زبان اوستایی

آندرئاس در باتاویا (جاکارتا) از تباری ارمنی، آلمانی و مالایی متولد شد. پس از تحصیلات عمومی در هامبورگ و ژنو، در دانشگاه‌های ارلانگن، گوتینگن، هاله و لایپزیگ، به مطالعهٔ شرق‌شناسی و ایران‌شناسی روی آورد و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه‌های کپنهاگ و کیل به پایان رساند. در سال ۱۸۸۷ با لو آندرئاس سالومه، نویسنده و روانکاو مشهور آلمانی ازدواج کرد. او بین سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۸۸۱ در هند با پارسیان و در جنوب ایران کار میدانی انجام داد. تحقیقات او در اروپا بر روی زبان اوستایی و سرزمین‌های مرزی هند و افغانستان متمرکز بود. از سال ۱۹۰۳ تا زمان مرگش استاد لغت‌شناسی آسیای غربی در دانشگاه گوتینگن بود.

ابراهیم پورداوود (زادهٔ ۲۰ بهمن ۱۲۶۴، رشت – مرگ ۲۶ آبان ۱۳۴۷، تهران) ایران‌شناس معاصر، نخستین اوستاشناس و استاد فرهنگ ایران باستان و زبان اوستایی در دانشگاه تهران بود.

بخش نخست این نام ارد به معنی اشه (حق) است و بخش دوم آن یعنی سورَه، صفتی است که در زبان اوستایی به معنای نیرومند و پاک می‌باشد. سوره همان واژه‌ای است که در واژه اردویسور صفت آناهیتا ایزدبانوی ایرانی نیز دیده می‌شود.

اشتاد یشت هجدهمین یشت از بخش یشت‌های کتاب اوستا می‌باشد که نه بند است و بنام ایزد اشتاد که از ایزدان زرتشتی عدالت پرور می‌باشد، سروده شده‌است. این اید در زبان اوستایی ارشتات خوانده می‌شده‌است و اشتات تلفظ پهلوی آن است.

واژه اتاق از کتاگ در زبانِ پهلوی و کُتا در زبان اوستایی گرفته شده است . آتش در زبان پارسیِ باستان و اوستایی ( آتر ) بوده است و هیچ پیوندی میان واژه اتاق و آتش ( آتر ) وجود ندارد.

به گفته جی پی مالری و داگلاس کیو آدامز در بیشتر بخش غربی ایران بزرگ در زمان هخامنشی، زبان‌های ایرانی شاخهٔ جنوب غربی به کار می‌رفت در صورتی که در بخش شرقی آن زبان‌های ایرانی شاخه شرقی که با زبان اوستایی خویشاوندی داشت، متداول بود.

از نظر واژه‌شناسی فارسی، زم در زبان اوستایی به معنای سرد بوده‌است که با پسوند «ین»، واژهٔ زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده‌است.

در میان زبان‌های کهن ایرانی، تنها دو زبان اوستایی و آذری از روی متون نوشته شده، شناخته شده‌اند. قدیم‌ترین بخش این نوشته‌ها مربوط به قرن ششم پیش از میلاد است. زبان اوستایی در شمال شرق ایران و آذری در شمال غرب ایران استفاده می‌شد. بیشترین، زبان‌های ایرانی کنونی از این دو زبان سرچشمه گرفته‌اند.

شهر بلخ یا باختر، از شهرهای مهم خراسان بزرگ و از کهن ترین شهرهای افغانستان است که امروزه در فاصلهٔ بیست کیلومتری از شهر مزار شریف واقع است. برخی می‌گویند این شهر، کهن‌ترین شهر جهان است و قدمت آن به هزاران سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد و می‌گویند زرتشت، بین سال‌های ششصد تا پانصد پیش از میلاد در بلخ ظهور کرده و پادشاه کیانی دعوت وی را به آیین زرتشت پذیرفته است. دین زرتشتی و زبان اوستایی از بلخ آغاز شد. این شهر از مراکز مهم آیین بودایی نیز بوده‌است.

نام ایران به معنای سرزمین آریایی‌ها (ایرها)، شکل پارسی نو واژه آریانام از زبان پیشا ایرانی و به معنای آریایی‌ها است که نخستین بار در زبان اوستایی به صورت آریانم آمده است. (زبان اوستایی در شمال شرق ایران بزرگ یا آنچه امروز ترکمنستان و تاجیکستان خوانده می‌شود، مورد استفاده بود)