گرده
معنی کلمه گرده در لغت نامه دهخدا

گرده

معنی کلمه گرده در لغت نامه دهخدا

گرده. [ گ ِ دَ / دِ ] ( اِ ) هر چیز مدور گرد. || پارچه زرد مدوری که یهودان بر کتف جامه خود دوزند بجهت امتیاز از مسلمانان خصوصاً و آن را به عربی غیار خوانند. ( برهان ) ( آنندراج ) :
گرده بر دوش راهب دیرم
حلقه در گوش ساجد لاتم.
نزاری قهستانی ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ).
|| همه و مجموع. || نگاه. ( برهان ) ( آنندراج ). || بالش گرد. ( برهان ) ( جهانگیری ). || یک نوع برنج مایل به تدویر است و این برنج در گیلان و مازندران زراعت میشود. || نان غیرتنک. ( برهان ). نوعی از نان باشد. ( جهانگیری ). نوعی از نان که به تازی رغیف خوانند و جردقه معرب آن است. ( آنندراج ). کلیچه. ( انجمن آرا ). شُوایَه : سَلائط؛ گرده های نان کلان. ( منتهی الارب ) :
نان کشکینْت روا نیست نیز
نان سمد خواهی گرده کلان.رودکی.به نیم گرده بروبی بریش بیست کنشت
به صد کلیچه سبال تو شوله روب نرفت.عماره.گولانج و گوشت و گرده و گوزآب و گادنی
گرمابه و گل و گل و گنجینه و گلیم.لبیبی.نعم الرغفان رغفان الشعیر...
نیکاگرده ها که گرده های جو بود.( نوروزنامه ).که از این مهره ها چه میخواهی
گفت یک گرده و دو تا ماهی.سنائی.و با ایشان از وجه زاد و توشه گرده ای بیش نبود. ( سندبادنامه ص 49 ).
بره و مرغ و زیربای عراق
گرده ها و کلیچه ها و رقاق.نظامی.ورم پهلوی پهلوانان به تیغ
خورم گرده گردنان بیدریغ.نظامی.همان قرصه شکرآمیخته
چو کنجد بر آن گرده ها ریخته.نظامی.به یک دو گرده قناعت کن و بحق پرداز
که کس بحق نشود از گزاف برخوردار.عطار.گرده ای بیرون آورد و دو نیمه کرد. ( انیس الطالبین نسخه خطی کتابخانه مؤلف ص 217 ).
بخوان اطعمه حلوای گرم و گرده خاص
بچشم گرسنه جان میدهد ز روی خواص.بسحاق اطعمه.
گرده. [ گ ُ دَ / دِ ] ( اِ ) عضو مخصوص. ( انجمن آرا ). میان دو کتف که سنگینی کوله بر روی آن افتد. میان دو شانه. پائین گردن از پشت.
- کار از گرده کسی کشیدن ؛ بنفع خود او رابکار واداشتن.
|| کلیه. ( فرهنگ رشیدی ) ( دهار ) ( منتهی الارب ). کُلوَه ( به لغت اهل یمن ). قلوه :

معنی کلمه گرده در فرهنگ معین

(گِ دِ ) [ په . ] (ص مر. ) ۱ - هرچیز گرد و مدور مانند: نان . ۲ - نوعی برنج .
(گُ دِ ) (اِ. ) ۱ - شانه ، دوش . ۲ - کلیه . ،بر ~ی کسی سوار شدن کنایه از: اراده و اختیار او را به دست گرفتن .
(گَ دِ ) (اِمر. ) ۱ - طرح یا تصویری که از طرح یا تصویر دیگری کپیه کنند. ۲ - پودر، گردی که زنان برای بزک مورد استفاده قرار می دادند.

معنی کلمه گرده در فرهنگ عمید

= کلیه
۱. هرچیز گرد و مدور، مانند نان گرد: گردۀ نان.
۲. طرح نقاشی.
۳. نقشه یا تصویر یا نوشته ای که از روی آن نقشه و تصویر یا نوشتۀ دیگری کپی کنند.
* گرده برداشتن: (مصدر متعدی ) طرح کردن یا کپی برداشتن از روی تصویر یا نوشته ای.
* گردهٴ گردون: [قدیمی، مجاز] آفتاب و ماه
۱. گردمانند، شبیه گرد.
۲. (زیست شناسی ) سلول های نر گیاه، دانه های ریز که در بساک گیاه وجود دارد، گرد نرِ گل.

معنی کلمه گرده در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - کلیه قلوه : برد حالی زنش زخانه بدوش گرده ای چند و کاسه ای دو سپار . یا دو گرده هر دو گرده . کلیتین . ۲ - میان دوشانه پایین گردن از پشت .

معنی کلمه گرده در فرهنگستان زبان و ادب

{pollen} [زیست شناسی] ریزهاگ های (microspores ) حاوی کامه های گیاهی نر که در بَساک گل ها تولید می شود متـ . دانۀ گَرده pollen grain * مصوب فرهنگستان اول
{platelet, plaquette (fr. )} [زیست شناسی] ساختاری سکه مانند به قطر 2 تا 4 میکرومتر که در خون همۀ پستانداران موجود است و در انعقاد خون نقش دارد

معنی کلمه گرده در دانشنامه عمومی

گرده پودر ریز تا درشتی است دربردارنده گامتوفیت، که گامت های نر ( سلول های اسپرم ) را در گیاهان دانه ای می سازد. دانه های گرده اجسامی ریز، با شکل ها و ساختارهای گوناگون، شکل گرفته در پرچم، یا دستگاه نرینگی گیاهان دانه ای می باشند که از راه های گوناگون ( باد، آب، حشره ها، و غیره ) جابه جا شده، به مادگی گل، یعنی جایی که لقاح در آن رخ می دهد، می رسند.
دانهٔ گرده گیاهان گل دار شامل سه قسمت مجزا است:
۱. بخش مرکزی سیتوپلاسمی که منبع هسته های مسئول لقاح است.
۲. دیواره درونی ( intine ) که دست کم تا حدی از سلولز تشکیل شده است.
۳. دیواره بادوام بیرونی ( extine ) که بسیار در برابر ازهم پاشش مقاوم است. گرمای شدید، اسیدها و بازهای قوی، اثری کم بر آن دارند. ترکیب این لایه دقیقاً مشخص نیست. اجزای آن sporopollenins نامیده می شوند. بخش های درونی دانهٔ گرده به سادگی تخریب می شوند، درحالی که این لایه و درنتیجه شکل کلی دانهٔ گرده در رسوب های گوناگون به سادگی حفظ می شود. بااین حال چگونگی این حفظ شدن در محیط های گوناگون متفاوت است.
به دلیل ساختار متقارن و الگوهای سطحی، دانه های گرده در زیر میکروسکوپ به آسانی قابل تشخیص اند. ساختار دیواره دانه های گرده آن قدر ویژه است که در مواردی گونهٔ گیاه تنها توسط دانهٔ گرده آن قابل تشخیص است. از سوی دیگر، مواردی هم وجود دارند که دانه های گرده با ساختاری بسیار مشابه در خانواده های گیاهی کاملاً نامربوط اتفاق می افتند.
به دلیل مقاومت بالا دربرابر پوسیدگی، پراکندگی گسترده با باد و آب، و تولید فراوان توسط گیاهان، دانه های گرده ترکیبات بسیار معمولی در رسوب های زمین شناسی، چه در دوران باستان و چه امروزه محسوب می شوند. به دلیل این ویژگی ها، دانه های گرده اطلاعات بسیاری دربارهٔ سرچشمه و تاریخ زمین شناختی زندگی گیاهی زمینی فراهم آورده اند.
گرده در چنان مقادیری تولید می شود که جزئی چشمگیر از اجزای تشکیل دهندهٔ اتمسفر زمین به ویژه در بالای قاره ها محسوب می شود. ماده proteinaceous در بسیاری از دانه های گرده ( مانند ابروسیا و بسیاری از چمن ها ) واکنش های آلرژیک که معمولاً به عنوان تب یونجه شناخته شده است، پدیدمی آورند. در بسیاری از کشورها، مقام های محلی دولتی هرساله با سنجش گرده ها، غلظت دانه های گرده را در هوا تخمین می زنند، تا ناراحتی نسبیی را که ممکن است افراد مبتلا به تب یونجه و حساسیت های مشابه تجربه کنند، اندازه بگیرند.
گرده (بندرعباس). گرده، روستایی در دهستان شمیل بخش شمیل شهرستان بندرعباس در استان هرمزگان ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۴۸۶ نفر ( ۱۲۶ خانوار ) بوده است.
گرده (شهر). گرده ( به ترکی استانبولی: Gerede ) شهری است در کشور ترکیه که در استان بولی واقع شده است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی ۲۲٬۶۳۳ نفر و بر اساس برآوردهای سال ۲۰۰۹ میلادی ۲۱٬۹۵۶ نفر می باشد.
گرده (مجارستان). گِردِه ( به مجاری: Gerde ) یک شهرداری در مجارستان است که در ناحیه سنت لورینتس واقع شده است. گرد ۱۲٫۷۶ کیلومتر مربع مساحت و ۵۸۹ نفر جمعیت دارد.
معنی کلمه گرده در فرهنگ معین
معنی کلمه گرده در فرهنگ عمید
معنی کلمه گرده در فرهنگ فارسی
معنی کلمه گرده در فرهنگستان زبان و ادب

معنی کلمه گرده در دانشنامه آزاد فارسی

گَرده (pollen)
گَرده
ذرّاتی در گیاهان دانه دار، حاوی گامت های نر. گرده در نهاندانگان (گیاهان گل دار) در بساک تولید می شود. در اغلب بازدانگان (گیاهان مخروط دار) دانۀ گرده در مخروط های نر تولید می شود. دانۀ گرده معمولاً زردرنگ است و پس از رسیدن، دیوارۀ خارجی سختی پیدا می کند. دانۀ گردۀ گیاهانی که با حشرات گرده افشانی می شوند (← گرده افشانی) غالباً چسبنده و خاردار و بزرگ تر از دانه های گردۀ صاف اند که در گونه های گیاهی گرده افشانی شونده با باد تولید می شوند. دیوارۀ بیرونی دانه های گردۀ گیاهان گرده افشانی شونده با حشرات و باد، غالباً دارای آرایش خاصی از شیارها یا خارها، به صورت تزیینات اختصاصی اند، که به کمک آن ها و معماری دانه های گرده می توان گونه ها یا جنس گیاهان را از یکدیگر تشخیص داد. دانه های گرده در برابر تجزیه و پوسیدگی بسیار مقاوم اند و از این رو، با مطالعۀ دانه های گردۀ سنگواره ای می توان اطلاعات مفیدی دربارۀ پوشش های گیاهی زمان های گذشته به دست آورد. به مطالعۀ دانه های گرده گرده شناسی (پالینولوژی) می گویند.

معنی کلمه گرده در ویکی واژه

گَردهِ
طرح یا تصویری که از طرح یا تصویر دیگر کپیه کنند.
(قدیم): گردی که زنان برای بزک مورد استفاده قرار می‌دادند، پودر.
شانه، دوش، کتف، پشت، بالای کمر.
کلیه. ؛بر ~ی کسی سوار شدن کنایه از: اراده و اختیار او را به دست گرفتن.
هر چیز گرد و مدور مانند نان.
طعم گَس. چئوخ گردِ بُ، گئوتِه گئوتِه. خیلی گَسه، بردار بردار.

جملاتی از کاربرد کلمه گرده

گرده‌های سپید چون کافور نرم و نازک چو پشت و سینهٔ حور
استخوان گوسفند، زغال، گیاهان، و گرده‌های گل که در یک محوطه باستانی یافته شوند از نمونه‌های بوم‌ساخته هستند. بوم‌ساخته‌ها نشانگر شیوه تعامل مردم باستانی با محیط اطرافشان هستند.
امیر خسرو دهلوی در ارج شناسی گردهم آئی یاران سروده است:
از حمله ها نفس ها در حلق ها خبه وز گردها نظرها در دیده ها بشار
چو من چون شمع مردم در سحرگاه چه حاصل گردهی پروانه آنگاه
تو پخته آمده ای از تنور ای گرده کنون به چهره همچون عقیق و مرجانی
گرد آن دایره گرده و خوان پر چو مگس تا قیامت تو که از دایره ابلیسی
گرچه مجنون رفت از دنیا ولی هر گرد باد گرده ای از صورت احوال آن دیوار ماند
گیرمت دل می نسوزد بر شهنشاه عرب ای عجب گردهد جان تشنه لب
گردها میدان و آنگه دو ستون ملک تن گرده همچون مشتری و زهره ات طغرا بود
سگی که آن گرده بدهان داشت. گفت: خدا این گرده را لعنت کند و نیز کسی را که پیش از آن که بهتر از آن یابد، آن را رها کند.