کرواسی

کروآسی. کِروآسی (Croatia)
نمایی از شهر ریکا
موقعیت. جمهوری کروآسی در اروپای جنوبی و در ساحل شمال شرقی دریای آدریاتیک قرار دارد. این کشور از شمال به اسلوونی و مجارستان، از شرق به صربستان و بوسنی و هرزگووین، و از جنوب و غرب به دریای آدریاتیک محدود است. مساحت این کشور ۵۶,۶۱۰ کیلومتر مربع و شهر زاگرِب پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور کروآسی از نظر جغرافیایی و تاریخی به دو ناحیه تقسیم می شود: الف ـ نوار ساحلی دالماسی به درازای ۵۵۰ کیلومتر که در ساحل دریای آدریاتیک جا دارد و جزایر متعددی مانند تسرس، کِرک، براچ، هوار، کورچولا، پاگ، دوگی اوتوک، و بسیاری جزایر دیگر، که به کروآسی تعلق دارند، در آب های ساحلی آن واقع اند. شهر تاریخی دوبروونیک، که در ۱۴۵کیلومتری جنوب غربی سارایوو واقع است، به وسیلۀ باریکه ای از ساحل که به کشور بوسنی و هرزگووین متعلق است از سرزمین اصلی کروآسی جدا می شود و نوار ساحلی جنوبی آن با مونته نگرو هم مرز است. شبه جزیرۀ معروف ایستریا واقع در جنوب اسلوونی، شمالی ترین بخش نوار ساحلی را تشکیل می دهد و رشته کوه های وِلِبیت با بلندی ۱,۷۵۸ متر و کوه های وِلیکا کاپِلا و نیز دنبالۀ آلپ های دیناریک این ناحیه را از درون بوم کشور و همچنین از کشور بوسنی و هرزگووین جدا می کند. دنبالۀ ارتفاعات کراس، در شمال شبه جزیرۀ ایستریا که بخشی از آلپ های دیناریک محسوب می شوند، از سنگ های آهکی تشکیل شده و عامل فرسایش غارها و چالاب های فراوانی در آن ها پدید آورده است و بلندترین نقطۀ کشور کروآسی، با ارتفاع ۱,۹۱۳ متر، در آلپ های دیناریک قرار دارد. ب ـ بخش درون بومی کشور کروآسی، که از ناحیۀ تاریخی اِسلاوونیا و جلگۀ حاصل خیز پانونیا تشکیل شده، به وسیلۀ رودخانه های دانوب، مورا، دراوا، ساوا، و کوپا مشروب می شود. رودخانه های مورا و دراوا در شمال، این کشور را از مجارستان جدا می کنند و رودخانۀ دانوب بخشی از مرز صربستان را تشکیل می دهد و رودخانۀ ساوا، که از شهر زاگرب می گذرد، این کشور را از بوسنی و هرزگووین جدا می سازد. غیر از شهر زاگرب (پایتخت)، اسپلیت، ریِکا، اوسییِک، زادار، و کارلوواتس از دیگر شهرهای مهم کروآسی هستند. اقلیم کروآسی در نواحی ساحلی مدیترانه ای، و در نواحی درون بومی قاره ای است. تابستان نواحی درون بومی گرم و زمستان های آن سرد است. نواحی ساحلی دارای زمستان های ملایم و بارانی است و تابستان های آن گرم و آفتابی است میانگین دمای شهر زاگرب در دی ماه صفر درجۀ سانتی گراد و در تیرماه ۲۴ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۰۰۰ میلی متر می رسد. پوشش گیاهی این کشور در نواحی ساحلی از تاکستان ها و باغ های زیتون و مرکبات تشکیل شده و نواحی درون بومی آن را جنگل های بلوط پوشانیده است و خرس، گرگ، روباه، سیاه گوش، آهو، گراز، گربه، و گوسفند وحشی حیات وحش آن را تشکیل می دهند.
اقتصاد. جنگ های داخلی ۱۹۹۰ آسیب بسیاری به صنعت گردشگری این کشور وارد کرده و درآمد ۱,۲۰۰میلیون دلاری پیش از جنگ این صنعت را از بین برده است. علاوه بر آن سیل جنگ زدگان و مهاجران بوسنیایی مسئلۀ بزرگ دیگری از نظر تأمین غذا و مسکن و بهداشت و غیره را پیش روی دولت نوپای کروآسی قرار داده است. از سوی دیگر، شرکت در بازارهای آزاد و ملی سازی صنعت نیز اقتصاد این کشور را دست خوش آشفتگی فراوان کرده که هنوز جبران نشده است. کروآسی از نظر منابع زیرزمینی غنی است و آیندۀ خوبی را نوید می دهد و تولید زغال، بوکسیت، شراب و فرآورده های کشاورزی نیز کمک مؤثری در اقتصاد نوین این کشور محسوب می شود. تولید نفت این کشور سالانه ۱۲میلیون بشکه نفت خام است و بازده گاز طبیعی آن سالانه به ۱,۵۷۰میلیون متر مکعب بالغ می شود. مساحت اراضی زیر کشت کروآسی حدود ۲میلیون هکتار است و ذرت، چغندر قند، گندم، سیب زمینی، انگور، گوشت، لبنیات، و تخم مرغ محصولات کشاورزی و فرآورده های دامی آن محسوب می شوند.
حکومت و سیاست. کروآسی دارای حکومت جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون گذاری است. و رئیس جمهور را مردم برای یک دورۀ پنج سالۀ تمدیدپذیر انتخاب می کنند. مجلس نمایندگان آن، معروف به سابور، ۱۲۷ عضو دارد و مجلس شورایِ استانی آن، که فقط جنبۀ مشورتی دارد، از ۶۸ نماینده تشکیل شده که برای مدت چهار سال انتخاب می شوند.
مردم و تاریخ. جمعیت کروآسی حدود ۴,۲۹۰,۶۱۲ نفر است (۲۰۱۱)و تراکم نسبی آن به۷۵.۵ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور صفر است و حدود ۷۸ درصد از آنان را کروآت ها تشکیل می دهند. ۷۶ درصد از مردم کروآسی از کلیسای کاتولیک رُم پیروی می کنند و ۵۸ درصدشان در شهرها به سر می برند و زبان رسمی آنان صرب و کروآتی است. میانگین امید به زندگی در کروآسی ۷۳ سال است و ۹۸ درصد از بزرگسالان آن با سوادند. سرزمین کروآسی در قرن ۶م، یکی از استان های روم باستان بود و ایلی ری کوم نام داشت و کروآت های سفید در آن به سر می بردند، با رو به ضعف نهادن امپراتوری روم، دولت پادشاهی نسبتاً مقتدری در این سرزمین تأسیس شد. دولت مزبور در ۱۰۹۱م منقرض شد و کروآسی به تصرف مجارستان درآمد. با روبه سستی نهادن دولت مجارستان، کروآسی در ۱۵۲۶ بین امپراتوری عثمانی و امپراتوری اتریش تقسیم شد. عثمانی ها در ۱۶۹۹ کروآسی را تخلیه کردند و اتریش سراسر آن را به خاک خود ضمیمه کرد. در ۱۹۱۸، پس از جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری اتریش، کروآت ها، صرب ها، و اسلوونی ها با هم متحد شدند و کشور یوگسلاوی را تأسیس کردند و در پایان جنگ جهانی دوم کمونیست ها بر آن تسلط یافتند. دولت کمونیستی یوگسلاوی در ۱۹۸۹ متلاشی شد و هم زمان تمایلات ملی گرایانه و استقلال طلبانۀ کروآت ها شدت یافت. در انتخابات آزاد ۱۹۹۰ رهبر اتحاد دموکراتیک کروآسی به پیروزی رسید و به موجب قانون اساسی ای که در همان سال تدوین شد، جدایی کروآسی از یوگسلاوی به تصویب رسید. سرزمین مزبور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ رسماً اعلام استقلال کرد و به دنبال آن جنگ خونینی میان طرفداران و مخالفان استقلال کروآسی درگرفت. با وساطت جامعۀ اروپا و حمایت امریکا و سازمان ملل متحد در ژانویۀ ۱۹۹۲ کروآت ها و صرب ها با هم صلح کردند و جامعۀ اروپا، امریکا، و همۀ کشورهای جهان استقلال کروآسی را به رسمیت شناختند.
برای مطالعه بیشترمراجعه شود به:بالکان،اسلام_در_بالکان،بوگومیل ها