گلپایگان

معنی کلمه گلپایگان در لغت نامه دهخدا

گلپایگان. [ گ ُ ی ِ ] ( اِخ ) یکی از شهرستانهای استان ششم خوزستان خلاصه مشخصات آن بشرح زیر است : حدود: از شمال به شهرستان اراک ، از جنوب به شهرستان اصفهان و فریدن ، از خاور به بخش میمه شهرستان کاشان و از باختر به بخش الیگودرز از شهرستان بروجرد. هوای شهرستان نسبت به پستی و بلندیهایی که دارد متغیر است ، بدین معنی که هوای قسمت های کوهستانی بخش مرکزی و بخش خوانسار سردسیر و قسمتهای جلگه ای معتدل است. سلسله جبال مرکزی ایران از این شهرستان میگذرد و جهت ارتفاعات از شمال باختر به جنوب خاوری است و مرتفعترین قسمت کوهها در جنوب شهرستان قرار گرفته و خطالرأس آنها حد طبیعی این شهرستان با شهرستان های فریدن و اصفهان است. مرتفعترین قله کوههای مذکور معروف به قله حاجی قارا به ارتفاع 3659 گز است. مهمترین رودخانه شهرستان رودخانه مشهور به قبله است که از کوههای جنوبی خوانسار ودره های دایی ، دربند و دره دراز سرچشمه گرفته و پس ازعبور از بخش خوانسار وارد بخش مرکزی گلپایگان میشودو رودخانه دیگری به نام لعل بار یا اناربار نیز دارد که از کوههای بختیاری سرچشمه گرفته و اخیراً در نزدیکی قریه اختخوان سد مهمی روی این رودخانه بنا شده. رودخانه مذکور پس از گذشتن از گلپایگان به رودخانه لعل بار معروف قسمتی از قرای کنار رودخانه شهرستان محلات و بخش دلیجان و بخش حومه شهرستان قم را مشروب و در خاور شهرستان قم به مسیله منتهی میشود. طغیان آن مانند سایر رودهای کشور اواخر زمستان و اوایل بهار و موقع بارندگی است. محصول عمده شهرستان عبارت است از غلات ، پنبه ، حبوبات ، میوه جات و لبنیات. شهر گلپایگان بوسیله راه شوسه از طریق خمین به قم ، اراک و خوانسار مربوط است. این شهرستان از دو بخش مرکزی گلپایگان و بخش خوانسار تشکیل شده است. این شهر از چهار دهستان و 10 آبادی تشکیل شده که جمعیت آن به اضافه سکنه شهر 22000 تن است. 1- دهستان جلگه دارای 18 آبادی که جمعیت آن به اضافه سکنه مرکز ده 16500 تن است. 2- دهستان پشتکوه دارای 9 آبادی که جمعیت آن به اضافه سکنه مرکز ده 6300 تن است. 3- دهستان عربستان دارای 8 آبادی که جمعیت آن به اضافه سکنه مرکز ده 6500 تن است. 4- دهستان حومه کنار رودخانه دارای 24 آبادی به اضافه سکنه مرکز ده 3500 تن است و جمع69 آبادی 54800 تن. بخش خوانسار دارای 14 آبادی و دارای 12000 نفر سکنه است. بنابر آمار فوق شهرستان گلپایگان از 83 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده ، جمعیت آن 66800 تن است. مذهب ساکنین بخش مسلمان و زبان مادری آنها فارسی است. شهر گلپایگان در 106هزارگزی جنوب خاوری اراک و 213هزارگزی جنوب باختری قم واقع و مختصات جغرافیائی آن بشرح زیر است. طول 50 درجه و 18 دقیقه و عرض 33 درجه و 26 دقیقه ، اختلاف ساعت با تهران 4 دقیقه و 30 ثانیه است ، یعنی وقتی طهران ساعت 12 است گلپایگان ساعت 11 و 55 دقیقه و 30 ثانیه است. ارتفاع شهر از سطح اقیانوس 1924 گز است. بنابراین 724 متر از تهران و 950 متر از قم مرتفعتر و به همین لحاظ هوای آن نیز از دو شهر مذکور سردتر است. شهر گلپایگان یکی از شهرهای قدیمی کشور بوده و دارای ابنیه و عمارات قدیمی از جمله مسجد و مناری از دوره سلاجقه است. بنای امامزاده 17 تن و از دوره صفویه و کتیبه آن بنام امامقلی خان منقوش است. سکنه شهر به اضافه 9 آبادی نزدیک در حدود 22هزار تن است. این شهر یک دانشسرا، یک دبیرستان و شش باب دبستان دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6 ). نام شهری است به عراق در میان اسپاهان و همدان و بانی آن همای چهره آزاد بنت بهمن درازدست پسر اسپندیار روئین تن بوده و آنرا چهرزادگان مینامیدند و جرفادقان معرب آن است. ( آنندراج ) :

معنی کلمه گلپایگان در فرهنگ فارسی

۱ - شهرستانی است واقع در بین شهرستان های : اراک در شمال اصفهان و فریدن در جنوب بخش میمه ( کاشان ) در خاور و بخش الیگودرز در باختر . سلسله جبال مرکزی ایران از این شهرستان می گذرد و جهت آن از شمال باختر بجنوب خاور است . بلندترین قله کوهها قله حاجی قارا بارتفاع ۳۶۵۹ متر است . رودخانه مهم گلپایگان قبله میباشد که به رود لعل بار میریزد . از دو بخش مرکزی و خونسار تشکیل شده که ۸۳ آبادی بزرگ و کوچک دارد و مجموع جمعیتش ۶۶۸٠٠ تن میباشد . محصول عمده شهرستان غله پنبه بنشن میوه و لبنیات است . ۲ - شهر مرکز شهرستان گلپایگان واقع در ۱٠۶ کیلومتری جنوب اراک و ۲۱۳ کیلومتری جنوب باختری قم . طول جغرافیایی آن ۵٠ درجه و ۱۸ دقیقه و عرضش ۳۳ درجه و ۲۶ دقیقه و ارتفاعش از سطح دریا ۱۹۲۴ متر است . شهر گلپایگان یکی از شهرهای قدیمی کشور و دارای بناهای قدیمی مانند مسجد و مناری از دوره سلاجقه و بنای امامزاده هفده تن از دوره صفویه که کتیبه آن بنام امامقلی خان است . جمعیت شهر ۱۲۴٠٠ تن و با ۹ آبادی حومه ۲۲٠٠٠ تن است .
قسمتی از کبود جامع .
دهی است از دهستان رستم بخش فهلیان و ممسنی شهرستان کازرون

جملاتی از کاربرد کلمه گلپایگان

او پس از پدرش دومین شخص از این خاندان بود که به فرمانروایی فارس و کهگیلویه رسید و بعدها لار، هرمز، بحرین، شمیل، میناب، گلپایگان، تویسرکان، محلات و بعضی از ولایت‌های خوزستان مانند هویزه و دورق جزو قلمرو فرمانروایی وی قرار گرفت و منطقه‌ای وسیع از قمشه تا سواحل دریای عمان حکومت یافت.
ارجنک (خوانسار)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان خوانسار در استان اصفهان ایران است.مالک این روستا ملاحسن صدرائی گلپایگانی بودند که در اثر اجرای قانون اصلاحات ارضی از ایشان سلب مالکیت گردید.
وی در تأسیس حوزهٔ علمیهٔ قم مشارکت داشت و پس از وفات سید محمدرضا گلپایگانی به عنوان یکی از مهم‌ترین مراجع تقلید شیعیان ایران شناخته شد.
ارتفاعات شهرستان گلپایگان که دنباله شرقی سلسله جبال زاگرس و غالباً از کوه‌های اطراف خرم آباد جدا شده، متعلق به دوران دوم زمین‌شناسی بوده و به صورت چندین رشته موازی از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد می‌یابد.