خنیاگر

شود ساقی محفلت مشتری به بزمت کند زهره خنیاگری

زهره و بهرام می زیبند گاه رزم و بزم این یکی خنجر گذار و آن دگر خنیاگرش

شنیدم که بر لحن خنیاگری به رقص اندر آمد پری پیکری

خنجر نو بر سر بهرام ناچخ زن زنید زخمهٔ نو بر کف ناهید خنیاگر نهید

وز برای نشاط مجلس تو زهره بر چرخ گشت خنیاگر

مردم با عزت و احترام فراوان ایزدان را عبادت می‌نمودند، برای آنان کُندر دود می‌کردند، بدین امید که آرزوهای از دست رفته خود را بازیابند. ایزدان مشوق اصلی سربازان و مردم در زمان مبارزات سخت و فتوحات بودند. به احترام و افتخار آنها، مراسم جشن و پایکوبی، مسابقات ورزشی، تشریفات نظامی برگزار می‌شد. «گوسان‌ها» ،(عاشقی ارمنی) و خنیاگران در وصف دلاوری‌ها و پهلوانی‌های آن‌ها اشعار و ترانه‌ها می‌سرودند، افسانه‌ها و حکایت‌ها روایت می‌کردند و بدین ترتیب نسلی پرورش یافت که با الهام از پیام ایزدان از اهداف و آرمان‌های آن‌ها پیروی می‌کرد.

نوا ساز خنیاگران شگرف به قانون او زان برآورده حرف

از نهیب غضبت چون ز صراحی می لعل نغمه خوی گردد و ریزد ز لب خنیاگر

احمد دانشمند نویسنده رمان "خنیاگران و بردگان" است که در سال 1400 منتشر شد. آن چنان که در بخشی از این کتاب آمده است، "خنیاگران و بردگان" داستان بردگانی است که از حدود قرن هجدهم میلادی از آفریقای شمالی، اتیوپی و سومالی به سواحل خلیج فارس آورده شدند و به عنوان کارگر مزارع، غواص، صیاد مروارید، و نوکر و کلفت در خانه های ثروتمندان به کار گرفته شدند. این بردگان در کنار کار طاقت فرسا و مشقاتی که تحمل می کردند مروج فرهنگ موسیقایی سرزمین هایشان هم بودند. بخش مهمی از موسیقی جنوب ایران و به ویژه استان هرمزگان وامدار تلاش های آن نوازندگان و سرایندگان است.

از لب رامشگران بخلوت رندان یا دم خنیاگران، بدکه خمار

جلال خالقی مطلق در کتاب شاهنامه و فرهنگ ایران در مورد این بیت نوشته‌است: آهنگ غنایی و لفظ ساده این بیت نشان می‌دهد که شاعر احتمالاً موسیقی دان ماهر و مشهوری نیز بوده، یعنی ابوحفص ادامه دهنده هنر خنیاگری ایران قدیم بوده‌است. گویی شاعر احساس یک مرد روستایی را توصیف می‌کند که در محیط سرد و بی‌روح شهر، روزگار گذشته را به یاد می‌آورد.

مطرب ما چون خم می سینه پر جوش ماست محفل عشاق را خنیاگری در کار نیست

بر سپهرت به گه بزم مرا باری هست زحل مویه گر ار زهره خنیاگر نیست