گربز

معنی کلمه گربز در لغت نامه دهخدا

گربز. [ گ ُب ِ / ب ُ ] ( ص ) مکار. محیل. ( از برهان ) ( از آنندراج ). در زبان عربی با شواهد نوشته شده ، ولی بعد از تحقیق معلوم شد که به کاف فارسی اصح است که در اصل گرگ وبز بود، یعنی گرگی خود را به لباس بز جلوه دهد. ( آنندراج ) ( غیاث ) ( فرهنگ رشیدی ). طرار. ( نسخه ای از لغت فرس اسدی ) ( صحاح الفرس ). خبیث. ( منتهی الارب ). نادرست. معرب آن جربز. ( ابن درید ). قربز. ( از فرهنگ رشیدی ). آب زیر کاه :
گربزان شهر بر من تاختند
من ندانستم چه تنبل ساختند .رودکی.مگر تا تو نپنداری که هرگز
بود پیروز بر من رام گربز.( ویس و رامین ).دزی کان جای دیوان بودگربز
چرا بردند ماهم را در آن دز.( ویس و رامین ).دیگر آن وقت آمد که سپاه سالار غازی گربزی بود که ابلیس علیه اللعنة او را رشته بر نتوانستی تافت. ( تاریخ بیهقی ). اسکندر مردی بود گربز و محتال. ( تاریخ بیهقی ). اما علی تگین گربز و محتال است و سی سال شد تا وی آنجامیباشد. ( تاریخ بیهقی ).
مطیع امر تو افلاک توسن
غلام حکم تو ایام گربز.وطواط.مردمان این شهر بغایت گربز و محتال و زراق و مغتال اند. ( سندبادنامه ص 303 ). عین الدوله خوارزمشاه که کاروان و سفیر گربز بود گفت. ( کتاب النقض ص 414 ).
گر تحمل کرد گویی عاجز است
ور غیور آمد تو گویی گربز است.مولوی ( مثنوی ).عقل در دست نفس چنان گرفتار است که مرد عاجز با زن گربز. ( گلستان سعدی ).
که خود را نگه داشتم آبروی
ز دست چنان گربز یاوه گوی.سعدی. || زیرک. دانا. ( از برهان ). زیرک و بسیاردان و دوراندیش. ( نسخه ای از لغت نامه اسدی ). داهی. باذکاوت. هوشیار. چاره گر :
یکی دانش پژوهی داشت گربز
به چرویدن نگشته هیچ عاجز.شاکر بخاری.هیچ مبین سوی او بچشم حقارت
زآنکه یکی جلد گربز است و نونده.یوسف عروضی.همی گوئیم دانائیم و گربز
بود دانا چنین حیران و عاجز.( ویس و رامین ).جوابش داد مادر گفت هرگز
دو دست خودنبرّد هیچ گربز.( ویس و رامین ).در این گیتی چه نادان و چه گربز
به کار خویش حیرانند و عاجز.( ویس و رامین ).غازی شراب نخوردی... و از وی گربزتر و بسیاردان تر مردم نتواند بود. ( تاریخ بیهقی ). و احمدبن سهل مردی بارای بود و گربز و دانسته و زیرک. ( زین الاخبار ).

معنی کلمه گربز در فرهنگ معین

(گُ بُ ) (ص . ) زیرک ، حیله گر.

معنی کلمه گربز در فرهنگ عمید

۱. زیرک.
۲. دلیر.
۳. مکار، طرار، حیله گر.

معنی کلمه گربز در فرهنگ فارسی

زیرک، دلیر، مکار، طرار، حیله گر، جربزهم گفته شدهگربزی:زیرکی، دلیری
( صفت ) ۱ - حیله گر مکار محیل : مردمان این شهر بغایت گربز و محتال و زراق و مغتال اند . ۲ - زیرک و دانا هوشیار : غازی شراب نخوردی ... و از وی گر بزتر و بسیار دان تر مردم نتواند بود . ۳ - دلیر دلاور شجاع .

معنی کلمه گربز در ویکی واژه

زیرک، حیله گر.

جملاتی از کاربرد کلمه گربز

آن خوری آنجا که با تو باشد از ایدر جای ستم نیست آن و گربزی و فن
گفت کان گربزی و رایت کو‌؟! وان درفشِ گره‌گشایت کو‌؟!
وادی وادی ز میش تا بز با چوپانان راد گربز
چو با قضای اجل بر نمی‌توان آمد تفاوتی نکند گربزی و دانایی
گربزانند که از عقل و خبر می‌دزدند خود چه دارند کسی را که ز خود بی‌خبرست
درین گیتی چه نادان و چه گربز به کار خویش حیرانند و عاجز
ابله ار چند پر از زور بود لیک به رأی گرچه بیزور بود بشکند او را گربز
سخت‌رویی ز گربزی بهتر احمدی خوب‌تر ز بولهبی
ز کارآگهان گربزی برگزید برفت و سپه را یکایک بدید
عارضی با مال و ملک و تا رسی بر آب و نان کشته‌ای در خاک نادانی درخت گربزی