سحر

معنی کلمه سحر در لغت نامه دهخدا

سحر. [ س َ ح َ] ( ع ص ) وقت آخر شب و زمان پیش از صبح ، و بعضی شراح نوشته اند که سحر آن وقت را گویند که ششم حصه از شب مانده باشد یعنی چهار پنج گهری شب باقی بود. ( غیاث از لطائف ) ( آنندراج ). سپیده دم. ( دهار ). سحرگاه. ( ترجمان القرآن ). پیشک از صبح. ( منتهی الارب ) :
گذشته ز شب نیمه ای بیشتر
ولیکن نبد نیز گاه سحر.فردوسی.دوش مُتْواریک بوقت سحر
اندر آمد بخیمه آن دلبر.فرخی.وقت سحرک آمد بتعجیل و مرا بخواند نزدیک وی رفتم. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 353 ).
در ملک شاه خدمت تو بی خیانت است
چون در سحر عبادت پیران پارسا.قطران.بخت چون عالی بود بنماید از آغاز کار
روز روشن روشنی پیدا کند وقت سحر.معزی.آنچه یک پیرزن کند بسحر
نکند صد هزار تیر و تبر.سنایی.روز بشب کرده ای بتیرگی حال
شب بسحر کن بروشنایی باده.خاقانی.هر سحر گویدش دعای بخیر
ایزد ارجو که مستجاب کند.خاقانی.صبح دمی چند ادب آموختم
پرده ٔسِحْرِ سَحَری دوختم.نظامی.یاد دارم که شبی در کاروانی همه شب رفته بودم و سحر بر کنار بیشه ای خفته. ( گلستان سعدی ).
دانی چه گفت مرا آن بلبل سحری
تو خود چه آدمئی کز عشق بیخبری.سعدی.دلت بوصل گل ای بلبل سحر خوش باد
که در چمن همه گلبانگ عاشقانه تست.حافظ.سحرچو گشت پدیدار روز گردد شب
شفق چو گشت نمودار صبح گردد شام.قاآنی.|| سپیدی که بالای سیاهی باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). سپیدی که بر سیاهی برآید. ( اقرب الموارد ). || ریه. ( اقرب الموارد ). شش. ( منتهی الارب ). ریه و شش. ج ، اسحار، و سحور. || کرانه هر چیز. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). || نشان پشت ریش شتر و اعلای سینه. ( منتهی الارب ). اثر دبرة البعیر. ( اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ). || التعلیل بالطعام و الشراب. ( تاج المصادر بیهقی ).
سحر. [ س ُ ] ( ع اِ ) شُش. ج ، اسحار، سحور. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ).
سحر. [ س ِ ] ( ع مص ) جادوی کردن و فریفتن. ( غیاث اللغات ). جادویی نمودن و فریفتن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). جادویی کردن. ( ترجمان القرآن ). جادوی کردن و فریفتن. ( تاج المصادر ). || مشغول کردن کسی را بچیزی. ( منتهی الارب ). صرف کردن کسی را از چیزی. ( از اقرب الموارد ). || محتاج و با علت کردن. ( منتهی الارب ). || دلجویی کردن و ربودن عقل کسی بگفتار یا به نگاه. ( اقرب الموارد ). || دور شدن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ).

معنی کلمه سحر در فرهنگ معین

(سَ حَ ) [ ع . ] (اِ. )پیش از صبح ، سپیده - دم .
(س ) [ ع . ] ۱ - (مص ل . ) جادو کردن . ۲ - (اِمص . ) جادوگری . ۳ - (اِ. ) جادو. ۴ - هر آن چه که در آن فریبندگی و گیرندگی خاص باشد.

معنی کلمه سحر در فرهنگ عمید

نزدیک صبح، هنگام پیش از صبح، سپیده دم، پگاه.
۱. فریفته ساختن کسی با کاری شگفت انگیز، جادو کردن، جادویی کردن.
۲. (اسم ) [مجاز] جادویی، افسون، فسون.
۳. (اسم ) [مجاز] چیزی یا کاری که در آن فریبندگی و گیرندگی باشد.
* سحر حلال: [قدیمی، مجاز]
۱. هنرنمایی در نظم یا نثر.
۲. کار عجیب و حیرت انگیز که آلوده به نیرنگ نباشد.

معنی کلمه سحر در فرهنگ فارسی

جادوکردن، فریفته، جادویی، کارشگفت، حیرت انگیز، نزدیک صبح، هنگام پیش ازصبح، سپیده دم، پگاه
۱ - ( مصدر ) جادو کردن . ۲ - ( اسم ) جادو افسون جمع اسحار سحور . ۴ - آنچه که در آن جذابیت و فریبندگی خاصی باشد . یا سحر بنان . خط خوش . یا سحر حلال . ۱ - شعر یا نثر عالی سخن فصیح و بلیغ . ۲ - هنری حیرت انگیز که از راه حیله و نیرنگ حاصل نشده باشد .
شش . جمع اسحار و سحور

معنی کلمه سحر در فرهنگ اسم ها

اسم: سحر (دختر) (عربی) (طبیعت، مذهبی و قرآنی) (تلفظ: sahar) (فارسی: سَحر) (انگلیسی: sahar)
معنی: سپیده دم، پگاه، از نیمه شب تا اذان صبح، زمان قبل از سپیده دم، زمانی است ( در ماه رمضان ) از نیمه شب تا اذان صبح، ( در قدیم ) صبح

معنی کلمه سحر در دانشنامه آزاد فارسی

سِحر
در زبان عربی به معنی فریفتن از طریق تغییردادن و تبدیل کردن ماهیت اشیاء است. در سِحر، شخص ساحر با بهره گیری ازترفندها و شگردهای خاص خود، موجب ظهور امری از طریق غیرمعمول می گردد؛ گویند گاه این طریق از راه ارتباط با شیاطین و جنیّان است. در فقه اسلامی، آموزش، یادگیری و پرداختن به سحر حرام و از گناهان کبیره شمرده شده است. در قرآن نیز آمده که سحر بدون ارادۀ خداوند مؤثر نخواهد بود و آن، وسیله ای برای آزمایش بندگان است. هرکس به دنبال سحر باشد از خیر و رحمت الهی بی نصیب خواهد ماند. سحر و مشتقات آن بیش از ۵۰ بار در قرآن به کار رفته است. در سورۀ فلق به پیامبر (ص) فرمان داده شده که از شر ساحران به خداوند پناه برد. نیز ← جادوگری

معنی کلمه سحر در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی سِّحْرَ: جادو(کلمه سحردراصل به معنای بالای شکم یا ریه است لذا "مسحر" به کسی که دارای شکم و بالطبع محتاج آب وغذا باشد یا به کسی که نفس می کشد هم می گویند)
معنی أَسِحْرٌ: آیا سحر (است)
معنی أَفَسِحْرٌ: آیا سحر(است)
معنی سَحَّارٍ: بسیار سحر کننده - جادوگر زبردست
معنی یُؤْثَرُ: انتخاب می شود - گزینش می شود ("سِحْرٌ یُؤْثَرُ": سحری که از قدیم روایت شده و هم اکنون نیز دانایان آن به نادانان تعلیم میدهند)
معنی مَارُوتَ: نام یکی از فرشتگان (در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است که :هاروت و ماروت دو فرشته بودند که سحر را به مردم یاد دادند ، تا بوسیله آن از سحر ساحران ایمن بوده و سحر آنان را باطل کنند و این علم را به احدی تعلیم نمیکردند ، مگر آنکه بیم می دادند که ...
معنی هَارُوتَ: نام یکی از فرشتگان (در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است که :هاروت و ماروت دو فرشته بودند که سحر را به مردم یاد دادند ، تا بوسیله آن از سحر ساحران ایمن بوده و سحر آنان را باطل کنند و این علم را به احدی تعلیم نمیکردند ، مگر آنکه بیم می دادند که ...
معنی عُقَدِ: گره ها - جمع عقده (در عبارت "ﭐلنَّفَّاثَاتِ فِی ﭐلْعُقَدِ " منظور از دمنده ها در گره ها داستانی است که در الدر المنثور که از تفاسیر اهل سنت است هم آمده به این ترتیب که مردی یهودی رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را جادو کرد ، و در نتیجه آن حضرت بیمار...
معنی مُسَحَّرِینَ: جادو شده ها -دارای شکمها - دارای ریه ها (قالوا انما انت من المسحرین یعنی تو از کسانی هستی که نه یک بار و دو بار ، بلکه پی در پی جادو میشوند و تو را آن قدر جادو کردهاند که دیگر عقلی برایت نمانده . بعضی از علما گفتهاند : کلمه سحر به معنای بالای شکم است...
معنی أَرْجِهْ: اورا نگهدار- اورا مهلت بده(از ماده ارجاء به معنای تاخیر انداختن است. در عبارت "قَالُواْ أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِی ﭐلْمَدَائِنِ حَاشِرِینَ" منظور این است که :موسی و برادرش را مهلت بده و درباره آنان به سیاست و شکنجه ، عجله و شتاب مکن و بفرست سا...
ریشه کلمه:
سحر (۶۳ بار)
«سِحْر» ـ همان گونه که در جلد اول تفسیر «نمونه»، ذیل آیه 102 گفته ایم ـ در اصل به معنای خدعه، نیرنگ، شعبده و تردستی است، گاهی نیز به معنای هر چیزی که عامل و انگیزه آن نامرئی و مرموز باشد، آمده است.
بنابراین، افرادی که با استفاده از سرعت حرکات دست و مهارت در جا به جا کردن اشیاء، مطالب را به صورت خارق العاده، جلوه گر می سازند. (کسانی که با استفاده از خواص شیمیایی و فیزیکی مرموز مواد مختلف، آثار خارق العاده ای به مردم نشان می دهند همه در عنوان ساحر داخل هستند).
بر این اساس، واژه «سحر» (بر وزن شعر) به چیزی گفته می شود که چهره حقائق را می پوشاند، و یا اسرار آن از دیگران پوشیده است.
به کسر (س) جادو. راغب گوید: سحر به چند معنی گفته می‏شود اول حیله‏ها و تخیلات بی حقیقت است که شعبده باز با تردستی چشم شخصرا از کاری که می‏کند منحرف می‏نماید... طبرسی فرموده: سحر و کهانت و حیله نظیر هم اند از جمله سحر تصرفی است که در چشم واقع می‏شود تا گمان کند کار همانطور است که می‏بیند حال آنکه آن طور نیست و و سحر عملی خفی است که شی‏ء را بر خلاف صورت و جنس آن مصوّر می‏کند در ظاهر نه در حقیقت. نا گفته نماند سخن اخیر مجمع قابل مناقشه است دقت در آیات قرآن نشان می‏دهد که اثر سحر فقط در چشم و ذهن طرف است نه تصرّف در صورت و جنس شی‏ء. به عبارت دیگر ساحر در چشم و خیال بیننده تصرّف می‏کند که ریسمان را مار گمان کند نه اینکه ریسمان را به حرکت در می‏آورد آنگاه که انسان به محل تاریک نگاه می‏کند و قیافه مخوفی در نظرش مجسّم می‏شود چشم او اشتباه می‏کند نه اینکه فلان درخت مثلاً به آن صورت در آمده است. قرآن فرماید . آیه صریح است در اینکه در چشم‏ها تصرّف کرده‏اند نه اینکه در واقعاً ریسمانها را به حرکت آورده باشند. همچنین آیه . این نیز روشن است که به خیال موسی چنین می‏امد که آنها به سرعت حرکت می‏کنند نه اینکه آنها حرکت می‏کرده‏اند. ایضاً . نشان می‏دهد که در اذهان تصرّف کرده زوج را به زوجه تصرف کرده باشند. با این بیان فرق سحر و معجزه روشن می‏شود زیرا معجزه انقلاب حقیقی خارج و واقعیت است مثلا در قضیّه عصای موسی و آتش ابراهیم و شکافتن دریا برای بنی اسرائیل و ناقه صالح و غیره. در خارج عصا مار و دریا شکافته و آتش سرد شده بود. ساحر: سحر کننده. جمع آن در قرآن ساحرون (یونس‏77) و سحرة (طه‏70) آمده است. سحّار صیغه مبالغه است . تسحیر گوئی دلالت بر مبالغه دارد طبرسی ذیل آیه . آن را سحر بعد از سحر خوانده و در اقرب آن را از اساس نهج البلاغه نقل کرده است. آیا سحر در رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم اثر داشت؟ قرآن کریم قول کفار را که آن حضرت را مسحور می‏گفتند به صورت ردّ نقل می‏کند . ایضاً . این آیات روشن می‏کند که آن حضرت مسحور نبوده در این صورت آنچه در مجمع از عایشه و ابن عباس نقل شده که لبید بن اعصم یهودی رسول خداصلی اللّه علیه و آله و سلم را سحر کرد و آن حضرت مریض شد تا جبرئیل معوذتین را آورد و سحر گشوده شد و حضرت شفایافت پنداری بیش نیست طبرسی ره پس از نقل آن مسحور است گوئی در عقل او اختلافی رخ داده خداوند این مطلب را با «وَقالَ الظّالِمُونَ اِنْ تَتَّبِعُونَ اِلّا رَجُلاً مَسْحُوراً. اُنْظُرْ کَیْفَ...» ردّ کرده است بلی ممکن است یهودی و تخترانش خواسته‏اند چنین کاری بکنند ولی نتوانستند و خداوند آن حضرت را از کید آنها مطلع فرموده است. مرحوم فیض روایاتی در این زمینه در صافی تفسیر سوره علق نقل کرده است ولی اگر آنها را قبول کنیم باید بگوئیم: نعوذباللّه آن حضرت مسحور بوده است با آنکه قرآن مجید در نفی آن صراحت دارد. محققین به این نقلها اشاره‏کرده و ردّ نموده‏اند. ولی آیه «یُخَیِّلُ اِلَیْهِ مِنْ سِحْرِ هِمْاَنَّها تَسْعی» که گذشت حاکی از نفوذ سحر آن حضرت می‏دانست که این کار سحر است.
[ویکی فقه] سحر (ابهام زدایی). سحر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سحر (جادو)، به کسر سین و سکون حاء، به معنای جادو و افسون• سحر (صبح)، به فتح سین و حاء، زمان قبل از سپیده دم
...
[ویکی فقه] سحر (جادو). جادو و افسون را سِحر گویند. تعاریف گوناگونی از سحر شده و از عنوان یاد شده در باب تجارت و به مناسبت در باب های حدود، قصاص و دیات سخن گفته اند.
در این که «سحر» در چه تاریخی به وجود آمده، تاریخ روشنی در دست نیست، ولی این قدر می توان گفت: که از زمانی خیلی قدیم، این کار بین مردم رواج داشته است. اما چه کسی بار اول جادوگری را به وجود آورد؟ در این قسمت نیز نقطه روشنی در تاریخ دیده نمی شود.
معنای سحر
معنی سحر را می توان انجام نوعی عمل خارق العاده دانست، که آثاری در وجود انسان ها پدید می آورد، و گاهی یک نوع چشم بندی و تردستی می باشد.
سحر در لغت
سحر در لغت به معنای خدعه و نیرنگ، چشم بندی، و به تعبیر قاموس: سحر کردن یعنی خدعه نمودن. اظهار باطل در چهره حق، برگرداندن چیزی از مسیر درست آن و هر چیزی که منشأ و سبب آن دقیق و لطیف باشد، آمده است: کل مالطف و دق. برخی لغویان گفته اند: اصل سحر تبدیل چیزی از حقیقت خود به غیر آن است و به عمل ساحر از این جهت که باطل را به صورت حق نشان می دهد و چیزی را در خیال افراد، خلاف حقیقت آن نمایان می سازد، سحر گفته اند. در مفردات راغب که مخصوص واژه های قرآن است به سه معنی اشاره شده: ۱. خدعه و خیالات بدون حقیقت و واقعیت همانند شعبده و تردستی. ۲. جلب شیطان ها از راه های خاصی و کمک گرفتن از آنان. ۳. معنی دیگری است که بعضی پنداشته اند و آن این که: ممکن است، با وسائلی ماهیت و شکل اشخاص و موجودات را تغییر داد، مثلا انسان را به وسیله آن به صورت حیوانی در آورد، ولی این نوع خیال و پنداری بیش نیست و واقعیت ندارد.
اختلاف در تعریف
...
[ویکی فقه] سحر (صبح). به زمان قبل از سپیده دم سَحَر گفته می شود و از احکام مرتبط با این عنوان در بابهای صلات، صوم و حج سخن گفته‏اند.
پایان سحر معلوم است؛ زیرا به طلوع فجر صادق متصل است و با طلوع آن، سحر پایان می‏یابد؛ لیکن در آغاز آن ابهام وجود دارد. برخی، مدت سحر را از آغاز تا پایان، یک ششم پایانی شب ذکر کرده‏اند.
← تعریف سحر
بهترین زمان برای دعا وقت سحر و دعا کردن در این وقت مستحب است.
← حدیث امام باقر درباره سحر
سحری خوردن هنگام سحر برای کسی که می‏خواهد روزه بگیرد، بویژه در ماه رمضان مستحب است.
تلبیه در وقت سحر
...

جملاتی از کاربرد کلمه سحر

شام هجران تو را، خود سحری نیست پدید صبح امید مرا، همنفس شامی هست
ای نسیم سحر، چه می‌گویی؟ از بت من خبر چه می‌گویی؟
خود را به دوش آه سحر بند چون شرار بر بام این سرا به ازین نردبان مخواه
بدست باد سحر گشت طره سنبل چنان پریش که شد بوم و بر عبیر فشان
۲. کتاب "گویش اردستانی" اثر سحر برنده
به جان گشتم گرو فرمانبری را نهادم رسم نو سحرآوری را
شب که از خط تو یک نکته بیان می‌کردم تا سحر مشک ختا باد به دامان می‌کرد
خاطر ز پی وصل تو سرگرم خیالست آه سحر و اشک شبم شاهد حالست
در وقت سحر نماز شام آوردن بتوان، نتوان تو را به دام آوردن
سوختگان را مبین خوار که آن شاه حسن شب همه شب تا سحر همنفس گلخنی است
ز ناگه یکی روز وقت سحر چو گل کرد سوی گلستان گذر
سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای از احتمال شکنجه عیسی سحرخیز روزنامه‌نگار و فعال سیاسی ابراز نگرانی کرد.
بقعه امامزاده ابوالقاسم در شهرستان فلاورجان، روستای سحر فیروزان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۷۵۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.