گرمسیر

حفر کاریز و جویها مقدور برف نزدیک و گرمسیر نه دور

پیل را کز گرمسیر هند بیرون آورند در خزر بودن به سرما برنتابد بیش از این

سرمای عافیت نشناسیم کز ازل در گرمسیر عشق به سر برده‌ایم ما

آرامگاه شیخ ابراهیم مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان کهگیلویه، بخش لنده، دهستان طیبی گرمسیری شمالی، روستای مال شیخ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

چو شد کینه عمر و دلاور زهیر به پیگار بد خواه شد گرمسیر

در کشتی نشستم تا تنیس و آن تنیس جزیره ای است و شهری نیکو و از خشکی دور است چنان که از بام های شهر ساحل نتوان دید، شهری انبوه و بازارهای نیکو و دو جامع در آن جاست. به قیاس ده هزار دکان در آن جا باشد و صد دکان عطاری باشد. و ان جا در تابستان در بازرها کشگاب فروشند که شهری گرمسیر است و رنجوری بسیا باشد. و آن جا قصب رنگین بافند از عمامه‌ها و وقایه‌ها و آنچه زنان پوشند. از این قصب های رنگین هیچ جا مثل آن نبافند که در تنیس، و آن چه سپید باشد به دمیاط بافتند، و آن چه در کارخانه سلطانی بافند به کسی نفروشند و ندهند.

مجموع جرم جو زمین ۱۰۱۸×۵٫۵ کیلوگرم است که حدود یک میلیونم جرم زمین است. هوا در سطح دریا سنگین‌تر است، چون مولکول‌های هوا به یک‌دیگر نزدیکند و توسط وزن هوای بالای خود فشرده شده‌اند. با افزایش ارتفاع، فاصلهٔ مولکول‌های هوا از یک‌دیگر جداشده و هوا سبک‌تر می‌شود. تودهٔ هوا به حجم بزرگی از هوا می‌گویند که دما و رطوبت آن در سطح افقی برای صدها یا هزاران کیلومتر یکسان باشد. تودهٔ هوا معمولاً به چهار بخش قطبی (سرد)، قطب شمال (بسیار سرد)، استوایی (گرم و بسیار مرطوب) و گرمسیری (گرم) طبقه‌بندی می‌شود. مقدار جرم جو زمین در ارتفاعات به شرح زیر است:

فرمود که جانب «توقات» می‌باید رفتن که آن طرف گرمسیر است اگر چه «انطالیه» گرمسیر است امّا آنجا اغلب رومیانند، سخن ما را فهم نکنند، اگرچه در میان رومیان نیز هستند که فهم می‌کنند.

بر آن زمین ز تفش گرمسیر گشت هوا سیاه گشت هم از دود چهرۀ ایشان

به سرد سیر نبینند لاله در مه دی بگرمسیر نیابند یخ بتابستان

آتول‌ها بیشتر در اقیانوس‌های گرمسیری جهان یافت می‌شوند.

و روز دوشنبه هشتم رجب امیر بگرگان رسید و هوا سخت گرم ایستاده بود، خاصّه آنجا که گرمسیر بود، و ستوران سست شده که بآمل و در راه کاه برنج خورده بودند.

گفتند: نتوانیم دانست. وی معتمدی را گفت: بزیر رو و بتاز و نگاه کن تا آن گرد چیست. آن معتمد بشتاب برفت و پس بمدّتی دراز بازآمد و چیزی در گوش امیر بگفت. و امیر گفت: الحمد للّه، و سخت تازه بایستاد و خرّم گشت، چنانکه ما جمله گمان بردیم که سخت بزرگ بشارتی است، و روی پرسیدن نبود . چون نماز شام خواست رسید، ما بازگشتیم. مرا تنها پیش خواند و سخت نزدیکم داشت، چنانکه بهمه روزگار چنان نزدیک نداشته بود و گفت: «بو بکر دبیر بسلامت رفت سوی گرمسیر تا از راه کرمان بعراق و مکّه رود. و دلم از جهت وی فارغ شد که بدست این بی‌حرمتان‌ نیفتاد، خاصّه بو سهل زوزنی که بخون وی تشنه است، و آن گرد وی بود و بجمازه‌ میرفت بشادکامی تمام. گفتم: سپاس خدای را، عزّوجلّ، که دل خداوند از وی فارغ گشت. گفت: مرادی‌ دیگر هست، اگر آن حاصل شود، هر چه بمن رسیده است بر دلم‌ خوش شود. بازگرد و این حدیث را پوشیده دار. من بازگشتم.