چرخ دنده
معنی کلمه چرخ دنده در دانشنامه عمومی

چرخ دنده

معنی کلمه چرخ دنده در دانشنامه عمومی

چرخ دنده یک سخت افزار دورانی است که معمولاً دایره ای شکل بوده و دارای دندانه هایی در محیط است و از آن برای انتقال گشتاور از محوری به محور دیگر استفاده می شود. اصول ابتدایی حاکم بر چرخ دنده ها مشابه اصول ابتدایی حاکم بر اهرم ها است. دو یا چند چرخ دنده درگیر با هم با اندازه های متفاوت می توانند گشتاور را تغییر داده، و از طریق نسبت چرخ دنده خود یک مزیت مکانیکی ایجاد کنند، در نتیجه می توان آن را یک ماشین ساده در نظر گرفت. سرعت دورانی و گشتاور دو چرخ دنده درگیر با نسبت قطرهای آنها تغییر می کند.
مجموعه دو یا چند چرخ دنده درگیر با هم، دنباله چرخ دنده ( به انگلیسی: gear train ) یا جعبه دنده ( به انگلیسی: Transmission ) خوانده می شود. دنباله چرخ دنده ها می توانند سرعت، گشتاور و جهت منبع نیرو را تغییر دهند.
شکل دندانه چرخ دنده ها در استانداردهای مختلفی به صورت ریاضی تعریف شده و به دقت ماشینکاری می شود. به عنوان مثال، انجمن تولیدکنندگان چرخدنده آمریکا ( AGMA ) ، دستورالعمل هایی را برای استانداردسازی طراحی و تولید چرخ دنده ها ایجاد کرده است.
از چرخ دنده ها در دستگاه های بسیار متنوعی استفاده می شود، از جمله؛ جعبه دنده و دیفرانسیل خودرو، راه انداز موتورهای جت، جعبه دنده هلیکوپتر، فلاپ باله های هواپیما، پروانه کشتی ها، دستگاه دریل، موتور کرکره برقی و دستگاه خودپرداز.
در تمام سیستم های چرخ دنده امروزی، چرخ شانه ( به انگلیسی: rack ) پایه طراحی دندانه ها و ساخت ابزارهای تولید چرخ دنده است. در هر دو سیستم متریک و اینچی، چرخ شانه مبنا برای اندازه واحد استانداردسازی شده است. چرخ شانه استاندارد در سیستم متریک دارای مدول ۱ و در سیستم اینچی دارای گام قطری ۱ می باشد.
استفاده کردن از چرخ دنده ها به سالیان قبل برمی گردد. اگرچه چرخ دنده های اصلی آن به شکل امروزی نبوده و دارای معایب زیادی بودند. آن ها از چوب و میله های چوبی ساخته شده بودند که با چربی های حیوانات روان کاری می شدند و کاربردهای آن در پمپ ها و بلند کردن اجسام سنگین مانند مصالح ساختمانی و . . بود. همچنین دستگاه هایی در یونان باستان کشف شده است که برای محاسبهٔ حرکت ستاره ها و سیارات استفاده می شده است.
در قرن هجدهم، پس از انقلاب صنعتی در انگلستان، شروع به استفاده از چرخ دنده های فلزی در ماشین آلات نساجی شد. ساخت چرخ دنده ها امروزه تحول یافته است و این چرخ دنده ها بسیار پیشرفته تر هستند و پیشرفت آن ها همچنان ادامه دارد.
معنی کلمه چرخ دنده در دانشنامه آزاد فارسی
معنی کلمه چرخ دنده در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه چرخ دنده

معنی کلمه چرخ دنده در دانشنامه آزاد فارسی

چرخ دنده (gear)
چرخ دندانه داری برای انتقال حرکت چرخشی محوری به محور دیگر. چرخ دنده ها به صورت جفتی یا زمانی که محورها در یک جهت می چرخند، یعنی به صورت سه تایی به کارمی روند. نسبت چرخ دنده، نسبت تعداد دندانه های دو چرخ ، تعیین کنندۀ نسبت گشتاور۱ است. نسبت گشتاور برابر است با نسبت نیروی چرخشی محور خروجی به نیروی چرخشی محور ورودی. نسبت سرعت زاویه ای دو محور با نسبت چرخ دنده تناسب معکوس دارد. در محورهای موازی، از چرخ دندۀ ساده۲ استفاده می کنند که دندانه هایی صاف و موازی با طول محور دارد. دندانه های چرخ دندۀ مارپیچی۳ در امتداد مارپیچ تراشیده می شوند. چرخ دندۀ مارپیچی دوتایی کارآمدترین چرخ دنده برای انتقال انرژی است. برای اتصال محورهای متقاطع از چرخ دندۀ مخروطی۴ استفاده می کنند که دندانه هایی روی سطح مخروط ناقص دارد و این دندانه ها به تدریج باریک می شوند.
torque ratiospur gearhelical gearBevel gear

معنی کلمه چرخ دنده در ویکی واژه

ingranaggio

جملاتی از کاربرد کلمه چرخ دنده

نخستین بادگرد (توربین) عمودی در بین قرون هفتم تا نهم میلادی (قرن اول تا سوم هجری) در ایران اختراع گردید. این بادگرد دارای پره‌های چوبی بود و محور آن سنگ آسیایی را در طبقه تحتانی آن می‌گرداند که مخصوصاً در نواحی که رودخانه برای گرداندن چرخ آسیاب در دسترس نبود، روش بسیار خوبی برای تولید انرژی بود ضمن اینکه محور آن نیاز به تغییر جهت با چرخ دنده نداشت تلفات انرژی نداشت و مستقیماً سنگ را بگردش درمیاورد.