کوشا

از اردشیر کوشانی سکه‌هایی پیدا شده که او خود را بر روی آن‌ها کوشانشاه معرفی کرده‌است.

بگرام از دو واژه سانسکریت مشتق شده یعنی «باگ» و «رام» به مفهوم «باغ رام» یا «باغ خدا». میر غلام محمد غبار می‌نویسد: «مقتدرترین پادشاه کوشانی، کانیشکا که بین سالهای ۱۲۰ و ۱۶۰ میلادی سلطنت کرد، پایتخت خود را از شمال هندوکش به جنوب هندوکش منتقل ساخت و بگرام را مرکز تابستانی و پیشاور را پایتخت زمستانی خود قرار داد.»

سه دیگر چو کوشایی ایزدی که از جان پاک آید و بخردی

کوشان امل به فتح تن آسوده شد ز رنج جوشان اجل به رزم سراسیمه شد به کار

به انفاس اسرار پوشان تو به اخلاص بسیار کوشان تو

بپرسید تا کیست امّیدوار کسی، گفت، کاو هست کوشا به کار

در میان زهد کوشان خویشتن قلاش ساز در جهان می‌فروشان خویشتن ابدال کن

وجود امپراتوری کوشان در شمال هندوستان امنیت مرزهای شرقی امپراتوری اشکانی را تضمین می‌کرد. بنا بر این از میانه سده نخست میلادی به بعد، دربار اشکانی بر تأمین امنیت مرزهای غربی در برابر حمله رومیان متمرکز شد. یک سال پس از آن که مهرداد دوم ارمنستان را به فرمان خود درآورد، لوسیوس کورنلیوس سولا، دیکتاتور رومی، با اوروبازوس سفیر اشکانی در کنار رود فرات جلسه‌ای تشکیل دادند و در آن بر سر استفاده از رود فرات به عنوان مرز میان اشکانی و روم به توافق رسیدند.

تاریخچه شهر سمنگان به زمان امپراتوری کوشانی‌ها در قرون ۴ و ۵ میلادی برمی‌گردد در آن‌زمان این شهر یک مرکز بودایی معروف بود. بقایای این دوره اکنون به‌صورت ویرانه در مکانی به‌نام تخت رستم دیده می‌شود که در بالای تپه‌ای در ۳ کیلومتری شهر ایبک واقع شده‌است. در زمان حمله اعراب سمنگان مرکز مهم مذهب بودایی بود و در دوره اسلامی توقفگاه کاروان‌ها در مسیر جاده ابریشم بود.

در بزم قدح نوشان در چشم وفا کوشان معشوقه تو را دانم جانانه تو را یابم

میراسماعیل صدقی‌آسا حسینی از سبک پردازان در موسیقی سنتی بود و مانند علینقی وزیری در تکامل آن بسیار کوشا بود. به موسیقی بومی سرزمین‌های گوناگون ایران علاقه زیادی داشت و به همین دلیل به شهرهای گوناگون سفر می‌کرد و آهنگ‌های کردی و لری جدیدی را با کمک همکارانش تنظیم کرد و در مدرسه عالی موسیقی پایان‌نامهٔ خود را دربارهٔ موسیقی فولکوریک نوشت.

با لشگر هجران تو کوشان همه شب رخساره خراشان و خروشان همه شب

ای میر همه شکر فروشان توبه شکن صلاح کوشان

فَلْیُقاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ایدون بادا که کشتن کناد، و باز کوشا با دشمنان خدای، الَّذِینَ یَشْرُونَ ایشان که میفروشند، الْحَیاةَ الدُّنْیا بِالْآخِرَةِ زندگانی این جهان بآن جهان، وَ مَنْ یُقاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ و هر که کشتن کند در راه خدا با دشمنان خدا، فَیُقْتَلْ تا او را بکشند، أَوْ یَغْلِبْ یا وی پیروز آید و دست یابد، فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ آری دهیم ما او را، أَجْراً عَظِیماً (۷۴) مزدی بزرگوار.

صدق کوشان و ورع کیشانند خصم حرص و طمع اندیشانند