کردار

اندیشه نیک، گفتار نیک به بار می‌آورد و در دل انسان تخم نیکی می‌پروراند و نتیجه آن به صورت اعمال و کردار پسندیده در می‌آید و به عالم بشریت سود می‌رساند و باعث آسایش و رفاه خلق خدا می‌گردد. این سه آموزه ایرانی هیچگاه شامل حال زمان نمی‌شود و هیچ زمانی نیازمند به بروزرسانی ندارد؛ زیرا تا دنیا دنیا باشد بشریت به این سه آموزه نیک نیازمند است.

سدیگر دُشور است کژّ و دروغ ز گفتار و کردار برده فروغ

آیین بودای پاکبوم ، جودو بوکیو (به ژاپنی: 浄土仏教) ،آمیداگرایی در قرن اول یا دوم میلادی در هند پیدا شد. در این آیین از بهشت خاوری پاک بوم سخن می‌گویند و عقیده بر این بود که مؤمنان پس از مرگ در آن بهشت زاده خواهند شد و این پاداش ایمان و کردارهای نیک آنان است. رستگارکننده این مکتب آمیدا (آمیتابه) یا بودای فروغ بی کران است.

درآن دم بسی سخت و ترسان شدم به کردار خود سخت پیچان شدم

عشق تو هم برگسیخت رشتهٔ تسبیح دل حسن تو بر باد داد خرمن کردار من

«علم اقتصاد متمرکز بر اشیا و دارایی‌های محسوس و عینی نیست، بلکه متوجه انسان‌ها، درک آن‌ها و کنش‌های آن‌ها است. کالاها، محصولات، ثروت و دیگر وجوه کرداری، عناصر و مؤلفه‌های طبیعت نیستند، آن‌ها مؤلفه‌های کردار و ادراک انسان اند… وجوه کردار انسان است، که به آن معنا می‌بخشد؛ و کسی که می‌خواهد به بررسی شان بپردازد، نباید به دنیای برون‌ذهن توجه کند، بلکه باید در معنا، مفهوم و شناخت افراد کنش‌گر به جست‌وجوی شان بپردازد.»

زیرا زبی لعل لب ای یار تو را بگشاده دهان پسته کردار تو را

بس کسا کو را کردار تو چونانکه مرا با ضیاع و رمه ای کرد و گشاده دستان

مبنای مشروعیت چنین شیوه‌ای برای استقرار حکومت در دیدگاه اهل سنت عمل صحابه است زیرا گفتار و کردار صحابه هم‌پایه قرآن و سنت منبع اصلی احکام سیاسی به‌شمار می‌رود و به همین جهت شرایط و شیوه‌های استقرار خلفای راشدین را نمونه آرمانی و مشروع حکومت اسلامی دانسته و مشروعیت عمل سیاسی حاکمان را بر پایه همین امر توجیه می‌نمایند.

تصوّف اخلاق رضی است و کردار پسندیده آن بود که بنده اندر همه حال بسنده کار باشد، که رضی راضی بود.

کنون چون بدیدم کردار تو بگویم به توران همه کار تو

ز بر او وز کردار او و نعمت او پدید گشته من اندر میانه اقران

کمانی به بازو و نیزه به دست به کردار پیل بر آشفته مست

همی بنگرید این بدان آن بدین ز کردار بیداد شاه زمین