چای

معنی کلمه چای در لغت نامه دهخدا

چای. ( چینی ، اِ ) معروف است و آن برگی باشد که از ختای آورند و جوشانیده مانند قهوه بخورند، منفعت بسیار دارد و مضرت شراب را دفع کند. ( برهان ) ( آنندراج ). معروف و مشهور است به چای و آن برگی است که از چین و ختا آورند و در آب جوشانیده مانند قهوه خورند و خاصیت آن بسیار است و مضرت شراب را دفع کند، گویند مردم تبت بسبب آنکه شراب بسیار میخورند، به قیمت مشک میخرند. ( برهان و انجمن آرا ذیل لغت «چاه » ). درخت کوچکی از محصولات آسیای شرقی یعنی چین و ژاپون که برگهای آن را پس از عمل آوردن در جعبه های قلعاندودکرده به همه ممالک کره ارض میبرند و نوعاً بر دو قسم است : سیاه و سبز، و چای سبز اثر تحریکش زیادتر از چای سیاه میباشد. ( ناظم الاطباء ). برگ درختی است که دم کرده مینوشند، مفرح است و فواید بسیار دارد. ( فرهنگ نظام ). چایی. ( ناظم الاطباء ). این را چائی هم میگوئیم. ( فرهنگ نظام ). و صاحب ترجمه صیدنه ذیل «چا» آورده است : «چا»، نوعی است از انواع نبات و منبت او در زمین چین است او را بپزند، در وعائی چهارسو خشک کنند و در وقت حاجت به آب گرم شربت کنند و بخورند، و شربت او قائم مقام ادویه مرکبه و دفع مضرت شراب بکند و از این جهت اهل تبت دفع مضرت شراب به او کنند زیرا که ایشان افراط در خوردن شراب میکنند و رفع مضرت او را هیچ چیز مثل او نکند و تجار که آن را به زمین تبت برند در عوض مشک گیرند. در کتاب اختیارات چنین آمده است که نبات چا از نبات اسپست مقداری باریکتر باشد و طعم او خوشتر بود و در او اندک تلخی بود، چون او را بجوشانند تلخی از او برود و او را در وقت تری درهم بکوبند و به آب گرم به ناشتا شربت کنند وبخورند و او حرارت باطن را بنشاند و خون را صاف کند. و طایفه ای که در چین نبات او را مشاهده کرده اند چنین گویند: که مقر پادشاهان ایشان در شهر «منجو» است و در میان این شهر وادیی است و این برگ آنجا میروید،چنانکه دجله در میان بغداد در هر دو طرف آن وادی خماران باشند، خماران که بخوردن چا اعتیاد دارند. چنانکه در زمین هند رسانند ( راسایند ) و خرید و فروخت آن کنند و خراج آن به خزینه پادشاه عاید سازند و بیع وشرای آن بی رخصت ملک آنجا نتوان کرد و هر کس که آن را بخرد یا بفروشد یا بدرود، بدانند او را بکشند و گوشت او را بخورند. و دخل این مواضع ( ؟ ) که می کنند با دخل معادن طلا و نقره مخصوص آن پادشاه بود و چندی ( ظ:جنیدی ) در قرابادین خود گوید: چا، نباتی است در چین و او را آنجا کنند و به اطراف برند و چنین گویند که سبب معرفت او آن بود که پادشاه چین بر یکی از خواص خود خشم گرفت و حکم اخراج او از ملک خود کرد و آن شخص زرد چهره بود و معلول. روزی از غایت گرسنگی بر اطراف کوهی بدویدن آمد و او همچنان میگشت این نبات را بدید و غذای خود از آن ساخت در اندک مدتی آثار صحت و حسن صورت و نضارت در او پدید آمد و او همچنان آن گیاه را میخورد کمال قوت در او می افزود تا یکی از مقربان آن حضرت را بر او گذار افتاد و او را معاینه بدید،خبر او را به پادشاه رسانید و از پیدا کردن «چا» و حصول او کماهی خبر داد. پادشاه را بر آن حال عجب آمدو مثال داد تا او را حاضر گردانیدند. چون پادشاه صورت او را بدید متعجب بماند از حال پرسید، او حال خودرا تقریر کرد و خاصیت آن را شرح داد. اطباء زمان راحاضر ساخت و آن را تجربه نمودند و منافع آن را معلوم کردند و در کتب خود نوشتند». ( از ترجمه صیدنه ).

معنی کلمه چای در فرهنگ معین

(اِ. ) مأخوذ از چینی ، درختی است کوچک دارای برگ های سبز و دندانه دار. گل هایش سفید و معطر در جاهای معتدل و مرطوب می روید. برگ هایش را هر سال می چینند و در ماشین های مخصوص تخمیر و خشک می کنند و سپس آن را دم کرده و مصرف می کنند. ، ~ قندپهلو (دیشلمه ) چایی

معنی کلمه چای در فرهنگ عمید

۱. (زیست شناسی ) درختچه ای با برگ های دندانه دار که معمولاً در نقاط معتدل و مرطوب می روید.
۲. (زیست شناسی ) برگ های این گیاه که دارای تئین، نئوفیلین، تانن، اسیدگالیک، ویتامین c
۳. دم کردۀ برگ های خشک این گیاه که به صورت نوشیدنی گرم مصرف می شود.
* چای آق پر: (زیست شناسی ) نوعی چای با پرهای سفید.
* چای باروتی: (زیست شناسی ) نوعی چای مرغوب شکسته و بسیار نرم.
* چای پر درشت: (زیست شناسی ) نوعی چای.
* چای زرین: (زیست شناسی ) نوعی چای با پرهای درشت و زردرنگ.
* چای سبز: (زیست شناسی ) نوعی چای محرک با طعم تند که برگ های آن را پس از چیدن فوراً در هوای آزاد خشک می کنند.
* چای سفیدپر: (زیست شناسی ) = * چای آق پر

معنی کلمه چای در فرهنگ فارسی

( اسم ) گیاهی از رد. دو لپه ییهای جدا گلبرگ که تیره متمایزی را بنام خود تشکیل میدهد ( دربعضی کتب این گیاه را جزو تیر. پنیرکیان محسوب داشته اند ) . این گیاه بحالت خود رو ممکنست درختی بارتفاع ۱٠ متر بوجود آورد ولی چون جوانه ها و برگهایش را هر سال میچینند نوع پرورش یافته اش بیش از ۲ متر بلند نمیگردد. چای بومی چین و هندوستان است . برگهای آنرا دم کرده مصرف کنند و آن دارای ماد. (( تئین ) ) است .

معنی کلمه چای در فرهنگستان زبان و ادب

{Camellia} [زیست شناسی- علوم گیاهی] سرده ای درختچه ای یا درختی همیشه سبز از چائیان با حدود 120 گونۀ پراکنده در شرق آسیا؛ برگ های آنها براق و تخم مرغی است و گل هایشان در حالت خودرو پنج تا هفت گلبرگ دارد که تعداد زیادی پرچم زرد را در بر گرفته اند و کاسبرگ هایشان ...

معنی کلمه چای در دانشنامه عمومی

چای نام یک نوشیدنی معطر است که معمولاً با ریختن آب داغ یا در حال جوش بر روی برگ های عمل آورده شده گیاه «کاملیا سیننسیس»، که گیاهی همیشه سبز و بومی آسیای شرقی است به دست می آید. این نوشیدنی پس از آب، پرمصرف ترین نوشیدنی جهان است.
نام این گیاه در زبان چینی جنوبی چای و در زبان چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می شد و هردو تلفظی از یک حرف چینی یگانه در چین قدیم هستند. مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند.
نوشیدنی چای با دم کردن برگ ها، جوانه ها یا شاخه های فرآوری شدهٔ بوتهٔ چایِ گونهٔ کاملیا سیننسیس به مدت چند دقیقه در آب داغ ( نزدیک درجهٔ جوش ) درست می شود. فراوری آن می تواند شامل اکسیداسیون، حرارت دهی، خشک سازی و افزودن گیاهان، گل ها، چاشنی ها و میوه های دیگر به آن باشد.
چای یک منبع طبیعی از کافئین و آنتی اکسیدان ها است اما تقریباً بدون چربی، کربوهیدرات ها یا پروتئین، دارای طعمی مطلوب است که کمی تلخ و گس می باشد.
چای نوشیدنی محبوب در ایران است؛ و بیشتر مردم همه روزه آن را مصرف می کنند. ایرانیان چای را درمان خستگی نیز می دانند.
انواع چای براساس نوع فراوری خود قابل تمایز هستند. برگ های بوتهٔ گیاه چای، اگر به سرعت پس از چیده شدن، خشک نشوند، پلاسیده و اکسیده می شوند. این فرایند مشابه با تبدیل جو به مالت است، که در آن نشاسته به انواع شکر تبدیل می شود؛ برگ های آن به سرعت تیره می شوند، و سبزینهٔ آن تخریب شده و مواد جوهر مازو در آن آزاد می شود. گام بعدی در فرآوری، متوقف ساختن روند اکسیداسیون در مرحله ای ازپیش تعیین شده و از طریق از بین بردن آب برگ ها با حرارت دادن آن ها می باشد.
اصطلاح «تخمیر» ( احتمالاً به وسیلهٔ پرورش دهندگان انگور ) برای تشریح این فرایند بکار برده شده، و حتی در مواردی که هیچ گونه تخمیر واقعی ( یعنی این فرایند با مخمر انجام نگرفته و اتانول هم تولید نشود ) صورت نگرفته باشد، استعمال شده است. اما بدون کنترل دقیق رطوبت و دما، قارچ ها بروی سطح چای رشد می کنند. قارچ ها سبب تخمیر واقعی در چای می شوند که سبب آلودگی چای با مواد سمی و سرطان زا گشته، که در نتیجهٔ آن باید چای را دور ریخت.
از لحاظ سنتی، چای بر اساس درجه و دورهٔ تخمیر شدن ( اکسیداسیون ) برگ ها، به گروه های زیر طبقه بندی می شود:

معنی کلمه چای در دانشنامه آزاد فارسی

چای (tea)
درختچه ای همیشه سبز۱، با نام علمی Camellia Sinensis، از خانوادۀ چای۲. برگ های خشک و تخمیرشدۀ آن را در آب داغ می خیسانند و از آن نوشیدنی نشاط آوری تهیه می کنند که آن نیز به چای معروف است. چینی ها این گیاه را از ۷۳۷ پ م می شناخته اند. چای نخستین بار در ۱۶۱۰ به اروپا رسید و سریعاً به نوشیدنی عامه پسندی تبدیل شد. در ۱۸۲۳، مشخص شد که بوتۀ چای به صورت وحشی در مناطق شمالی هندوستان می روید. پس از مدتی، این گیاه را در آسام و سری لانکا کشت کردند. ایران، چین، هندوستان، سیلان، ژاپن، افریقا، امریکای جنوبی، گرجستان، آذربایجان و اندونزی از تولید کنندگان چای اند. نخستین کسی که به فکر تولید و کشت چای در ایران افتاد، حاج محمدحسین اصفهانی بود که در ۱۳۰۲ق، در زمان ناصرالدین شاه، بذر چای را از چین به ایران آورد، اما در کشت چای موفق نشد. در ۱۳۱۷ق کاشف السلطنه، سرکنسول ایران در هندوستان، اصله و تخم چای را به ایران وارد کرد. سرسختی های او در کشف چای، موجب قتل او شد.گیاه چای. بوتۀ اصلی چای پیوسته سبز و اصلش از آسیای شرقی است و ارتفاعش به حدود دَه متر می رسد، اما هنگام پرورش آن برای مقاصد اقتصادی حداکثر به۱.۵ متر می رسد و هر پنج روز یک بار برگ ها و شاخه های جوان آن را می چینند. بوته های آن را با کاشتن دانه زیاد می کنند و از ۳ سالگی از آن بهره برداری می کنند.
طرز تهیۀ چای خشک. برگ های جوان را پس از چیدن در محوطه ای، که به آن هوا دمیده می شود، در طبقه هایی پخش می کنند، تا به مدت چهار تا هجده ساعت براثر جریان هوا مقداری از آب آن ها از دست برود. برای تهیۀ چای سیاه۳، که از سریلانکا و هندوستان به دست می آید، برگ ها را در ماشین هایی با غلتک هایی خاص می ریزند تا روغن های اسانس دار برگ ها آزاد شود. سپس، آن ها را تخمیر و سرانجام خشک و درجه بندی می کنند. فرآیند تخمیر باعث می شود که رنگ برگ چای، سیاه یا قهوه ای تیره شود. عطر چای به سبب اسانس های فرّار آن، خاصیت محرّکش به سبب تئین (← کافئین)، و گسی آن به واسطۀ مواد مازوئی است. برای تهیۀ چای سبز۴، که در چین، تایوان، و ژاپن مصرف می شود، ابتدا برگ ها را بخار می دهند و پس از آن، از غلتک هایی می گذرانند. این چای را بعد از خشک کردن درجه بندی می کنند. رنگ این محصول سبز یا تقریباً سبز است. بعضی چای ها را با روغن های گیاهی، مثلاً روغن برگاموت، معطر می کنند.
درجه بندی. اساس درجه بندی اندازۀ برگ است. بعضی از چای های سریلانکا (سیلان) را پس از درجه بندی به نام های گوناگون می خوانند. از آن جمله اند پرتقالی، گلی، شکسته، شکسته پرتقالی، و خرده. چای اخیر را اغلب به صورت کیسه ای به فروش می رسانند. در جهان، ۷۵ درصد تجارت چای منحصر به چای سیاه است.
مصرف. در کشورهای متفاوت، شیوۀ نوشیدن چای متفاوت است. در ژاپن، چایخانه های خاصی دایر است که تشریفاتی ویژه برای مصرف چای عرضه می کنند. در تبت۵، تکه های سخت و فشردۀ چای را بیش از آن که دَم کنند، مثل پول دست به دست می کنند. در ایران نیز چایخانه های معروفی برپا بوده اند که برخی هنوز هم دایرند.
تحقیقات جدید. چای سیاه حاوی فلاونول۶، ماده ای شیمیایی و ضداکسیدان، است که مواد اکسیدکنندۀ زیان آور بدن را ا بین می برد. در ۱۹۹۹، پژوهشگران امریکایی دریافتند که نوشیدن چای موجب جلوگیری از حمله های قلبی می شود. حملات قلبی در گروهی که چای می نوشند، در مقایسه با گروهی که عادت به نوشیدن چای ندارند، ۴۴ درصد کمتر است. در بسیاری از کشورهای جهان دم کردۀ چای پس از آب بیشترین نوشیدنی است که مصرف می شود.evergreen Theaceae Black tea green tea Tibet flavonol

معنی کلمه چای در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] چای یکی از انواع برگها می باشد. از احکام آن به مناسبت در باب صلات سخن گفته اند.
چای برگهای گیاهی به همین نام است.
احکام چای
جواز سجده بر برگ چای محلّ بحث است. برخی به جهت صدق عنوان خوردنی بر آن، صحیح نمی دانند و برخی از آن جهت که خودش خورده نمی شود، بلکه رنگ و مزه حاصل از آن نوشیده می شود سجده بر آن را صحیح دانسته اند.

معنی کلمه چای در ویکی واژه

دَم کرده برگ‌های خشک شده گیاهی به همین نام در آب جوش که به صورت نوشیدنی گرم استفاده می‌شود و تحریک کننده و دارای مزه گس است. چای کلمه‌ای خالص و در زبان معیار باستان به معنی رود خروشان بوده است، همچنین اطلاق این کلمه به چای نوشیدنی، بیشتر به سبب فواره چای از لوله قوری بوده که در ذهن تداعی همان رود خروشان بوده است.
مأخوذ از چینی، کلمه چای از گویش چینی جنوبی به فارسی آمده است. در گویش چینی شمالی به آن تی گفته می‌شود که به همان شکل وارد انگلیسی شده است. چای درختی است کوچک دارای برگ‌های سبز و دندانه‌دار. گل‌هایش سفید و معطر در جاهای معتدل و مرطوب می‌روید. برگ‌هایش را هر سال می‌چینند و در ماشین‌های مخصوص تخمیر و خشک می‌کنند و سپس آن را دم کرده و مصرف می‌کنند.
چایی که آن را شیرین نکرده‌اند و با حبه قند نوشیده می‌شود. چای فوری پودری که با حل کردن در آب جوش به صورت چای آماده درآید. ؛ چای کیسه‌ای خرده چای خشک که درون کیسه نازک کوچکی جای دارد و برای استفاده آن را در آب جوش اندازند.

جملاتی از کاربرد کلمه چای

سن یاریمین قاصدی سن ایلن سنه چای دئمیشم

کشتم بدست خود همه را جابجا، ولی دیدم که مانده خالی چای چهار سرو

جمهوری قره‌چای و چرکس، (به روسی: Карачаево-Черкесия) یکی از جمهوری‌های فدراسیون روسیه است. این جمهوری عضو منطقهٔ اقتصادی فدراسیون قفقاز شمالی است. پایتخت جمهوری قره‌چای و چرکس شهر چرکسک است. این جمهوری در ۳ ژوئیهٔ ۱۹۹۱م. تأسیس شده‌است.

این روستا در دهستان نازلوچای قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیّت آن ۲۹۰نفر (۸۲ خانوار)

نه هر جیبی کنداز خشک رود چای دریایی نه هر اشکی کنداز موج‌خیز گریه طوفانی

امیر کلای او، بوینین چه چایی دارنه امیر دتر، گردن صراحی دارنه

چنان چون که فرمود فغفور شاه بدادم تو را جای در قعر چای

نه گفت و گویِ رضاخان نه یادِ احمد شاه نه فکرِ مؤتمن الملک و ذکرِ چایکین بود

همیشه تا که کسالت زدای باشد چای بویژه فصل بهار و خصوص صحن چمن

همه آن روز رختِ نو پوشند چای و شربت به خوش دلی نوشند

در پی جنگ‌های ایران و روسیه در سده نوزدهم و به تبع آن عهدنامه ترکمانچای در سال ۱۸۲۸، رود ارس به عنوان مرز ایران و روسیه تعیین شد. در نتیجه، کل قفقاز در امپراتوری روسیه گنجانده شد. با توجه به ضعف نظامی ایران، مسلمانان ترک‌زبان قفقاز که از روسیه ناراضی بودند و امیدی به حمایت ایران نداشتند، به امپراتوری عثمانی روی آوردند. امپراتوری عثمانی که مدعی قهرمانی جهان اسلام بود، حمایت خود را از مسلمانان قفقاز افزایش داد. در همان زمان، در اواخر سده نوزدهم، ایده‌های وحدت اسلامی و وحدت ترک‌زبانان در میان روشنفکران عثمانی محبوبیت یافت. نتیجه آن تأسیس حزب اتحاد و ترقی در سال ۱۸۸۹ بود که خواستار حفظ همه مردم تحت امپراتوری عثمانی حول سه رکن اسلام، زبان ترکی و خلافت بود.

تمیزِ چایِ خوب و بد ندارد و الّا هیچ نقصی خود ندارد

آنچای که چون خور دهد از جام شعاع از قلب زدوده زنگ و از مغز صداع