شخم

با ادامهٔ جنگ، چادرهای نظامیان در اطراف استون‌هنج افراشتهشد پروازگاهی در مجاورت آن ساختند، و تانکها از چندمتری آن رژه رفتند. در جنگ جهانی دوم نیز همه زمین‌های دولتی زیر کشت رفتند تا در این جنگ فرسایشی به تولید غذا کمک کنند و حریم استون‌هنج نیز شخم زده شد.

کشاورزی در دو نوع جو و سه نوع گندم بود که شخم پی در پی زمین‌ها با اسب‌سانان و گاوها بوده که این باعث شده بود که بسیاری ازدانه‌ها و هسته‌های گیاهان که قبلاً امکان رشد نداشتند رشد کنند و این فرایند سبب افزایش علف‌های هرز شده که برای چرای دام‌ها مناسب بود.

گیول چاک اولمینجه بیتمز آنده معرفت تخمی سو کولمز تا زمین شخم ایله باغ و بوستان اولمز

گر، به دست خود فشاندی تخم آن ور به گاو چرخ کردی شخم آن

بوقت شخم، گاوت در گرو بود چو باز آوردیش، وقت درو بود

از پی نفع و دفع و قوّت و جاه با تو شخم است و آرزو همراه

شخم‌زدن به جهت از بین بردن تخم‌های آفات که در لانه‌ها گذاشته شده‌است. غرقاب کردن زمین به این جهت که پوره‌ها مجبور به ترک لانه‌های خود شده و سپس آنها را گردآوری و از بین می‌برند.

قضا را در آن‌ سال‌ از آن خوب شخم ز هرتخم برخاست هفتاد تخم

در زبان‌های ترکی، اِکینچی در لغت به‌معنای «کشاورز» یا «شخم زن» است.

همچنان در کار باش و بیدار زی که شوریده کاری مایه زیان نیفتد و به آلوده دستی و آز پرستی زبان گزا و انگشت نمای این و آن نشوی. علی یار و عباس را به زبان نغز و رفتار خوش آسوده دار تا هم آنان در کشت و کار و شخم و شیار به گناه تن آسائی آلوده نیایند و هم تواز دشت ناکنده و کشت پراکنده و دیگر کاستی ها که از سردی باغکاران خیزد پیش من شرمسار و فرسوده نپائی.

گرچه یک شخم از ره صورت دارم از علم لشکری جرار

که من بی تو چون ماهیی بر شخم بسان گنه کار در دوزخم

داستان از آنجا شروع می‌شود که گروهی مهندس نقشه‌بردار مشغول عملیات نقشه‌برداری زمینی در منطقه‌ای کوهستانی جهت راه‌سازی هستند که در دستگاه دیدیاب یکی از آنان مردی روستایی با گاوش مشغول شخم زدن زمین دیده می‌شود. مرد روستایی (با بازی پرویز صیاد) هنگام شخم زمین، در حفره‌ای گنجی شایان پیدا می‌کند. او به خانه می‌رود و می‌خواهد به یمن یافتن گنج، گاوش را - تنها سرمایه قبلی‌اش- برای روستاییان قربانی کند. زنش بی‌خبر از ماجرای گنج گمان می‌کند که او دیوانه شده و دست به دامن دوستان و اقوام می‌شود؛ آنها وقتی سر می‌رسند که مرد، گاو را سر بریده‌است. جمعیت خشمگین به دنبال زن مرد روستایی را کتک می‌زنند و گاو را نیز با خود می‌برند. زن نیز همراه پسرش به خانه برادرش می‌رود.

روز را با کشت و زرع و شخم آوردن بشب شامگاهان در تنور خویشتن نان داشتن

به کارگیری این روش از حدود ۵۰ سال پیش منسوخ شده‌است. دلیل آن نیاز به نیروهای انسانی فراوان برای کارگذاشتن کوزه‌ها در خاک و نیز احتمال شکستن و خرد شدن آن‌ها هنگام شخم زنی توسط ماشین آلات کشاورزی بود. وارد شدن فناوری حفر چاه‌های عمیق و پمپ‌های آب هم از دیگر دلایل آن بود.

ما را چه که گربه می کند تخم ما را چه که گاو می زند شخم