کریه

در آن افعال فکریه تدبر بود او را بتکمیل تفکر

مولانا ابوبکر طهرانی، از دیوان سالاران و مورخان دربار ترکمانان آق قویونلو و قره قویونلو در قرن ۹ هجری(۱۵ میلادی) بوده است. او در ابتدای کتاب دیار بکریه، خود را «ابوبکر الطهرانی الاصفهانی» خوانده است. علاوه بر این اشعاری نیز از وی به جا مانده است.

وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ عابسة، کالحة، کریهة.

خطیبی کریه‌الصوت خود را خوش‌آواز پنداشتی، و فریادِ بیهده برداشتی. گفتی نعیب غُرابَ البَین در پرده الحان اوست، یا آیت اِنَّ انکَرَ الاصوات در شأن او.

از کتاب‌های معروف او می‌توان به «مانالاوس فی الاشکال الکریه» که «ماکس کراوزه» ریاضی‌دان معروف آلمانی به آلمانی ترجمه کرده‌است اشاره کرد. او شاگرد ابوالوفا بوزجانی بود.

چرا خود را چنین عاشق شماری بدین خَلق ‌کریه و خُلق منکر

گر فسرده شدی چو پیه آخر نشنوی نغمهٔ کریه آخر

اسکریهوئلا ۵۶ کیلومترمربع مساحت و ۲۰۰ نفر جمعیت دارد.

وآنگه آن را خرند وکریه نکرد یا ز سنگ است پاش یا ز چدن

زُعُوقَت: طعم بسیار کریه و مرکب از تلخی و شوری است.

کریه‌منظر و رسوا و زشت‌خویی بود خلاصه آدم بی‌شرم و چشم و رویی بود

بحر از کریه ما در بصدف کرد آورد لعل از یاد لبت در دل کان می سوزد

مجتبی برزویی می‌نویسد این امارت در دوران صفویه و قاجاریه و با مهاجرت مکریها از شهرهای زور و کردان ساکن دیاربکر طی دو دورهٔ متفاوت یعنی در پایان کار ترکمانان آق‌قویونلو (دو تا سه دهه پیش از ظهور صفویه در اواخر سده نهم هجری قمری و اواخر سده پانزدهم میلادی) و در اواخر پادشاهی نادر شاه افشار از نواحی کردنشین ترکیه و عراق تشکیل شده است.