چاپ

چاپ

معنی کلمه چاپ در لغت نامه دهخدا

چاپ. ( اِ ) طبع. باسمه. عملی است که بواسطه آن میتوان از روی یک نوشته چند نسخه شبیه به آن تهیه کرد. ( لغات نو فرهنگستان ). طبع و باسمه و تافت و انطباع و تافتگی از روی خط و نوشته. ( ناظم الاطباء )؛ چاپ اول ، طبع نخستین کتابی ؛ چاپ عبدالرحیم ، طبع او. چاپ سنگی و چاپ سربی و چاپ ژلاتینی از انواع طبع است. || دروغ. گزافه. اغراق. در وجه اشتقاق این کلمه عقاید مختلف اظهار شده است. بعض دانشمندان کلمه چاپ را مأخوذ از «چاو» دانسته اند ( لفظ «چاو» یک کلمه چینی است و شرح آن درجای خود بتفصیل آمده است برای اطلاع به «چاو» رجوع شود ) از جمله دانشمند فقید عباس اقبال در مجله بهار سال 2 شماره 8 تحت عنوان «چاو، چاپ ، اسکناس » مینویسد: «چیزی که به احتمال قوی میتوان گفت این است که دو لفظ «چاپ » و «چاپ خانه » ( معمول امروزی ) همان «چاو» و «چاوخانه ٔ» قدیم است که با اندک تحریف ، یعنی با تبدیل «و» به «پ » به این صورت در آمده...» و نیز آقای پورداود استاد دانشگاه در تعریف لغت «چاو» نوشته اند:
«... ( چاو ) از این گذشته در زبان فارسی به هیئت «چاپ » و «چاپخانه » مانده که بجای کلمات عربی «طبع» و «مطبعه » بکار میرود شک نیست که این کلمه یادگار روزگار «کیخاتوخان » و از «چاو» و «چاوخانه » آن زمان است در هند هم این کلمه بجای مانده چهاب ، چهاپه ، چهاپه خانه ، چهاپاتی و چهاپتا ( چاپ کردن ) موجود است ». ( هرمزدنامه ص 224 ). اما دانشمندان دیگر با تحقیقات بیشتری که در این خصوص بعمل آورده اند اشتقاق «چاپ » را از چاو بعید می دانند و این عقیده را رد می کنند. آنان معتقدند که «چاپ » از لفظ «چهاپ » و «چهاپه » هندی گرفته شده است از جمله آقای مجتبی مینوی استاد دانشگاه در پایان مقاله ای تحت عنوان «ترجمه علوم چینی بفارسی در قرن هشتم هجری » مینویسد: «... چاپ از لفظ «چهاپه » هندی مشتق است و این جانب تفصیل این مطلب را در ذیل مقاله ای که راجع به رفتن محصلین ایرانی بفرنگستان تحت عنوان اولین کاروان معرفت ،در مجله یغما نوشته بیان کرده ام.» ( مجله دانشکده ادبیات شماره 1 سال سوم مهر ماه 1334 ). اینک تفصیل آن مطلب را از ذیل مقاله «اولین کاروان معرفت » در اینجا میاوریم : «در باب کلمه چاپ ( و اینکه این لفظ از کجا آمده است ) عقاید مختلف اظهار شده است و چندی پیش یکی ازفضلای ایران حدس زد که شاید این کلمه از لفظ«چاو» مغولی آمده باشد. لفظ «چاو» بر پولی اطلاق میشده است که هفتصد سال پیش در ایران از کاغذ یا چرم میساخته اند و بر آن مهر میزده اند یا علاماتی نقش میکرده اند ولی بسیار مستبعد است که این کلمه ربطی با لفظ چاپ داشته باشد. در سفرنامه های ایرانیان که در حدود صد و سی چهل سال پیش نوشته شده است کلمه طبع و چاپ مکرر آمده است و محتاج به گفتن نیست که فن چاپ در ترکیه و هندوستان و مصر زودتر از ایران رائج شد. کسانی که کتب چاپ ترکیه و مصر را دیده بودند این صنعت را به لفظ طبع و طباعت میخواندند و آنهائی که به هندوستان سفر کرده بودند و کتابهای چاپ هند را دیده بودند لفظ «چهاپه » یا «چاپ » را بکار میبردند ( مثل میرزا ابوالحسن خان شیرازی و میرزا ابوطالب خان اصفهانی ) - در سفرنامه میرزاابوطالب خان هر دو لفظ استعمال شده است.در زبان هندی لفظ چاپ بمعنی مُهر است و پارچه هایی را که ( مثل چیت و قلمکار ) بوسیله مهرها یا قالبهای چوبی نقش میکنند «چهاپانیا» و «چهاپاره » میگفته اند. وچون صنعت طباعت شبیه به همین مهر زدن و نقش کردن بوسیله قالب است همان چهاپه را در این مورد نیز بکار برده اند. در مسیر طالبی یعنی سفرنامه میرزا ابوطالب خان اصفهانی این عبارت آمده است : «ذکر کارخانه تبع ( کذا ) یعنی چهاپه گری کتاب و تصویر، از صنعتهای مفید است فایده چهاپه کتاب نشر علم است که علت غائی و علماء و مصنفین میباشد... و طریق آن صنعت بواسطه وجود آن در کلکته بمردم ظاهر است » پانزده سال بعد از اومیرزا صالح در سفرنامه خود نوشت که در سال 1445 م.در هلند اختراع چاپ زنی شده و در سال 1477 م. صنعت مزبور را بانگلند آورده در سال 1536 م. باسمه کردن تصاویر در بالای مس و نسخه آن بر روی کاغذ در انگلند اختراع گردیده. میرزاصالح در کتاب خود مکرر از چاپ وچاپخانه و چاپ کردن و استاد چاپ زن و چاپ شدن و چاپ زدن و از چاپ بیرون آمدن بحث میکند» ( مجله یغما شماره هشتم سال ششم آبانماه 1332 ). بدیهی است از دو عقیده که دانشمندان درباره اشتقاق کلمه «چاپ » اظهار داشته اند عقیده دوم صائب تر و اشتقاق «چاپ » از «چهاپ » و «چهاپه » ( چنانکه آقای مینوی نوشته و استدلال کرده اند ) صحیح تر مینماید.

معنی کلمه چاپ در فرهنگ معین

[ هند. ] (اِ. ) نقش کردن نوشته ها و تصاویر روی کاغذ به وسیلة ماشین های ویژة این کار، طبع . ،~ سنگی طبع نوشته ها و غیره به وسیلة تحریر بر روی صفحة مخصوص و انعکاس آن بر روی کاغذ. ،~ سربی طبع نوشته ها و غیره به وسیلة حروف سربی . ،~ مسطح طبع نوشته ها به

معنی کلمه چاپ در فرهنگ عمید

۱. تکثیر و تولید نوشته به تعداد زیاد.
۲. نقش کردن تصویر یا نوشته برروی کاغذ یا پارچه.
۳. تولید و انتقال فیلم بر روی کاغذ عکاسی.
۴. (اسم ) تمامی نسخه های یک کتاب که در یک زمان منتشر می شود: چاپ دوم کتاب.

معنی کلمه چاپ در فرهنگ فارسی

نقش کردن نوشته هاوتصاویردرروی کاغذبوسیله حروف، سربی وکلیشه وماشین های مخصوص این کار
( اسم ) نقش کردن نوشته ها و تصویرها روی کاغذ بوسیل. آلات و ابزاری مخصوص: طبع . یا چاپ سنگی.طبع نوشته ها و غیره بوسیل. تحریربرروی صفح. مخصوص وانعکاس آن بر روی کاغذ. یا چاپ سربی طبع نوشته ها و غیره بوسیل. حروف سربی .
طبع : باسمه . عملی است که بواسط. آن میتوان از روی یک نوشته چند نسخ. شبیه به آن تهیه کرد . یا دروغ . گزافه . اغراق . در وجه اشتقاق این کلمه عقاید مختلف اظهار شده است .

معنی کلمه چاپ در فرهنگستان زبان و ادب

{print} [رایانه و فنّاوری اطلاعات] یکی از زیرگزینه های پرونده که برای چاپ پروندۀ مورد نظر به کار می رود متـ . چاپ کردن

معنی کلمه چاپ در دانشنامه عمومی

چاپ را در اصطلاح، انتقال مطالب شامل نوشته ها، تصاویر، اعداد و علائم بر روی یک حامل فرم و انتقال آن بر روی یک سطح چاپ شونده و تکثیر آن به شمارگان زیاد می گویند.
از مهم ترین رخدادهای تاریخ، اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بوده است که به تصور غالب، اولین بار، یوهانس گوتنبرگ ( ۱۴۶۸–۱۳۹۷ ) آلمانی در سال ۱۴۵۶ میلادی آن را اختراع کرد؛ اما در حقیقت اختراع فن چاپ به قرن ها پیش از گوتنبرگ برمی گردد.
ادوار تاریخی چاپ و تحولات آن از ابتدا تاکنون به طور کلی به ۶ دسته تقسیم بندی می شود:
• پیش از تاریخ و آغاز دوران تاریخی
• دوران باستان
• دوران چینی ها
• دوران هنری
• دوران مکانیک
• دوران فتو مکانیک
این دوران از آغاز خط نویسی و پیش از آن تا حدود قرن ۲۰ میلادی را شامل می شود.
آشوریان چند هزار سال پیش از میلاد بر خشت هایی از گل رس مُهر می زدند. انگشترهای خاتم نیز که در زمان باستان استفاده می شد بر همین اساس کار می کرد، چاپ باسمه نیز قرن ها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده بود، در دوران حکومت سلسلهٔ تانگ در چین ( ۹۰۶–۶۱۸ ) ، قدیمی ترین نمودهای صنعت چاپ دیده شده است. در این دوره، نقش ها بر روی صفحه ای چوبی حکاکی، و بعد بر روی پارچه چاپ می شد. اولین اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و یک فرمان حکومتی چینی است که در آن، امپراتور ون تی، دستور می دهد تصاویر و متون بودایی را چاپ کنند. این متون را اول بر قطعه ای کاغذ نازک می نوشتند و بعد آن را بر صفحه ای چوبی می چسباندند و متن را بر روی چوب حکاکی می کردند تا یک «زینک» چوبی بسازند و از آن برای چاپ متن استفاده کنند. این شیوه زمان زیادی می برد، چرا که هر صفحه از کتاب باید بر یک صفحهٔ چوبی جداگانه حکاکی می شد.
قدیمی ترین کتاب چاپی که تاکنون پیدا شده است، یک متن مذهبی بودایی است که در سال ۸۶۸ چاپ شده، این متن در غار دون هوانگ در جادهٔ ابریشم کشف شده است. در قرن نهم، کتاب های چاپی با تیراژ بالا در شو ( ایالت چچوان امروز ) عرضه شد و دلالان خصوصی امکان خرید آن ها را داشتند. کمی بعد، فن چاپ به ایالت های دیگر نیز گسترش یافت و در اواخر قرن نهم، در تمام چین رواج یافت. کتاب هایی نظیر کتاب های کنفوسیوسی، متون بودایی، فرهنگ های لغت، کتاب های ریاضیات و . . . در این دوران چاپ شده است. این فن به سرعت پیشرفت کرد و در سال ۱۰۰۰ میلادی، کتاب های صحافی شده به سبک امروز، جانشین تومارها شد.

معنی کلمه چاپ در دانشنامه آزاد فارسی

چاپ (printing)
تکثیر نسخه های متعدد از نوشته یا تصویر روی کاغذ، مانند تولید کتاب یا روزنامه، یا روی انواع مواد، مانند ظرف های پلاستیکی. در آغاز برای چاپ، از کلیشه های چوبی استفاده می کردند. پس از آن، استفاده از حروف چوبی کنده کاری شده یا حروف فلزی ریخته شده در قالب و ماشین های دستی رایج شد. امروزه، چاپ با ماشین هایی صورت می گیرد که کنترل الکترونیکی دارند. فرآیندهای رایج چاپ عبارت اند از حروف چینی نوری الکترونیکی۱، چاپ افست (مسطح)۲، و چاپ گراوور۳.
منشأ. از قرن ۶م، هنر چاپ با کلیشۀ چوبی را در چین می شناختند. در قرن ۱۱م، استفاده از حروف متحرک رایج شد. در اروپا، تا قرن ۱۴م، کسی با فرآیند چاپ آشنا نبود. در قرن ۱۵م، یوهانس گوتنبرگ۴ آلمانی آن را دوباره اختراع کرد و هنر چاپ از آلمان به ایتالیا، فرانسه، و انگلستان گسترش یافت.
نیروی بخار. تا قرن ۱۹ پیشرفت دیگری در فرآیند چاپ روی نداد. در این قرن، نیروی بخار جای ماشین های چاپ دستی را گرفت و تولید بی وقفه را امکان پذیر کرد. حروف چینی دستی که در آن هر حرف کوچک فلزی را با دست از داخل گارسه برمی داشتند و به صورت سطری می چیدند، جای خود را به ماشین هایی داد که با صفحه کلید کار می کردند. لاینوتایپ فرآیندی بود که در آن از فلز مذاب استفاده می شد. در این فرآیند هر سطر از متن به صورت یکپارچه ریخته می شد و برای چاپ روزنامه، مجله، و کتاب به کار می رفت. این فرآیند را اوتمار مرگنتالر۵ در ۱۸۸۶ اختراع کرد و تا دهۀ ۱۹۸۰ رایج بود. مونوتایپ در چاپ کتاب به کار می رفت و رشته ای حرف و نشانۀ مجزا و قابل تصحیح با دست تولید می کرد. در ۱۸۸۹ تالبرت لانستون۶ (۱۸۴۴ـ۱۹۱۳) آن را در امریکا اختراع کرد. این پیشرفت ها با همۀ اهمیتی که داشتند تحولی بنیادی ایجاد نکردند و صرفاً روش هایی بودند که عملیات پایۀ حروف چینی را سریع تر صورت می دادند و فرآیند واقعی چاپ با فشردن حروف آغشته به مرکب روی کاغذ و با استفاده از ماشین چاپ سربی صورت می گرفت.
تحولات قرن ۲۰. در دهۀ ۱۹۶۰، ماشین چاپ افست و روش گراورسازی مطرح شدند. در فرآیند چاپ افست، عمل چاپ با استفاده از سطح تخت مرکب خورده صورت می گیرد. گراورسازی برای چاپ نشریاتی به کار می رود که تیراژ بالایی دارند و در آن از صفحه هایی دارای فرورفتگی استفاده می کنند. در دهۀ ۱۹۶۰، با پیدایش ماشین های حروف چینی نوری الکترونیکی، عملیات حروف چینی و تصحیح به ترتیب ماشین نویسی امکان پذیر شد و دیگر به کارگاه حروف چینی با فلز مذاب، با دود و بخار خطرناک، خرده های سرب، و سروصدا، نیاز نبود و فقط تهیۀ زینک و ادارۀ ماشین های چاپ به روش سنتی صورت می گرفت. در دهۀ ۱۹۷۰، چاپ بدون زینک آغاز شد. در این روش، از فرآیندهای گوناگونی مانند باریکۀ لیزر رایانه ای یا فواره های پیوستۀ مرکب استفاده می شود. در روش اخیر، مرکب به شیوۀ آکوستیکی تجزیه و به قطره های ریز و هم اندازه ای تبدیل می شود که تحت کنترل رایانه بار الکترواستاتیکی پیدا می کنند. با استفاده از اسکنرهای نوری، می توان تصاویر را به رایانه نیز منتقل کرد.
چاپ در ایران. چاپ از واژۀ چینی چاو به معنی پول کاغذی گرفته شده که در عهد سلطنت گیخاتوخان رایج شد (۶۹۳ق) و می توان آن را اولین طریقۀ چاپ در ایران شمرد، اما نخستین چاپ خانۀ عربی و فارسی ظاهراً در حدود ۱۰۲۰ تا ۱۰۳۰ق به وسیلۀ کشیشان کرملی در اصفهان دایر شد. این چاپخانه را بَصمه خانه می نامیدند. ارمنیانی که شاه عباس اول به اصفهان کوچانید در ۱۰۵۰ق چاپ خانه ای در جلفای اصفهان تأسیس کردند. عباس میرزای ولیعهد، مشوق ایجاد مطبعۀ چاپ سربی شد و آقا زین العابدین تبریزی چاپ خانه ای را نخست در تبریز و بعد از چندی به فرمان فتحعلی شاه در تهران تأسیس کرد و رساله های «فتحنامه» و «آبله کوبی» را به زبان فارسی، اما با حروف عربی به چاپ رسانید (۱۲۳۳ق). چاپ سنگی در حدود ۱۲۴۰ق به ایران راه یافت. با ازدیاد مدارس و مطبوعات، چاپ و چاپ خانه در ایران تدریجاً رواج و رونق گرفت و چاپ خانه های متعدد و مدرن نیز به وجود آمدند.
electronic phototypesettingoffset printinggravure printJohannes GutenbergOttmar MergenthalerTolbert Lanston

جملاتی از کاربرد کلمه چاپ

لشکر مژگان مکش بر کشتگان ناز خود ملک، ملک توست دیگر فکر چاپیدن چرا؟
اولین کتاب او بنام یادگار اشک در سال ۱۳۱۶ خورشیدی بچاپ رسید.
اسکو یکی از قطب‌های مهم صنایع دستی و گردشگری در استان آذربایجان شرقی است. شهر اسکو به شهر ملی چاپ باتیک در ایران شناخته می‌شود.
از قضا روزی، خیابان دیدمش تند از بالا روان چاپاری است
چاپار آخری شما، حالا در اثنای تحریر نوشته رسید. کاغذ او را خواندم این فکری که کرده اید ان شاءالله خیر است. معلوم است حالا بر سر حرف من آمده اید و راه گریز و سپر بلا میخواهید، اگر چنن است آفرین بر شما، بسیار خوب جسته اید، بهتر از این اسبابی برای آنچه میخواهید گیر شما نمیآید؛ آسمان این جامه را بقد او دوخته است. خدا بیامرزد انوری را یک قطعه را خوب گفته است، خانه بی حافظگی خراب شود؛ یادم نیست البته شما در یاد دارید آخر یک بیتش زور است و ان شاءالله از ذهن نامحرمان دور است.
این کتاب با جلد گالینگور در نسخه‌های بسیاری منتشر شد و همچنین چندین نسخه از آن مورد تجدید چاپ قرار گرفته‌است.
چاپمن تا کنون دو بار ازدواج کرده‌است که هر دو همسر وی انگلیسی بوده‌اند.
ایشان در طولِ سال‌ها الفت و دوستی با اهالیِ ادب توانسته است علاوه بر فراگیریِ ادبیاتِ فارسی خود نیز اشعارِ بسیاری را بسراید؛ که بسیاری از آن‌ها علاوه بر مطبوعات در بسیاری از تذکره‌های شعرِ فارسی به چاپ رسیده است.