گولاگ

پیش از جنگ جهانی دوم او بیش از ۳۰ فیلم‌نامه برای فیلم‌های لهستانی و خارجی نگاشته بود. پس از تهاجم آلمان به لهستان، او به لویو رفت، اما در آنجا توسط نیروهای کمیساریای خلق در امور داخلی دستگیر و به گولاگ فرستاده شد.

با همین اتهام سولژنیتسین در تابستان ۱۹۴۵ به هشت سال زندان در اردوگاه کار اجباری (گولاگ) محکوم شد. در ۱۹۵۲ ناتالیا ریچتوفسکایا که از سوی دولت همسر «دشمن مردم» خوانده می‌شد، برای اینکه بتواند شغلی پیدا کند از سولژنیتسین طلاق گرفت. الکساندر سولژنیتسین پس از گذراندن هشت سال زندانی در گولاگ‌های استالین در فوریه ۱۹۵۳ چند هفته پیش از مرگ استالین، از اردوگاه خارج شد. اما برای گذراندن «تبعید ابد» به قزاقستان فرستاده شد. در آنجا به خاطر ابتلا به سرطان معده که در اردوگاه به آن مبتلا شده بود مورد درمان قرار گرفت.

الکسی وانگنگایم (روسی: Алексей Феодосьевич Вангенгейм؛ ۲۲ اکتبر ۱۸۸۱ – ۳ نوامبر ۱۹۳۷) استاد هواشناسی دانشگاه مسکو و بنیان‌گذار اداره دولتی هواشناسی اتحاد شوروی بود که دستگیر و به گولاگ دوران استالین فرستاده شد. او در سال ۱۹۳۷ به جرم پیش‌بینی غلط وضعیت هواشناسی با هدف نابودی کشاورزی اتحاد شوروی اعدام شد. این دستگیری برای مجرم‌تراشی قحطی هولودومور اکراین بود که بعدها معلوم شد عامدانه و به دستور استالین برای سرکوب جمعیت دهقان اکراین بوده.

چاپِ این روزنامه در سال ۱۹۴۹ و با دستگیریِ سردبیرِ آن میخاییل بورودین متوقف شد و بورودین نیز در اسارت در کمپِ گولاگ جان داد. سپس دوباره در ۴ ژانویه ۱۹۵۶ با سرپرستیِ حزب کمونیست اتحاد شوروی بازنشر شد.

با تعداد زیاد مرگ و میر نامعمول که در زمان حکومت استالین رخ داد، او به عنوان «یکی از بدنام‌ترین چهره‌های تاریخ» شناخته می‌شود. این مرگ‌ها نتیجهٔ کلکتیویزاسیون، قحطی، پاکسازی‌ها، بیماری، جنگ و مرگ در گولاگ بوده‌اند. از آنجایی که اکثر مرگ و میرهای نامعمول در زمان استالین به‌طور مستقیم ناشی از کشتار نبودند، تعیین تعداد دقیق قربانیان استالینیسم دشوار است زیرا اجماعی میان محققان در مورد اینکه کدام مرگ‌ها را باید به رژیم نسبت داد وجود ندارد. استالین همچنین به نسل‌کشی به وسیلهٔ کوچ اجباری جمعیت اقلیت‌های قومی در شوروی و قحطی در اوکراین متهم شده است.