گچ
معنی کلمه گچ در لغت نامه دهخدا

گچ

معنی کلمه گچ در لغت نامه دهخدا

گچ. [ گ َ ] ( اِ ) پهلوی و پازند گچ ، معرب آن جص ، سریانی گسا ، کلمه عربی ، فارسی جبسین از یونانی غوپسس و غوپسینس آمده ، در اکدی گسو آمده. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). خاکی باشد که آن را پزند و بدان خانه سفید کنند. ( برهان ) ( آنندراج ). در هندی و در اشعار قدما گرچ مستعمل است ، و بر این تقدیر گچ مخفف این باشد :
ناید از خاک و گچ و سنگ اینچنین طاقی مگر
خاکش از سنگ و گرچ کافور و سنگش گوهر است.ابن یمین ( از آنندراج ).رجوع به گرچ شود. جص. جبس. جیر. ( منتهی الارب ). جبصین. جبص. ( نخبة الدهر دمشقی ): تجدیر؛ اندودن دیوار را از گل و گچ و مانند آن. خشرم ؛ سنگ نرم که از آن گچ پزند. جصاصات ؛ جاهائی که در آنجا گچ سازند. طبیخ ؛ گچ پخته. ( منتهی الارب ).
گچ و سنگ و هیزم فزون از شمار
بیارید چندانکه باید به کار.فردوسی.ز سنگ و ز گچ بود بنیاد کار
چنین کرد تا باشد آن پایدار.فردوسی.به سنگ و به گچ دیو دیوار کرد
نخست از برش هندسی کار کرد.فردوسی.رجوع به حاشیه برهان قاطع چ معین ذیل کلمه گچ شود.
- امثال :
از سفیدی گچ تا سیاهی زغال را باید از بازار بخریم ؛ یعنی آذوقه در خانه نداریم ، نظیر: شیر مرغ و جان آدم ، از سیر تا پیاز. ( امثال و حکم دهخدا ).
قبر آقا گچ میخواهد و آجر. ( امثال و حکم دهخدا ).
- گچ گرفتن عضوی را ؛ به گچ اندودن عضوی برای جبران شکستگی استخوان.
گچ. [ گ َ ]( اِخ ) دهی از بخش نیک شهر شهرستان چاه بهار، 30000گزی شمال نیکشهر و 8000گزی خاور شوسه نیک شهر به ایرانشهر. کوهستانی ، گرمسیری ، مالاریائی و سکنه آن 100 تن بلوچی است. آب آن از چشمه. محصول آن برنج ، خرما و لبنیات. شغل اهالی زراعت و گله داری و ساکنین از طایفه ٔمیرلاشاری هستند. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

معنی کلمه گچ در فرهنگ معین

(گَ ) (اِ. ) ۱ - نوعی از خاک که پس از استخراج از معدن به کوره می برند و حرارت می دهند تا تبدیل به گچ شود. ۲ - (کن . ) کندذهن ، ناتوان از فهم و شعور.

معنی کلمه گچ در فرهنگ عمید

جسمی جامد و سفید شبیه خاکستر که از حرارت دادن سنگ گچ در کوره به دست می آید و وقتی آن را در آب خمیر کنند به زودی سفت و محکم می شود و خود را می گیرد. غالباً برای سفید کردن اتاق ها و قالب گیری و مجسمه سازی به کار می رود.

معنی کلمه گچ در فرهنگ فارسی

جسمی است جامدوسفیدشبیه خاکسترکه ازحرارت دادن سنگ گچ(۱۲٠تا۱۸٠درجه )درکوره بدست می آید
( اسم ) گچ سولفات دو کلسیم آبدار طبیعی است که در تشکیلات خاکی پوست. جامد کر. زمین بصورت قشر های نسبه ضخیم فراوان است و آنرا استخراج میکنند و مورد استفاده قرار میدهند . معمولا گچ همیشه در طبیعت با سایر ترکیبات خاکی و ناخالصیها همراه است در صورت ناخالص بودن کامل اکثر در سیستم مونوکلینیک متبلور میشود و غالبا بصورت ماکلهای سرنیزه یی در میاید گچ را پس از استخراج از معدن مانند آهک بکوره میبرند و کمی حرارت میدهند تا مقداری از مولکولهای آب تبلورش را از دست بدهد و بصورت گچ قابل استفاده در بنایی و قالب گیری در آید . معمولا گچی که از کوره خارج میشود در حدود ۱/۲ مولکول آب متبلور در هر مولکول سولفات با خود دارد بعبارت دیگر گچ طبیعی در کوره ۱/۵ مولکول آب تبلور خود را از دست مید هد و در این حال گچ مجددا خاصیت جذب آب از دست داد. خود را دارد و بهمین جهت است که در مجاورت آب مقدار آبی را که در کوره از دست داده اخذ و ازدیاد حجم پیدا میکند ولی اگر گچ طبیعی در کوره حرارت زیادی ببیند بطوریکه هم. آبهای تبلورش را از دست بدهد دیگر قابلیت جذب آب را ندارد و قابل استفاده در قالب ریزی و یا بنایی نیست و اصطلاحا آنرا گج سوخته مینامند که سولفات دو کلسیم خالص و بی آب است : و بیرون از خاک جوهری دیگر چون زرنیخ و گچ و آهک و سرمه در آن نبود . یا گچ کاشان . نوعی از کلسیم سولفات است . یا گچ کشته . رسم است که گلکاران گچ را هرروز تر میکنند و اندک اندک بکار میبرند و اگر بر گچ تر کرده شبانروز بگذرد از حیز انتفاع میافتد و گچ کشته همین است : شهیدی کزان شوخ یابد نشان شود چون گچ کشته جسمش روان . ( طاهر وحید )

معنی کلمه گچ در فرهنگستان زبان و ادب

{cast} [ارتاپزشکی] سازه ای برای بی حرکت کردن عضو شکسته یا بیمار
{plaster cast} [ارتاپزشکی] پوشش سختی از جنس گچ برای بی حرکت کردن عضو شکسته یا عمل شده

معنی کلمه گچ در دانشنامه عمومی

گَچ کلسیم سولفات آبدار طبیعی یا غیرطبیعی است و در چندین فرم بلوری یافت می شود که در ذخایر پوسته جامد کره زمین و مایع زمین که قابل برداشت نیست به فرم قشرهای نسبتاً ضخیم و کلفت یافت می شود که آن را از دل زمین استخراج می کنند و استفاده می کنند. نخستین بار حدود ۱۶۰ تا ۲۰۰ میلیون سال پیش، زمانی که دریاها خشک شدند، لایه های سنگ گچ که در زیر آن ها به وجود آمده بودند پدیدار گشتند. گچ یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی مورد استفاده در دنیا می باشد که در قرون گذشته با روش های دیگر تولید و به صورت هایی دیگر استفاده شده است. مطابق تحقیقات زمین شناسان، دوران ناپدید شدن دایناسورها و پدیدار شدن لایه های سنگ گچ خیلی قدیمی تر از ایجاد تمدن ها بر روی زمین است. در قرن ۱۷ پاریس پایتخت گچ بود و تمام دیوارهای چوبی خانه ها توسط گچ پوشانده شده بود. پادشاه فرانسه این قانون را بعد از این که لندن بزرگ در سال ۱۶۶۶ در اثر آتش سوزی از بین رفت اجباری نمود. گچ را پس از استخراج سنگ گچ از معدن مانند آهک به کوره می برند و تا دمای نزدیک به ۱۸۰ درجه سانتی گراد گرما می دهند تا شماری از مولکول های آب تبلورش را از دست بدهد و به فرم گچ قابل به کارگیری به عنوان مصالح ساختمانی و قالب گیری درآید. معمولاً گچ را با آسیابهای مخصوص به صورت پودر درمی آورند و در کیسه ها یا به صورت فله به فروش می رسد. پودرهای گچ مرغوب باید کوچکتر از ۰٫۱۵ میلی متر باشد. در اکثر موارد ترکیب گچ و آب خالص برای کاربردهای مختلف استفاده می شود هر چند در موارد نیاز با اضافه کردن مقداری مواد مختلف می توان زمان سفت شدن آن را کاهش داد؛ مثلاً با اضافه کردن ۱٪ نمک طعام به مخلوط گچ و آب زمان گیرش آن کم می شود و اگر میزان نمک بیش از ۴ درصد شود زمان گیرش زیاد می شود ( تا ۳۰ دقیقه ) .
رنگ گچ به فرم طبیعی سفید بوده و ممکن است به دلیل ناخالصی های مواد آلی رس و اکسید آهن به رنگ های خاکستری، خاکستری مایل به آبی، صورتی یا زرد دیده شود. سنگ گچ دارای سیستم تبلور منوکلینیک، وزن مخصوص ۲/۲ و سختی ۲ می باشد. ژیپس مورد به کارگیری با سنگ گچ به فرم توده ای بلوری شده که به فرم دانه های ریز و درشت است؛ در اسید کلریدریک و آب گرم به فرم محلول در می آید. سنگ گچ خالص دارای ۹/۲۰ درصد آب ترکیبی و ۶/۴۶ درصد SO3 و ۵/۳۲ درصد CaO است.
خلوص سنگ گچ بر پایه درصد کانی ژیپس در آن تعریف می شود. بر پایه انجمن استاندارد مصالح آمریکا ( ASTM ) دست کم خلوص مورد نیاز برای سنگ گچ در مواد صنعتی ۷۰ درصد ژیپس است در صورتی که بیش تر سنگ گچ های تجارتی و بازرگانی دارای ۷۵ تا ۹۰ درصد خلوص می باشند. نا خالصی های موجود در سنگ گچ بیش تر شیل، رس ها و کربنات کلسیم است و گاهی بازمانده کنش ها و فعالیت های حیاتی نیز در آن دیده می شود.

معنی کلمه گچ در دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:گل سفید
گچ (نقاشی). گَچ (نقاشی)(chalk)
سنگ گچ کوبیده شده (ساخته شده از گچِ چسبْ آمیخته). در شکل مدادی، همچون وسیلۀ طراحی استفاده می شود؛ مخلوط آن با رنگیزه و ماده ای چسبا، ترکیبی می شود برای ساختن مدادهای گچ رنگی. طراحی با گچ از دوران پیشا تاریخی وجود داشته، و در میان نقاشان رنسانس، ازجمله لئوناردو داوینچی، رواج داشته است. امروزه نیز مداد گچی کاربرد دارد، ازجمله در نقاشی هایی که نقاشان پیاده رو تصویر می کنند که به آسانی هم پاک می شود.

معنی کلمه گچ در ویکی واژه

گَچ
گِچ
نوعی از خاک که پس از استخراج از معدن به کوره می‌برند و حرارت می‌دهند تا تبدیل به گچ شود.
(عامیانه): کندذهن، ناتوان از فهم و شعور.
برو، حرکت کن، گذر کن.

جملاتی از کاربرد کلمه گچ

ششم روز از دی ماه قدیم به شهر آمِد رسیدیم. بنیاد شهر بر سنگی یک لخت نهاده، و طول شهر به مساحت دو هزار گام باشد و عرض هم چندین. و گرد او سوری کشیده است از سنگ سیاه که خشت‌ها بریده است از صد منی تا یک هزار منی، و پیش روی این سنگ‌ها چنان به یکدیگر پیوسته است که هیچ گل و گچ در میان آن نیست.
ز سنگ و ز گچ بود بنیاد کار چنین باید آن کو دهد داد کار
نمانم جز عروسی را در این سنگ که از گچ کرده باشندش به نیرنگ
به سنگ و به گچ دیو دیوار کرد به خشت از برش هندسی کار کرد
آسیاب کمبل مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان گچساران، بخش مرکزی، دهستان امامزاده جعفر، روستای کمبل واقع شده و این اثر در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۵۳۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نیز آن فرقه که دورند از عشق نقش حمام و گچ دیوارند
چو اندوه بام و درت کرده اند گچ از کوره صبح آورده اند
گچش پخته ز سرب و خشتش از روح بود چوبش ز چوب کشتی نوح
کیمیای خاطرم خاک سخن را کرد زر وین خران چون صورت گچ مرده یک جو زرند
از ایشان هر آن کس که استاد بود ز خشت و ز گچ بر دلش یاد بود
چهارمین معدن نیترات دنیا در کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. همچنین سلستین، بوکسیت، سنگ گچ، مواد اولیه سیمان و مواد اولیه آجر و مصالح ساختمانی از جمله معادن این استان است.
نقطه نرم‌شدگی ویکات یا سختی ویکات، نقطه‌ای تعریف شده برای موادی مانند پلاستیک است که حدفاصل حالت مایع و جامد در آنها را نمی‌توان با یک نقطه مشخص بیان کرد. استفاده عمدهٔ آن در مهندسی، در تعیین زمان گیرش سیمان و گچ است.
به دیوار دلم گر نقش کین بود من آن را درگچ نسیان گرفتم