دوشاب

دیشب اینجا نبودید اوقات بر من تلخ بود؛ همه کاغذهائی که نواب نایب السلطنة روحی فداه فرمایش کرده بودند ننوشته ماند. نه خواب کردم نه کار تا حالا که صبح شد آقا ملک آمد؛ پیشکش را خواسته بودید، اما او نفهمیده بود که همان قالی و ترشی و دوشاب وسوغات ولایت را باید فرستاد؛ یا قالی و باجاقلی را بهتر دانسته اید، هر کدام که مناسب دانید حاضر و موجود است. اما نمیدانم جواب نایب السلطنه را امروز چه بگویم که دیشب از دست شما هیچ کار از پیشم نرفته تا حالا که دو ساعت از روز گذشته هیچ نخوابیده ام؛ مشکل که امروز هم کاری توانم کرد، چرا که بالفعل مدهوش و گیجم. آه از دست تو! آه از دست تو!

قدمت تولید شیره در استان فارس بیش از ۲ هزار سال بوده و روستای ابنو نیز زمانی دارای کارگاه‌های متعدد دوشاب‌پزی یا به گویش اهالی «دشوپزی» بوده‌است. هم‌اکنون دو کارگاه شیره‌پزی در این منطقه فعال بوده که فرایند فرآوری و پخت سنتی شیره را برای کشاورزان و اهالی برعهده دارند.

مثال کشتنش باشد چو انگوری که کوبندش که تا فانی شود باقی شود انگور دوشابی

- خاتون پنجره (نان پنجره‌ای)، سمنو، دوشاب برنج حلوا

از همان دوران کهن در ارمنستان روغن کنجد تهیه می‌شد؛ و از زمان اورارتو تا سده بیستم فن و صنعت تهیه روغن گنجد تقریباً بدون تغییر باقی مانده‌است. ارمنیان به ویژه در نواحی روستایی از انگور انواع دوشاب‌ها (شیره) و کشمش‌ها تهیه می‌کردند و در فصل سرمای زمستان می‌خوردند.

دوش از طربی بسوی اصحاب شدیم وز غوره فشانان سوی دوشاب شدیم

بهر صباح از آن شیر صاف دکتر را نواله دادی با دوغ و مسکه و دوشاب

به شکر، خسرو دوشاب دل، پیوست از شیرین سر پوچ هوسناکان به یک بالین نمی سازد

دو دیده را خوابی ده زمانه را تابی ده به تشنگان آبی ده به غوره دوشابی ده

گهی می چنگ می خواهد، گهی عود بلی انگور هم دوشاب دل بود

طبق بر سر نهاده هر درختی پر از حلوای بی‌دوشاب و روغن

شربت مرگ ترا پیش لب اینک دارند نیست دیگر ز تو دوشابدلیها لایق

همان گاو دوشابه فرمانبری همان تازی اسب گزیده مری