آب تاز، آبلرزه یا سونامی ( به انگلیسی: Tsunami ) یکی از حوادث طبیعی است. سونامی به لرزش شدید آب دریا گفته می شود که در پی زمین لرزه های زیر دریا پدید می آید. آبی که به لرزه درآمده به شکل موج های عظیم به کرانه ها رسیده و ویرانی به بار می آورَد. سونامی موقعی شروع می شود که حجم عظیمی از آب به سرعت مرتفع می شود. این حرکتِ سریع می تواند در نتیجهٔ یک زلزلهٔ زیرآبی رخ دهد یا بر اثر لغزیدن صخره، یا یک انفجار آتشفشانی یا هر حادثهٔ دیگری که انرژی زیادی دارد ایجاد شود. همچنین برخلاف امواج معمولی، انرژی راننده سونامی نه روی سطح آب بلکه از میان آب حرکت می کند. ارتفاع سونامی معمولاً تا هنگامی که به کنار ساحل برسد بیش از یک متر نیست و معمولاً قابل تشخیص نیست. سونامی ها اغلب به صورت رشته های طغیان های قدرتمند و سریع آب و نه به صورت یک موج منفرد غول آسا تظاهر می کنندکه به خصوص باعث تخریب ساحل می شود. پنج تا ۹۰ دقیقه پس از ضربه اولیه ممکن است امواج دیگری به دنبال آید. قطار موج سونامی، پس از حرکت به صورت رشته ای از امواج در فواصلی طولانی، خود را به ساحل می کوبد. این کلمه تسونامی نوشته می شود ولی سونامی خوانده می شود. بسیاری از سونامی ها در کرانه های ژاپن رخ می دهند و از اینرو واژهٔ ژاپنی ( به ژاپنی: 津波، Tsunami ) مربوط به این پدیده یعنی ( سونامی ) به زبان انگلیسی و از آن راه به بسیاری زبان های دیگر نیز راه یافته است. غریاله واژهٔ فارسی بومی برای این پدیده در استان بوشهر است[ نیازمند منبع] و پدیدهٔ غریاله در کرانه های شاخاب پارس نیز دارای پیشینه است. سونامی ها معمولاً پس از یک [[زمین لرزه بزرگ ( با حرکت رو به بالا ) ، فعالیت آتشفشانی زمین لغزه یا برخورد شهابسنگ ها پدید می آیند. [ نیازمند منبع] پس از سونامی ها معمولاً گسل های بزرگی در بستر دریاها پدید می آیند. سرعت موج های آبلرزه ای گاه به بیش از ۸۰۰ کیلومتر در ساعت می رسد. سونامی سال ۱۷۸۸ لیسبون ( پرتغال ) با موج هایی به بلندی حدود ۱۸ متر به شهر هجوم برد و ساکنان آن شهر را در کام خود فروبرد. یکی از بزرگ ترین سونامی ها که در دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی در نزدیکی سوماترای اندونزی روی داد باعث ویرانی عظیم و کشته شدن پیرامون ۱۰۰٬۰۰۰ تن در جنوب آسیا شد. در کتاب های تاریخ آمده که بندر بزرگ و پهناور سیراف در جنوب ایران تا سدهٔ چهارم هجری و عصر دیلمیان بندری آباد و پررونق بوده و ناگهان بر اثر زمین لرزه ای، قسمت بزرگی از شهر به زیر آب رفته که آثار آن هنوز هم مورد توجه باستان شناسان ایرانی و خارجی است. آیا گسل سیراف را ویران کرد و به زیر آب برد؟پاسخ این سؤال را باید در پژوهش های آینده یافت.
معنی کلمه سونامی در دانشنامه آزاد فارسی
رجوع شود به:ت
جملاتی از کاربرد کلمه سونامی
قصه موازی سه نفر در نقاط مختلف جهان که زندگیشان به طرز عجیبی به هم گره میخورد.زنی که در یک سونامی تا یک قدمی مرگ پیش میرود و پسری که بخاطر گناهی مرتکب نشده برادرش از دست میدهد و مردی که در حال فرار از تواناییهای ویژه خویش در ارتباط با مردگان است...
علاوه بر این، پلینی پسر زمینلرزههای شدیدی را در حین فوران توصیف میکند. او همچنین ذکر میکند که بارش خاکستر در شهر میسنوم به قدری بودهاست که مردم ناگزیر به ترک فوری آن شدهاند. خورشید نیز کاملاً توسط ابر خاکستر پوشیده شد، بهطوریکه هوا در وسط روز به تاریکی شب بود. او همچنین عقبنشینی آب دریا و وقوع یک سونامی را شرح میدهد.
یک فوران بزرگ در ۲۴ دی ۱۴۰۰ شروع شد و ابرهای خاکستر را به ۲۰ کیلومتری جو فرستاد. دولت تونگا به ساکنان هشدار سونامی صادر کرد. زمین شناسان تونگانی در نزدیکی آتشفشان، انفجارها و یک ستون خاکستر به عرض ۵ کیلومتر را مشاهده کردند.
فرونشستها همچنین در زیر آب در میان حاشیههای قارهها و جزیرهها به وجود میآیند که از عمل جزر و مد یا رخدادهای بزرگ متزلزل نتیجه میشود. این فرونشستهای زیر دریا میتواند سبب تولید شدن تسونامیهای مصیبآمیز شوند.
درگیری(برخوردها، اختلافها و منازعهها): درگیری میتواند بین مردم، دولتها و حتی بین انسانها با نیروهای اجتماعی یا طبیعی رخ دهد. درگیری به دلیل افزودن بار دراماتیک به رخداد یا فرد آن را دارای ارزش خبری میکند. آنچه این ارزش خبری را مهم میکند، احتمال اختلال در نظم، توزان و تعادل جامعه است. درگیری فیزیکی دو مهمان در یک برنامهٔ گفتگوی تلویزیونی، اطلاعیهٔ وزارت خارجهٔ یک کشور علیه کشور دیگر، یا سونامی مثالهایی برای درگیری هستند.
آتش بازی بزرگ خلیج توکیو (به ژاپنی: 東京湾大華火祭) یا توکیووان دائی هانابی سائی یکی از جشنهای آتش بازی در توکیو پایتخت ژاپن است. این جشن در منطقهٔ چوئو انجام میگیرد. این جشن هر ساله در دومین یکشنبه ماه اوت هشتمین ماه میلادی برپا میشود. برپایی این جشن از سال ۱۹۸۸ میلادی آغاز شدهاست. در حال حاضر تعداد شرکت کنندگان این جشن در حدود هفتصد هزار نفر است. محل استقرار مواد آتش بازی در روی قایقهایی که بر روی خلیج توکیو شناور هستند، قرار دارد. این آتش بازی در کنار آتش بازی رود سومیدا و آتش بازی جینگوگایئن سه آتش بازی اصلی توکیو هستند. در سال ۲۰۱۱ میلادی آتش بازی بزرگ خلیج توکیو به مناسبت همدردی با آسیب دیدگان زمینلرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو انجام نشد.
فصلهای خشک و فصلهای مرطوب همراه با باران موسمی شرایط آبوهوایی غالب در بیشتر نقاط چین است که اختلاف دمای قابل توجه بین تابستان و زمستان را در پی دارد. در زمستان بادهای شمالی سرد و خشک میوزد و بادهای جنوبی از سواحل دریا در نقاط جنوبی تر گرم و مرطوب است. طوفانهای موسمی (در حدود ۵ مورد در سال) در امتداد سواحل جنوبی و شرقی، سیلهای مخرب، سونامی، زلزله، رانش زمین و خشکسالی از بلایای طبیعی منطقه چین هستند.
در سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ (۲۰۱۸–۲۰۲۰) مستند ایکسونامی، خاطرات یک پورن استار به کارگردانی محسن آقایی ساخته شد که مقالات و آمارهای کینزی و تحولات به وجود آمده بعد از ارائه آنها، در این مستند بررسی میشود.
همچنین در فاجعه زلزله و سونامی فوکوشیما در ژاپن، آر کیو-۴ها بیش از ۳۰۰ ساعت عملیات تصویربرداری و شناسایی هوایی بر فراز مناطق آلودهشده و تخریبشده داشتند.
او مادر ایکوکو کیفونه و معشوقهٔ فرضی ایچیرو است. در سال ۱۹۸۶ هنگامی که او ۱۴ سال داشت در کشتی برایت-وین با دوست همیشگیاش ایچیکو یاگورا در سفر بود. شایعه بود که او با ایچیرو باردار شده اما هنگامی که بدن یوری در اقیانوس پیدا شد و به کشتی آورده شد سونامی باعث شد که او غرق شود. این همزمان بود با اعتقاداتی اهالی یامیجیما که تمام زنان بارداری که با اب دریای یامیجیما شستشو داده شوند بچهٔ آنها نفرین زده خواهد شد. نوریکو نیز در ساحل جزیره تحلیل و ناپدید شد و به عنوان تنها بازماندهٔ گمشده گزارش داده شد. بعدها که زمان تا خورده ثابت شد و ریوکو هرگز وجود نداشت مرگ او با کشتن ایچیرو توسط نوریکو جایگزین شدهاست.