سه گاه

معنی کلمه سه گاه در لغت نامه دهخدا

سه گاه. [ س ِ] ( اِ مرکب ) نام نوایی از موسیقی. ( ناظم الاطباء ).

معنی کلمه سه گاه در فرهنگ معین

( ~ . ) (اِمر. ) یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی که حزن آور است و از فراق و جور معشوق می گوید.

معنی کلمه سه گاه در فرهنگ عمید

۱. از دستگاه های هفت گانۀ موسیقی ایرانی.
۲. [قدیمی] از شعبه های بیست وچهارگانۀ موسیقی ایرانی.

معنی کلمه سه گاه در فرهنگ فارسی

یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است حاکی از ناله های فراق و شکایت از جور معشوق . فواصل درجات گام آنرا در صورتی که با پرده متغیر مخالف آن دستگاه در نظر بگیریم ( درجه پنجم گامش را ربع پرده زیر کنیم ) دارای دو دانگ مساوی است و چون تناسب فواصل درجاتش با درجات گام چهارگاه با تقریبی مساویست . لذا اغلب گوشه ها و تکه های معروف چهار گاه در سه گاه نواخته میشوند و آن عبارت است از : زابل حصار مخالف مغلوب مویه . گوشه و تکه هایی که مخصوص سه گاه است عبارتند از : شاه ختایی جغتایی تخت طاقدیس ( صبا ) .
نام نوایی از موسیقی
یک دستگاه موسیقی ایرانی حزن آور، گوشه های مویه

معنی کلمه سه گاه در دانشنامه آزاد فارسی

یکی از دستگاه های موسیقی ایران. گوشه های سه گاه از لحاظ نام و جمله بندی شباهت بسیاری به چهارگاه دارد. در زمینۀ گام سه گاه دو نظریه وجود دارد، یکی نظریۀ استاد وزیری که گام سه گاه را از فاصلۀ سوم نیم بزرگ پایین تر از شاهد شروع می کند و نظریۀ دیگر که گام سه گاه را از نت شاهد شروع می کند. منظور از گام دُوری از نت ها در فاصلۀ یک اکتاو یا پنجم یا چهارمِ درست است که روی درجه های خاصی از آن مقام یا گوشه های خاصی بنا می شوند و با مفهوم اروپایی گام کاملاً متفاوت است و از این رو گام را از نت شاهد می توان شروع کرد. گام سه گاه در یک دور هشت تایی از نت ها از مایۀ می کُرُن، فواصل درجه های سه گاه در یک گام (دور) نسبت به هم دومِ نیم بزرگ ـ دومِ بزرگ ـ دومِ نیم بزرگ ـ دومِ نیم بزرگ ـ دومِ بزرگ ـ دومِ بزرگ ـ دومِ نیم بزرگ. در ردیف میرزا عبدالله به روایت برومند بیست گوشه و در ردیف موسی معروفی ۴۰ گوشه در سه گاه آمده است. گوشه های سه گاه عبارت اند از درآمد، کرشمه، پیش زنگوله، و زنگوله، زنگْ شتر، زابل، بسته نگار، مویه، حصار، نغمه، حُزّان، پس حصار، مَعَرْبَد، مخالف، حاجی حسنی، مغلوب، دوبیتی و رنگ دلگشا؛ البته از آوردن نام های تکراری مانند درآمد دوم و سوم و مخالف قسمت دوم و سوم و غیره صرف نظر کرده ایم. از آهنگ های معروف سه گاه است: جنگ و صلح اثر علی اکبر شهنازی؛ رِنگ سه گاه و رقص امواج اثر استاد وزیری؛ تصنیف امان از این دل اثر امیرجاهد. گوشۀ مخالف و زابل، بعد از درآمد، از مهم ترین و رایج ترین گوشه های سه گاه اند که در همه آهنگ هایی که ساخته می شود از این گوشه ها استفاده می شود؛ به خصوص گوشۀ مخالف که بیشتر لطف و شیرینی اجرای یک آهنگ یا برنامه سه گاه در گوشۀ مخالف آن است. شاهد گوشۀ مخالف درجۀ ششم گام آن است؛ البته اگر گام را از نتِ شاهد آغاز کنیم. چهار مضراب مخالف سه گاه؛ از استاد فرامرز پایور و نیز پرویز مشکاتیان، و آهنگ وطن من با صدای بسطامی و ساخته پرویز مشکاتیان از آهنگ های معروف در گوشۀ مخالف است. گوشۀ مخالف سه گاه شباهت بسیاری به اصفهان به شیوۀ قدیم دارد و شاید تفاوت اصلی آن ها فقط در نوع جمله بندی و شروع و ختم آن ها باشد، زیرا در اصفهان به شیوۀ قدیم فاصله درجۀ هفتم و هشتم دوم نیم بزرگ (مساوی سه ربع پرده) معادل نت شاهد مُخالف و درجۀ قبل از آن است. نواختن سه گاه بین ترک ها و عرب ها نیز رایج است. ترک ها سه گاه را به حالت بسیار زیبایی می نوازند و به نام یتیم سه گاه می گویند. علاوه براین، در سه گاه گوشه های شاه ختایی، تخت طاقدیس (تخت کاووس)، و مسیحی را در ردیف میرزا عبدالله می نوازند که در نوازندگی متداول کاربُرد کمی دارد. برای نواختن سه گاه نوازندگان تار و سه تار نظیر احمد عبادی و جلیل شهناز، و فرهنگ شریف کوک های خاص خود ابداع کرده اند.

معنی کلمه سه گاه در ویکی واژه

یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی که حزن آور است و از فراق و جور معشوق می‌گوید.

جملاتی از کاربرد کلمه سه گاه

سالها باید که چون قاری کسی در البسه گاه از سالو سخن گوید گهی از گلفتن
چه یار از پای تا سر مهربانی جبینش بوسه گاه شادمانی
به دست بد گهران داد بوسه گاه مرا دلم ز غیرت تبخال او پر از خون است
بزد بوسه بر بوسه گاه رسول همی گفت زار ای روان بتول (ع)
۱۳۲۷- ضبط دو صفحه معروف شور و سه گاه به همراهی ارکستر طوطی - انتقال مجدد به شهرداری تهران و ادامه کار با عنوان ریاست بایگانی کل شهرداری تهران
آسمان عشق، نام آلبومی است با صدای محمدرضا شجریان و با هم‌نوازی داریوش پیرنیاکان که در دستگاه سه گاه اجرا شده‌است. در این اجرا همایون شجریان نیز با پدر همکاری می‌کند.
زان پیشتر که کعبه شود بوسه گاه خلق گلبانگ بوسه بود ازان آستان بلند
وی که از سال ۱۳۴۵ فراگیری موسیقی و آوازخوانی را نزد موسیقیدان معروف علی تجویدی آغاز کرده بود، در سال ۱۳۴۶ برای اجرای این ترانه برگزیده شد. در این زمان تجویدی که در میان آهنگسازان ایرانی، به عنوان «کاشف صداهای ناب» معروف بود، آهنگ تازه‌ای را در «مخالف سه گاه» و در پیوند با شعری برانگیزاننده از «رهی معیری» آماده اجرا کرده بود. وی با مشورت رهی معیری اجرای این ترانه را به هایده سپرد.
آستانت بوسه گاه راست کیشان می شود از عبادت چون کمان گر قامت خود خم کنی
حاجی و سنگ سیاه زانکه مرا بوسه گاه جز لب معشوق مست یا لب پیمانه نیست
طبیب بی مروت بوسه گاه نیش تر کرده
بوسه گاه رسول را آزرد آن ستمگر ز چوب خزرانش
که گرادب نکشیدی عنان من ، قدمش ببوسه گاه همی کرد بر لبم تقدیم