سد
معنی کلمه سد در لغت نامه دهخدا

سد

معنی کلمه سد در لغت نامه دهخدا

سد. [ س َدد ] ( ع مص ) راست و استوار گردیدن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). استوار شدن. ( غیاث اللغات ). || ( مص ) استوار کردن رخنه را و اصلاح آن نمودن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). بند کردن. ( غیاث ). || بازداشتن. || برآوردن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). || قطع کردن سخن بر کسی. ( منتهی الارب ).
سد. [ س َ ] ( از ع ، اِ ) مخفف سَدّ است. ( ناظم الاطباء ) :
این جهان محدود و آن خود بی حد است
نقش و صورت پیش آن معنی سد است.مولوی.رجوع به سَدّ ( اِ ) شود.
سد. [ س َدد / س َ ] ( از ع ، اِ ) حائل و مانع میان دو چیز. ( غیاث اللغات ). بند. ( ترجمان جرجانی بترتیب عادل بن علی ). حائل یا عام است و در آینده میان دو چیز. ( آنندراج ). در آینده میان دو چیز. ( منتهی الارب ) :
ترا سدّ روئین کفر از زر است
نه روئین چو دیوار اسکندر است.سعدی.وجودم بتنگ آمد از جور تنگی
چو یأجوج بگذشتم از سد سنگی.سعدی.پشت بکوه داد و سدی از هیکل فیلان در حوالی لشکر کشید. ( ترجمه تاریخ یمینی ).
قلعه ویران کرد و از کافر ستد
بعد از آن برساختش سد ( صد ) برج و سد.مولوی.- سد باب ؛ بستن در و ممانعت کردن. ( ناظم الاطباء ).
- سد راه ؛ ممانعت از عبور و مرور. ( ناظم الاطباء ).
- سد رمق ؛ بازداشت واپسین نفس. و هر چیز که حیات زندگی موقتاً نگاه دارد و مانع از مرگ گردد. ( ناظم الاطباء ) : مرا سد رمق حاصل میبود. ( کلیله و دمنه ). بعضی بگیاه و کشت سد رمق میکردند. ( ترجمه تاریخ یمینی ).
سد. [ س َدد/س َ ] ( از ع ، اِ )بند بسته هر چیز. حایل میان دو چیز. ( مهذب الاسماء ). بنایی که در جلو آب کنند. هر چیز که جلو آب گذارندتا مانع جریان شود. بازداشت و مانع. حایل و حاجز و فاصل. حد و بند. بندروغ. ( ناظم الاطباء ) :
هم ز پیش آب حیوان سدّ ظلمت برگرفت
هم میان آب کر سدی دگر کرد ابتدا.خاقانی.شاه سد آب کرد اینک رکاب شاه بوس
تا برای سدّ آتش بندها سازد ترا.خاقانی.سدّ سیلاب حوادث در این بلیه... ( ترجمه تاریخ یمینی ).
برخی از سدهایی که بر روی رودخانه های ایران ساخته شده به قرار زیرند:
- سد الوند ؛ در 10 کیلومتری شهر قصرشیرین قرار دارد، طول سد 23 متر، ارتفاع آن 1/8 متر، عرض دهانه کانال آبگیر 4/80 متر و شامل دو دهانه با دو دریچه فلزی است. از سال احداث سد تاکنون تعدادی خانه لوله کشی شده و از آب سدالوند استفاده میکنند.

معنی کلمه سد در فرهنگ معین

(سَ دّ ) [ ع . ] ۱ - (مص م . ) بستن . ۲ - (اِ. ) بند، حایل میان دو چیز. ۳ - دیواری که برای جلوگیری از سیل یا ذخیره کردن آب می سازند. ، ~ سکندر کنایه از: سد یا مانع استوار و محکم .

معنی کلمه سد در فرهنگ عمید

صد، عدد صد.
۱. دیواری ضخیم که از سنگ و سیمان یا آجر و آهک یا چوب و آهن برای بالا آمدن سطح آب و آبیاری زمین های اطراف یا جلوگیری از سیل، در جلو آب می سازند.
۲. [عربی: سَدّ، جمع: اَسداد] بند، حائل میان دو چیز.
۳. (اسم مصدر ) بستن، بند کردن.
۴. (اسم مصدر ) به هم آوردن رخنه.

معنی کلمه سد در فرهنگ فارسی

۱ - ( مصدر ) بستن . ۲ - اصلاح کردن . ۳ - ( اسم ) حایل میان دو چیز . ۴ - دیواری ضخیم و محکم که با سنگ آجر سیمان آهک و مصالح دیگر بمنظور ذخیره کردن مقدار بسیار آب در پشت آن بنا کنند . جمع : اسداد .
کوهی است غطفان را

معنی کلمه سد در فرهنگستان زبان و ادب

[ژئوفیزیک] ← سد جنبش
{block} [ورزش] 1. در بسکتبال، هرنوع مانع یا ایجاد مانع 2. در بسکتبال، تماس غیرقانونی که مانع از حرکت مهاجم شود

معنی کلمه سد در دانشنامه عمومی

سد سازه ای است که بر روی یک رودخانه یا بدنه آبی برای نگهداری، منحرف کردن یا کنترل آب ساخته می شود. معمولاً به بدنه آب ذخیره شده در پشت سد، مخزن یا دریاچه گفته می شود. تفاوت سد با بند ( آب بند ) در این است که سدها دارای یک مخزن ذخیره آب قابل توجه هستند ولی بندها فقط آب را بند آورده و ارتفاع می دهند ولی مخزن آب بزرگ و قابل توجهی ندارند.
سدها سیلاب ها را مهار کرده و با ذخیره و یا انحراف آب در پشت خود از آن برای برای فعالیت هایی مانند آبیاری، مصارف انسانی، استفاده های صنعتی، پرورش آبزیان و کشتیرانی استفاده می شود. غالباً همراه با سدها از برق آبی برای تولید برق استفاده می گردد. همچنین می توان از یک سد برای جمع آوری یا ذخیره آب استفاده کرده و سپس این آب به طور مساوی بین مکان های مختلف توزیع شود. عموماً هدف اصلی ساخت سدها نگهداری آب است، در حالی که از سازه های دیگر مانند سیلاب گیر یا خاکریز یا بند برای مدیریت آب یا جلوگیری از جاری شدن آب به مناطق خاصی از زمین استفاده می شود. اولین سد شناخته شده سد جاوا در اردن است که مربوط به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد است.
سدها و مخازن مرتبط با آنها، توانایی ذخیره آب برای استفاده در آینده، تأمین انرژی آبی و ایجاد سطحی از محافظت در برابر بارش های شدید را فراهم می کنند. اگر سدها به درستی طراحی شوند، امکان دسترسی به آب را در مواقعی فراهم می کنند که در غیاب سد در دسترس نخواهد بود، به این طریق منابع آب تجدیدپذیر قابل بهره برداری افزایش می یابد. این امر به ویژه برای کشورهایی که آب موجود در آنها در فصول مرطوب و خشک به طور قابل توجهی متفاوت است، اهمیت دارد. سدها همچنین ممکن است اجازه دهند رواناب اضافی که به طور معمول بدون استفاده به سمت اقیانوس جریان می یابد برای استفاده در دسترس قرار گیرد. با این حال، سدها و مخازن، به ویژه سدهای بزرگ نیز می توانند تأثیرات منفی بر جوامع بشری داشته باشند و نیاز به اسکان مجدد برخی از مردم داشته باشند و منجر به اختلالات اجتماعی شوند. سدها همچنین شبکه رودخانه را تغییر می دهند و کاهش جریان یکی از اصلی ترین پیامدهای منفی اکولوژیکی سدها و مخازن محسوب می شود. همچنین، آب ذخیره شده ممکن است با سرعت بیشتری نسبت به آب جریان آزاد تبخیر شود. به طور خلاصه، سدها دارای مزایا و معایبی هستند، به طوری که ویژگی های طراحی آنها باید به دقت ارزیابی شود.
معنی کلمه سد در فرهنگ معین
معنی کلمه سد در فرهنگ عمید
معنی کلمه سد در فرهنگ فارسی
معنی کلمه سد در فرهنگستان زبان و ادب

معنی کلمه سد در دانشنامه آزاد فارسی

سد (dam)
سازه ای برای جلوگیری از جاری شدن سیل و جمع آوری آب برای ذخیره سازی ، آبیاری ، و تولید برق. بزرگ ترین سدها از نوع خاک وسنگی اند که به سد خاکینیز معروف اند. سدهای قدیمی بریتانیا، که حدود ۱۸۰۰ و پیش از آن ساخته شدند، هسته ای از خاک رُس ورزداده(مخلوطِ خاک رُس و آب برای افزایش نفوذناپذیری) داشتند. این نوع سد را معمولاً در درّه های عریض می سازند . در درّه های باریک و عمیق باید سد بتونی ساخت ، زیرا فقط بتون مسلح در برابر فشار بالای آب پشت این سدها مقاومت می کند.سدهای بتونی . یکی از پیشرفت های ارزشمند در نواحی کم باران ، مانند بخش هایی از برزیل ، ساخت سدهای زیرزمینی است که در آن ها آب روی بستر سنگیذخیره می شود. دیواری تا سطح زمین احداث می شود تا از تبخیر سریع آب جلوگیری کند. بسیاری از سدهای بتونی مقطع مثلثی دارند و وجه عمودی آن ها به طرف بالادست سد است . وزن عمودی این سدها آن ها را در جای خود نگه می دارد. این سدها را سد وزنیمی نامند. امروزه برای ساختن سدهای بسیار بزرگ از این روش استفاده نمی کنند، زیرا بسیار پرهزینه و وقت گیر است . سایر سدهای بتونی را به شکل قوسی می سازند. شکل قوسی سد سبب می شود نیروی افقی به دیواره های درّه منتقل شود. مقاومت سد قوسی، درست مانند پل قوسی ، به سبب شکل قوسی آن است . در قرن ۲۰ ساخت این نوع سد بسیار رایج شد . این سدها از انواع دیگر مقاوم ترند و مصالح کمتری برای ساختن آن ها مصرف می شود.
سد پشت بنددار. این نوع سد زمانی ساخته می شود که صرفه جویی در هزینۀ ساخت اهمیت داشته باشد یا شرایط پی چنان باشد که نشود سد دیگری را انتخاب کرد. قسمت بالادست سد پشت بنددارمتشکل از تعدادی طرّه ، دال، قوس یا گنبداست که از پشت به ردیفی از پشت بند تکیه دارند. این نوع سد را معمولاً از بتون مسلح و بتون پیش تنیده می سازند.
سدهای خاکی . این سدها هسته ای نفوذناپذیر دربرابر آب دارند که قبلاً از خاک رُس ورزداده ساخته می شد، اما اکنون آن را از بتون می سازند. ساخت این نوع سد، حتی در اندازه های بسیار بزرگ ، کاملاً به صرفه است . سد سنگریزنوعی سد خاکی است که در آن ، به جای تودۀ متراکم خاک ، از سنگریزه استفاده می شود.
سدهای مهم . سد روگوندر تاجیکستان ، با ارتفاع ۳۳۵ متر، مرتفع ترین سد جهان است . سد نیو کورنلیا تِیلینگز، در امریکا، با حجم ۲۰۹میلیون متر مکعب ، حجیم ترین سد جهان است . سد آبشار اوئندر اوگاندا، با گنجایش ۲۰۴.۸میلیارد متر مکعب ، بیشترین گنجایش را دارد. سد ایتایپو، بر روی رودی بین برزیل و پاراگوئه، بزرگ ترین نیروگاه آبی را دارد و ۱۲,۷۰۰ مگاوات برق تولید می کند. ساختمان سد سه دره، در جانگ جیانگ، رسماً در ۱۹۹۴ آغاز شد و در ۲۰۰۹ تکمیل خواهد شد. در عهدنامه ای بین هند و نپال ، مصوبِ نپال (۱۹۹۶)، طرح هایی برای ساختن سد پانچشوار، با ارتفاع ۳۱۵ متر گنجانده شده است. در ۱۹۹۷، تقریباً ۴۰هزار سد بزرگ به ارتفاع بیش از پانزده متر، و ۸۰۰هزار سد کوچک در جهان فعال بود.
سد و محیط زیست. سدها در طرح های عظیم آبیاری بسیار مفیدند و منبع ارزان و مطمئن تولید برق محسوب می شوند، امّا مشکلات زیست محیطی بسیاری ایجاد می کنند. کوچ اجباری جوامع محلی ، آب گرفتگی و شورشدن خاک ، و از بین رفتن زیستگاه ها از آن جمله اند. با احداث سد کانزادر زیمبابوه ، زیستگاه کرگدن ها، که ازجمله پستاندارانی اند که نسل آن ها به شدت درمعرض خطر انقراض است ، زیر آب رفت. کارآیی سدهای عظیم نیز نیاز به بحث و بررسی دارد ، زیرا مخزن آن ها از پایین پر از گل ولای می شود و درنتیجه، عمق مخزن و حجم آبِ جمع شده در پشت سد کاهش می یابد. این امر سبب کاهش میزان برق حاصل از توربین های برقابی می شود. محروم ماندن نواحی پایین تر رودخانه از رسوبات حاصل خیز نیز تأثیر نامطلوبی بر رودخانه و حیات آبی می گذارد. رسوباتی که قبلاً با آب به پایین دست رودخانه منتقل می شدند، اکنون پشت سد انباشته می شوند. این امر سیلیکات های موجود در آب را کاهش می دهد و درنتیجه، سبب تغییر نوع جلبک های دریا به سود گونه هایی می شود که گُل های سمی می دهند. این گل ها ماهی ها و سایر جانوران آبزی را می کشند.
تخریب سد. نخستین سدی که بنا به ملاحظات زیست محیطی تخریب شد بر رودخانۀ کلاید، در نیوپورت، واقع در ورمونت امریکا، قرار داشت (۱۹۹۶). در ۱۹۹۷، تخریب چندین سد، به ویژه در امریکا، استرالیا و فرانسه منجربه بروز درگیری هایی شد.

معنی کلمه سد در ویکی واژه

(ساختمان): مانعی که در مقابل جریان آب ساخته می‌شود تا از جریان آن جلوگیری یا آن را تنظیم کند.
واژه‌ صد معادل ابجد ۹۴ تعداد حروف ۲ تلفظ سَد نقش دستوری عدد اصلی ترکیب‌ (اسم) پهلوی: ست ‹سد› (ریاضی) مختصات (صَ. دَ. صَ)( ق مر.) آواشناسی sad الگوی تکیه S شمارگان هجا ۱.
سد سکندر کنایه از: سد یا مانع استوار و محکم.

جملاتی از کاربرد کلمه سد

بزم عاشق نداشت نرگسدان سر زد از باغ آسمان مهتاب
گاو و خر را از غم و شادی عالم بهره نیست خاص بهر آدم است، ار شادی و ار غم رسد
کسی که قصه ی منصور بشنود خواجو بخون سوخته بر پای دار بنویسد
می‌باید گفت باز سد فحش از نکبتِ که؟ ز نکبت تو
باز اوهم رود رسد دیگر هیچ منصب نگردد از سرور