گندیده

از آب لطیف تر نباشد چیزی لیکن چو مقام کرد گندیده شود

به یکدم پر از کرم و گندیده شد عذاب خدایی بر او دیده شد

منقول است که «روزی قریش تفاخر بر یکدیگر می کردند و سلمان در آنجا حاضر بود، گفت: اما من خلق شده ام از نطفه ای نجس، و مردار گندیده خواهم شد پس به نزد میزان اعمال خواهم رفت اگر ترازوی عملم سنگین باشد من کریم خواهم بود و اگر سبک باشد لئیم خواهم بود».

پس ای جان برادر اگر از خواب غفلت بیداری و از مستی طبیعت هشیاری، دیده بصیرت بگشای و قدرت پروردگار عظیم را تماشا کن که نطفه گندیده را که حال آن را دانستی به کجا می رساند و چه حکمتها و چه عجایب در آن ظاهر می سازد.

ای تو گندیده میان حرف و صوت وی خدا را بی‌زبان پنداشته

مستی خواهی بادهٔ معنی می نوش کز بادهٔ گندیده چه مستی خیزد

او چو مردار مرده گندیده من چو زاغی برو نشسته مقیم

زین چنین دوغ زشت گندیده این مگس را حذار بایستی

که آبی کان چراغ دیده گردد چو در یک جا ستد گندیده گردد

و آنچه آدمی بدان راه برد از اصل آفرینش خویش، آن است که داند که پیش از هستی خویش نطفه بود: قطره آب گندیده، در وی عقل نه و سمع و بصر نه و سر و دست و پای و زبان و چشم نه و رگ و پی و استخوان و پوست و گوشت نه، بل آبی بود سپید یک صفت.