترین کبیر حتی به الیسا زمین‌هایی را در روسیه برای به رسمیت شناختن این کار اعطا کرد (که الیسا را از نظر مالی مستقل کرد). او با گوته، شیلر، ویلند، هردر و دیگر شخصیت‌های ادبی اروپایی آشنا شد و با مکاتبات پربار، روابط آنها را تقویت کرد.
و‌آن بتان همچنان در‌آن بازی می‌نمودند شعبده سازی