شامخ

این جمله که سرتاسر رسالهٔ مذکور و همینطور برخی دیگر از تألیفات پزشکی ابوحامد، به تشریح آن اختصاص دارد، حکایتگر آن است که این دانشمند و پزشک ارجمند کرمانی، با الهام از مبانی طبی ایران باستان، قرن‌ها قبل از پزشکان غربی، بر تقدّم نقش پیشگیری از بیماری‌ها بر درمان آنها، تأکید و احاطه داشته و بدین اعتبار، وی را باید از بانیان اصول بهداشت و طبّ پیشگیری، نه فقط در کرمان، و نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان شناخت و جایگاه شامخ او را در این عرصه، ستود و ارج نهاد.

الی الله اشکو من هموم صغارها یحاکی الجبال الشامخات رواسیا

وَ جَعَلْنا فِیها رَواسِیَ شامِخاتٍ ای جبالا ثوابت طوالا. و رجل شامخ ای متطاول متکبّر، قال الشّاعر:

و قدرک راسخ البیان راس و مجدک شامخ الار کان سامی

عاقلان را در جهان جائی نماند جز که بر کهسارهای شامخات

وی مقام علم را نیز بس شامخ می دانست. روزی یکی از امیران سمنان که سرخاب نام داشت، نزد وی آمد تا بهره ای از او گیرد. حکیم وی را گفت: اگر هر ماه، مرا یکصد دینار دهی، ترا حکمت آموزم.

خاطرش همچو بحری اندر شرع راسخ اصل بود و شامخ فرع

جبال شامخه‌اش با سپهر نجوی گوی چو عاشقی‌که‌کند راز دل به یار اظهار

خلت الحاجرُ من اکارم هاشم فعلت متون الشامخات لئامها

فیضی از سرآمدان سخن فارسی در هندوستان و در قصیده و غزل و مثنوی صاحب مقامی شامخ است و به شعر خود می‌بالید. او به تقلید از نظامی مثنوی‌هایی بنام «سلیمان و بلقیس» و «نل و دمن» و «هفت کشور» و «مرکز ادوار» و نیز داستان «گیتا» را به نظم کشیده‌است. شیخ فیضی همچنین در علوم ادبی و دینی مطلع و صاحب تفسیری بنام «سواطع الالهام» بود.

آشوت شامخالی بلیان (ارمنی: Աշոտ Շամխալի Բլեյան؛ زادهٔ ۴ سپتامبر ۱۹۵۵) سیاستمدار اهل ارمنستان است که از تاریخ ۱۹۹۴ تا تاریخ ۱۹۹۵ در دولت هراند باگراتیان سمت کفیل وزیر آموزش و پرورش جمهوری ارمنستان را بر عهده داشت.

و یا شامخ العرنین لا متکبر تشین والا صعب تکلفنا الوعر

آب‌انبار شامخی مربوط به دوره قاجار است و در کاشان، خیابان شهید بهشتی، کوچه شامخی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۰۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.