معنی کلمه گنگ دژ در لغت نامه دهخدا
ز کوه کیلان او راست تا بدان سوی بر
ز آب خوارزم او راست تا بدان سوی گنگ.
مارکوارت گنگ را سمرقند که پایتخت سغد است دانسته است. ( ایضاً یسنا ج 1 صص 55 - 56 ). و رجوع به گنگ و گنگ بهشت وبهشت گنگ شود :
کنون بشنو از گنگ دژ داستان
بدین داستان باش همداستان.فردوسی.که چون گنگ دژ در جهان جای نیست
چنو شارسانی دلارای نیست.فردوسی.پرستنده بودم بدین کوهسار
که بگذشت بر گنگ دژ شهریار.فردوسی.